روسای سابق صداوسیما این روزها چه می‌کنند؟

«زمان زیادی که عزت‌الله ضرغامی پس از خداحافظی‌اش از سازمان صداوسیما در فضای مجازی صرف می‌کند، بهانه‌ای به دست داد تا ببینیم مدیران سازمان پس از ریاست چه کارهایی کرده‌اند.»

 هفته‌نامه همشهری جوان نوشت: «خوشحال بودنو از مگسا یاد بگیرید. همش دارن از ذوق دستاشونو میمالن به هم»، « از یکی پرسیدم: ببخشید پلاک ۵۰۰ کجاس؟ گفت: باید نیگا کنی. آره درست حدس زدید. قبلش داشتم بو می‌کشیدم»، «طرف می‌گفت ‏شبکه چهار راز بقا نشون می‌داد، یه کرکس نشون داد گوینده گفت شاید چهره این جانور بد هیکل و بد قیافه براتون آشنا باشه، بابام گفت: آره شبیه پسرمه!» اینها دو، سه نمونه از جوک‌های لوس تلگرامی است که به انضمام استیکرهای مختلف در فضای مجازی منتشر شده‌اند و بدون شک همه گوشی به دست‌ها آنها را در گروه‌ها و کانال‌های مختلف دیده‌اند اما نخ تسبیح این سه لطیفه این است که همه آنها در کانال تلگرامی «خمیازه» منتشر شده‌اند؛ کانالی که ادمینش بیشتر از محتوای آن مورد توجه قرار دارد. این کانال متعلق به عزت‌الله ضرغامی، رئیس سابق سازمان صداوسیماست که این روزها به یکی از چهره‌های هایپراکتیو فضای مجازی تبدیل شده و در شبکه‌های اجتماعی مختلف برای خودش برو و بیایی دارد. ضرغامی شاید تنها مدیر سازمان باشد که بعد از تحویل دادن صندلی‌اش به نفر بعدی مسیر متفاوتی در پیش گرفت و بر خلاف مدیران پیش از خود به سمت پست‌های مهم دولتی نرفت و بیشتر زمانش را در فضای مجازی می‌گذراند. (البته خبرهایی از گوشه و کنار به گوش می‌رسد که عموعزت شاید کاندیدای ریاست‌جمهوری هم بشود. فعلا که چیزی مشخص نیست.)

در اینجا چهار مدیر اخیر سازمان عریض و طویل صداوسیما و موقعیت‌های شغلی قبل و بعد از ریاستشان را بررسی کرده‌ایم و البته پیش از این چهره‌ها صادق قطب‌زاده به عنوان رئیس و عبدالله نوری، علی‌اکبر محتشمی‌پور و سیدمحمد موسوی‌خوئینی‌ها به عنوان سرپرست در رأس سازمان صداوسیما بودند ولی این چند نفر تأثیرگذاری بیشتری در مدیریتشان داشتند.

محمد هاشمی رفسنجانی
دوران مدیریت: از ۱۳۶۳ تا ۱۳۷۳
برادر کوچک‌تر اکبر هاشمی رفسنجانی اولین مدیر سازمان صداوسیما بعد از انقلاب بود که توانست ۱۰ سال بر آن صندلی تکیه بزند. او قبل از ریاست بر سازمان، یکی از چهره‌های فعال سیاسی بود. حتی قبل از انقلاب زندانی و تبعید هم شد ولی با ریاستش بر سازمان صداوسیما نامش بیش از پیش سر زبان‌ها افتاد.

