سیاست عین مداحی ماست

گفتگو با حاج منصور ارضی مداح اهل بیت.

از شما به خاطر فرصتی که در اختیار ما قرار دادید بسیار متشکریم. با توجه به فرارسیدن ایام محرم و برپا شدن هیات ها و مراسم سوگواری سیدالشهدا، برای ما از مداحی اهل بیت و رسالت مداحان بفرمایید.

بسم الله الرحمن الرحیم
السلام علیکم یا اهل بیت النبوة
مداحی کار خداست. کار انبیاست. کار پیغمبر بوده است. کار ائمه بوده است. اولین جمله‌ای که شما در شب قدر و هنگامی که قرآن را روبه‌روی خود می‌گیرید به زبان می‌آورید این کلام است که "بحق کل مومن مدحته فیه" یعنی خدا هم به زبان قرآن یک عده را در قرآن مدح کرده است که آن عده هم خود اهل بیتند. پس مداحی کار خدا است و از همینجا می توان اهمیت مداحی اهل بیت را دریافت کرد.

رهبر معظم انقلاب هم در این باب فرمایشات مهمی دارند. این روزها نقشه راه مداحان اهل بیت را بر مبنای فرمایشات ایشان در پایگاه اطلاع رسانی آثار مقام معظم رهبری منتشر کرده‌اند. کار بسیار ارزنده‌ای‌است. ایشان در بیان کارکردهای مداح، می‌فرمایند ایجاد محبت بین مردم و اهل بیت و دوم؛ تبیین و روشن کردن حقایق برای مردم. بعد از آن ایشان به فرمایش حضرت امام (ره) اشاره کرده‌اند که تأکید حضرت امام (ره) این بوده است که زنده بودن اسلام به برکت عاشورا است.

اما رهبر معظم انقلاب در بیان الزمات مداحان و آنچه که مداحان به آن ملزم هستند، "بیان وضعیت کنونی انقلاب اسلامی" که مصادیق آن تأثیر انقلاب اسلامی در جهان و حرکت عمومی جهانی است، موانع و دشمنی‌های موجود بر سر راه انقلاب، راهی که پیش آمده‌ایم و راهی که باقی مانده است و برهم زدن نظام سلطه‌ی جهانی.همه اینها آن مداحی است که رهبر انقلاب از ما انتظار دارند. اینهایی که ایراد می‌گیرند این را نمی‌فهمند. ما اینگونه خط گرفته‌ایم اگر این مسائل را ما در مداحیمان نگوییم پس چه کسی باید بگویید، اگر این رویکرد ایرادی دارد، پس فرزدق که از همه سیاسی تر بوده است پر ایرادتر است. چرا که در مقابل کفر آن زمان شعری می‌خواند که اگر کمک معجزه امام نبود کشته می‌شد. یا دعبل و .. که آن گونه می‌خواندند.

می‌خواهم بگویم بعضی‌ها هنوز نفهمیدند که باید بیایند درس بگیرند. هرکسی می‌خواهد باشد. چگونه است که در پزشکی اگر قرار است حرفی بزنند، کارشناس می‌آورند، متخصص می‌آورند که حرف بزند. در کشاورزی درباره مثلا نحوه کشت فلان محصول، یک مهندس کشاوزری نظر می‌دهد. آنوقت موضوع به این اهمیت چیزی به این مهمی که اهل بیت (علیهم السلام) روی آن دست گذاشتند، در این موضوع اینگونه برخورد می‌شود. ببینید چقدر اهمیت دارد که امام علیه‌السلام می‌خواهد برود منبر تا می‌بیند مداح آمده است، پایین می‌آید و می‌نشیند و می‌فرماید که تو بخوان. خدا رحمت کند بسیاری از مراجع بزرگورا را که وقتی مداحی می‌کردیم، به قدری از ما تشکر می‌کردند، از اینکه همانطور و به همان داغی که در جاهای دیگر می خواندیم آنجا هم می‌خوانیم.چرا که می‌دانند که پشتیبانی اسلام، علما و دین، نهضت مداح‌ها است. 

این نهضت در درون بهترین نهضت‌ها جان گرفته و این نهضت همیشه بوده است. زمانی این نهضت آتش زیر خاکستر بوده، یک موقع زمان طاغوت دو سه نفر داشتیم که وقتی حماسی و داغ می‌خواندند رژیم طاغوت اذیت می‌شد. خدا رحمت کند. مرحوم متین، مظلوم پور و حاج اکبر ناظم را. از شعرا و مداحان آنزمان بودند. شعرهایشان را پیدا کنید ببینید برای امام خمینی(ره) چه می‌گفتند! اینها می‌دانند برهم زننده نظام کاذب دنیایی بعضی افراد، همین مداح‌ها هستند. حالا این افراد چه داخلی می‌خواهند باشند چه جهانی.

اما متاسفانه امروز شاهد هستیم جریانی به دنبال جدا کردن نهضت مداحی از نهضت علما و روحانیون ولایی است. در تلویزیون صحبت می‌کنند و می‌گویند در مساجد ما اصلاً خرافات وجود ندارد. اگر خرافاتی باشد در هیئت‌ها است! با دست خودشان دارند این نهضت مداحان را جدا می‌کنند و حال آنکه مداحان همواره مکمل این حرکت بوده‌اند و از این حرکت پشتیبانی و پیروری کرده‌اند. برخی توجه ندارند و ما باید تذکر بدهیم و بگوییم.