کارهای مهمی که کرد:
هاشمی زمانی رئیس سازمان شد که کشور درگیر جنگ با عراق بود و یکی از برنامه‌های خوب او در این رابطه آموزش به مخاطبان تلویزیون در زمان موشک‌باران بود. به جز مسئله مدیریت در جنگ، شاید بتوان تأسیس شبکه سه را مهم‌ترین کار او در صداوسیما دانست؛ اتفاقی که در آخرین سال حضورش در سازمان رخ داد و این شبکه تبدیل به پربیننده‌ترین شبکه تلویزیونی  شد. البته شبکه‌ها و دفاتر استانی و برون‌مرزی بسیاری هم در زمان ریاست او بر سازمان صداوسیما بنیانگذاری شد اما هیچ‌کدام به اندازه شبکه سه تأثیرگذار و موج‌ساز نبودند. یکی دیگر از مهم‌ترین کارهایی که در زمان هاشمی استارت خورد و در دوره ریاست لاریجانی نتیجه‌اش را دیدیم، ساخت سریال‌های الف ویژه بود؛ سریال‌هایی مثل پاییز صحرا، سربداران، ولایت عشق، تنهاترین سردار، کیف انگلیسی، شب دهم و... که هنوز هم جزء بهترین آثار تلویزیون هستند.

حاشیه مهمی که داشت:
یکی از معروف‌ترین سریال‌های خارجی تلویزیون در سال‌های جنگ و بعد از آن سریال «سال‌های دور از خانه» یا همان اوشین خودمان است. این سریال در زمان ریاست هاشمی از تلویزیون پخش شد و ماجرای معرفی کردن اوشین به عنوانی الگو برای زنان ایرانی در یک مصاحبه و تبعات بعدی‌اش (که چند اخراج و توبیخ به همراه داشت) هم یکی از جالب‌ترین حواشی مربوط به مدیر خنده‌روی سازمان صداوسیما بود.

بعد از ریاست چه کرد:
او بعد از اتمام دوره حضورش در سازمان، مدتی در وزارت امور خارجه مشغول به کار شد و مدتی هم قائم‌مقام وزیر بود. بعد از آن هم به عضویت مجمع تشخیص مصلحت نظام درآمد و از سال۱۳۷۵ تا همین امروز در همانجا باقی مانده است.

علی لاریجانی

دوران مدیریت: از  ۱۳۷۳ تا ۱۳۸۳
رئیس این روزهای مجلس دومین کسی بود که مهم‌ترین صندلی جام جم را ۱۰ سال به خود اختصاص داد. علی لاریجانی جزء کسانی بود که از همان روزهای پس از انقلاب به سازمان صداوسیما رفت و در همان ابتدا به عنوان مدیرکل برون‌مرزی و دفتر مرکزی خبر سازمان مشغول به کار شد و بعد از اتمام دوره ریاست محمد هاشمی جانشین او شد.

کارهای مهمی که کرد:
دوره ریاست لاریجانی یکی از دوره‌های مهم تلویزیون بود. مدیران سازمان کم کم به قدرت تأثیرگذاری بالای تلویزیون پی بردند و شبکه‌های تلویزیونی مختلف یکی پس از دیگری سر از جعبه جادو درآوردند. در زمان ریاست او بر سازمان، هفت شبکه تلویزیونی، هشت شبکه رادیویی ملی و سراسری، ۳۰ شبکه رادیویی استانی، چهار شبکه تلویزیونی استانی و هفت شبکه جهانی راه‌اندازی شد. از دیگر کارهای مهم در زمان مدیریت او راه‌اندازی روزنامه جام جم و همین طور شرکت سیمافیلم بود.

حاشیه مهمی که داشت:
بزرگ‌ترین حاشیه ریاست لاریجانی در سازمان صداوسیما مربوط به روی آنتن فرستادن دقایقی از کنفرانس برلین بود؛ مسئله‌ای که ابعاد سیاسی و اجتماعی زیادی پیدا کرد و یکی از عواقب آن این بود که بر خلاف دوره‌های قبل، رئیس سازمان صداوسیما از حضور در جلسات هیات دولت محروم شد.

بعد از ریاست چه کرد:
لاریجانی قبل از ریاستش در سازمان هم چهره تأثیرگذاری بود که مهم‌ترین پستش وزارت بود. او در سال۱۳۷۰ به عنوان وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی انتخاب شد و تا سال۱۳۷۲ در این وزارتخانه ماند. بعد از ریاستش هم جزو چهره‌های تأثیرگذار ماند و از سال۱۳۸۴ و با آغاز به کار دولت نهم، دبیر شورای عالی امنیت ملی شد اما در سال ۸۶ از این سمت استعفا داد و سال بعد در انتخابات دوره هشتم مجلس شورای اسلامی شرکت کرد و توانست از همان دوره تا به امروز، بر صندلی ریاست مجلس هم تکیه بزند. علی لاریجانی را می‌توان موفق‌ترین رئیس سازمان صداوسیما پس از اتمام مدیریتش دانست.

عزت‌الله ضرغامی

دوران مدیریت: از ۱۳۸۳ تا ۱۳۹۳
عمو عزتِ تلویزیون یکی از چهره‌های مهم چند سال اخیر کشور بود؛ کسی که در دهه ۶۰ با سپاه پاسداران و نیروی انتظامی همکاری داشت و بعد از آن هم به وادی فرهنگ و هنر وارد شد. ضرغامی در زمان وزارت علی لاریجانی و مصطفی میرسلیم بر وزارتخانه فرهنگ و ارشاد اسلامی مدتی معاونت امور سینمایی  را بر عهده داشت.

کارهای مهمی که کرد:
ضرغامی با همان فرمان لاریجانی به مسیرش ادامه داد و بر تعداد شبکه‌های تلویزیون و رادیو اضافه کرد. از اسفند ۸۹ و با افتتاح رسمی شبکه مستند این ماجرا روند تندتری گرفت و شبکه‌های «بازار»، «نمایش»، «ورزش»، «پویا» و... یکی‌ یکی سر از تلویزیون درآوردند و نوبت به نوبت افتتاح شدند. آخرین شبکه افتتاح شده در زمان ضرغامی هم شبکه «نسیم» بود؛ شبکه‌ای که این روزها یکی از پربیننده‌ترین شبکه‌های سیماست و بدون شک رقیبی جدی برای شبکه‌های اصلی به حساب می‌آید و بعید نیست تا چند وقت دیگر از آنها هم جلو بزند.

حاشیهی مهمی که داشت:
یکی از مهم‌ترین اتفاقاتی که در زمان مدیریت او رخ داد، این بود که میزان کارکنان سازمان صداوسیما به طرز عجیبی افزایش یافت؛ سازمانی که عده‌ای معتقد بودند نهایتا با ۱۰-۱۲ هزار نفر نیروی انسانی کارش راه می‌افتد، چیزی حدود ۳۶ هزار نیرو داشت. این افزایش نیرو و متعاقب آن افزایش دستمزد کارکنان سازمان یکی از بزرگ‌ترین حواشی مربوط به دوره ریاست ضرغامی بود که بعد از رفتن او از سازمان به شدت خودش را نشان داد و به بزرگ‌ترین چالش مدیر بعدی سازمان صداوسیما تبدیل شد. مناظره‌های انتخابات ۸۸ و روی آنتن فرستادن برنامه‌های مختلف با موضوع حواشی مربوط به این انتخابات هم جزء نکات مهم مدیریت ضرغامی بود. به جز این ماجراها در زمان ریاست ضرغامی، تلویزیون بسیاری از مخاطبان خود را از دست داد و به دلیل عملکرد نه‌ چندان مطلوب این رسانه در مقاطع حساس، عده زیادی به سمت شبکه‌های ماهواره‌ای روی آوردند و بی‌خیال تلویزیون خودمان شدند.

بعد از ریاست چه کرد:
او بر خلاف مدیران قبل از خود به سمت مدیریت و پست‌های تأثیرگذار نرفت، اگر چه بعد از اتمام ریاستش به عضویت در شورای عالی انقلاب فرهنگی و شورای عالی فضای مجازی درآمد اما مهم‌ترین کاری که بعد از ریاستش کرد، حضور پررنگ در فضای مجازی بود. او ابتدا صفحه‌ای در اینستاگرام راه‌اندازی کرد و با پست کردن عکس‌های قدیمی با متن‌های جالب خبرساز شد و بعد از همه‌گیر شدن نرم‌افزار تلگرام یک کانال تلگرامی راه انداخت؛ کانالی که شما در آن همه چیز پیدا می‌کنید. از اخبار ورزشی و هنری گرفته تا جوک‌های دو خطی تلگرامی و عکس‌های طبیعت با اشعار مختلف. البته چند وقت پیش خبر رسید که شاید عمو عزت برای انتخابات ریاست جمهوری سال آینده هم کاندیدا شود؛ خبری که فعلا قطعی نشده و در حد گمانه‌زنی است اما اگر این اتفاق بیفتد و او رئیس‌جمهور ایران شود، رکورد لاریجانی را می‌زند و موفق‌ترین رئیس سازمان صداوسیما بعد از ریاست می‌شود!

محمد سرافراز

دوران مدیریت: از ۱۳۹۳تا ۱۳۹۵ (۱۸ماه)
محمد سرافراز که در زمان ریاست ضرغامی معاون برون مرزی سازمان صداوسیما بود، رئیس جدید سازمان صداوسیما شده بود؛ کسی که در مدت حضورش در معاونت برون‌مرزی چهار شبکه آی‌فیلم، هیسپان، العالم و پرس‌تی‌وی را راه‌اندازی کرد.

کارهای مهمی که کرد:
او با ورودش به سازمان یک سونامی بزرگ راه انداخت و دست به تغییر و تحولات فراوانی زد. یکی از مهم‌ترین کارهای او تعدیل نیرو بود. او بسیاری از نیروهای سازمان را اخراج کرد و قرارداد عده زیادی را نیز تمدید نکرد و خیلی از قدیمی‌های سازمان بازنشسته شدند. از دیگر تغییرات سرافراز این بود که از ۱۱ معاونت صداوسیما، ۱۰تای آنها را تغییر داد. او همین‌طور سیمافیلم را تغییر کاربری داد و به مرکز امور نمایشی تبدیل کرد. از دیگر تغییرات بزرگی که سرافراز به وجود آورد، می‌توان به تغییر کاربری شبکه تهران و تبدیل آن به شبکه اقتصاد، انحلال واحد مرکزی خبر و تبدیل آن به خبرگزاری صداوسیما، انحلال هفته‌نامه سروش، انحلال شبکه‌های رادیویی و تلویزیونی مثل شبکه تماشا، بازار، شما و... اشاره کرد. ایده اصلی او تمرکز بر محتوا و موضوع بود و اعتقاد داشت رسانه تحت امرش موضوع‌محور باشد.

حاشیه مهمی که داشت:
«شهرزاد میرقلی‌خان» بزرگ‌ترین حاشیه دوران کاری سرافراز بود و باعث شد که او کوتاه‌ترین زمان مدیریت را در سازمان صداوسیما داشته باشد. میرقلی‌خان در زمان ضرغامی، مدیر روابط بین‌الملل پرس‌تی‌وی بود و بعد از انتصاب سرافراز به ریاست سازمان به عنوان بازرس ویژه او منصوب شد اما خروج وی در زمستان سال گذشته از ایران و ماندگار شدنش در عمان نام او را سر زبان‌ها انداخت و حمایت‌های سرافراز از او بعد از این حواشی باعث شد که رئیس سازمان صداوسیما در حالی که هنوز دو سال هم بر صندلی ریاست ننشسته بود، از آنجا بلند شده و جایش را به عبدالعلی علی‌عسگری بدهد.

بعد از ریاست چه کرد:
او بالاجبار بازنشسته شد. سرافراز بعد از این ماجرا کنار ضرغامی رفت و عضوی از شورای عالی فضای مجازی شد اما به جز این، دیگر هیچ پست و سمتی دریافت نکرد.