زمان امیرالمؤمنین(علیه السلام)، زمان امام حسین (علیه السلام) و امام عسکری (علیه السلام) هم یک دسته دیگر بودند که دم از دین می‌زدند اما محتوا و حقیقت نداشت، الآن هم همینطوراست. ما وقتی روضه می‌خوانیم می‌گوییم نماز‌خوانها و پرچمدارها و قرآن رو دست گرفته‌ها آمدند امیرالمؤمنین (علیه السلام) را کشتند، امام حسن (علیه السلام) را پاره جگر کردند سر ابی عبدالله (علیه السلام) را از تن جدا کردند. ما داریم این را می‌گوییم، نمی‌گوییم یهودیان قتله ائمه بوده اند. اصلاً زیربنای همه ظلم و قتلی که درباره ائمه روا شد، مسلمان‌نماها بودند. نماز می‌خواندند و روزه می‌گرفتند ولی شیطان بر آنها سوار شده بود. نیروی شیطان شده بودند.

الآن هم همینطور است. می‌گویند فلانی معمم است! من از روز اول گفتم بنای مجمع روحانیون مبارز که در زمان حیات امام راحل گذاشته شد، مشکل داشت و امام هم خیلی نصیحتشان کرد و فرمود اگر می‌خواهید انجام بدهید اشکال ندارد ولی مراقب باشید، شما عملکرد آنها را ببینید، اگر یک نفر سالم در بین آنها هست، به مردم معرفی کنید. اما اینها را نمی‌فهمند. نتیجه آن چه می‌شود؟ نتیجه آن می‌شود که الآن دربرابر اهل بیت (علیهم السلام) ایستادند. ما اگر می‌گوییم ولایت فقیه، منظور نیابت از امام معصوم است، و اینها امروز مقابل نائب امام ایستاده‌اند. آن کسانی که بیمار نیستند متوجه می‌شوند.

آن زمان اگر کسی اهانت می‌کرد، مثلا یک نفر در رادیو به حضرت زهرا (سلام الله علیها)اهانت ‌کرد ، امام(ره) فرمود خبرنگار و خود شخص را بگیرید و بازخواست کنید اگر لازم است مجازات هم کنید. امروز شاهد آن هستیم که همه جور اهانتی کرده‌اند، قرار هم نیست که هراهانتی کرده‌اند را هم به زبان بیاوریم (زمانی در کردستان در مورد حضرت امام شعارهایی مطرح بود که در بولتن‌ها نمی‌نوشتند و می گفتند که امام قداست دارد این قداست را نشکنیم ) در این چند روزه خیلی اتفاقات مختلف افتاده است. این را مداحان چگونه باید تببین کنند چگونه باید مسئله را بیان کنند، با چه شعری با چه روضه‌ای؟

سال‌هاست که ما وقتی این مطالب را می‌گفتیم بعضی جوانها حساس بودند و می‌گفتند نگو،‌ حال آنکه، امام باقر(علیه السلام) در زیارت عاشورا می‌فرماید، که "هذا یوم فرحت به آل زیاد و آل مروان بقتلهم الحسین" این مهم است که حضرت تنها یک گوشه‌هایی از حادثه کربلا را بیان نمی‌کند، زمینه ها و گروه‌ها و فتنه‌ها را هم می‌فرمایند. این مقاتلی را که داریم بیشتر نوشته خبرنگار دشمن است، یعنی صرفا آن واقعه را بیان کرده است، همین. اینجاست که ما با بعضی مداحها دعوا داریم. می‌گوییم مداح نباید خبرنگاری روضه بخواند. الآن شما خبرنگارید، خبر می‌برید. اما یک وقت خودتان اهل این موضوع هستید اهل این صحنه‌اید، آنوقت نوع تبیینتان از مسئله متفاوت می‌شود. این خیلی مهم است.
 
خبرنگار کربلا همان شرحی را داده است که گوشه‌اش را مثلاً دختر ابی‌عبدالله(علیه السلام) گفته است یا حضرت زینب(علیها السلام) یا امام زین‌العادین(علیه السلام) فرموده‌اند. اما خبرنگار دشمن هم دیده و گفته است. حالا من به عنوان مداح می‌خواهم آنرا بیان کنم و بگویم. این را باید بدانم که خودم را در آن یوم قرار بدهم. هروقت روضه می‌خوانم باید در آن روز باشم باید بدانم که کل یوم عاشورا. اگر خود را در آن روز نبینم سطحی می‌خوانم، محتوا را نمی‌فهمم. هیچ‌کسی نیامده است داستان مسلم بن عقیل(علیه السلام) را که روز اول محرم روضه‌اش را می‌خوانیم درست تبیین کند. که سه دسته در شهادت مسلم و خون ایشان شریک بودند، یک گروه که با او می جنگید، یک گروه کمک دهنده بود و یک گروه تماشاچی.

اما اگر زمانی ما این موضوع را در شعرمان بیاوریم همه می‌گویند این یعنی چه؟ وارد سیاست شدند! در حالی که ما مدال داریم از اهل بیت (علیهم السلام) و لذا امام هادی (علیه السلام) درزیارت جامعه کبیره می‌فرمایند: " و ساسة العباد و ارکان البلاد".

می‌گویند مداح این مسائل را نگوید در حالی که رهبر معظم انقلاب، در این بیانات چندین ساله‌اشان در جمع مداحان در مورد عنصر اصلی که خود مداحان هستند شرح وظایف و جایگاه و خصوصیاتی را می‌فرمایند و بعد می‌گویند "توجه به حقیقی بودن جنگ ما با دشمن"، "توجه به خطیر بودن مسئولیت". اینها می‌گویند نه! مداح باید بیاید شعرش را بخواند برود. عین همان خانهای زمان یوسف پیغمبر و یا اصحاب کهف.
 
برخی اینگونه هستند که "ما هرچه گفتیم درست است"، خود محورند،خود بینند،عقلشان را از دست داده‌اند، لذا ما مقتل می‌خوانیم. حدود صد مقتل داریم (تازه آنکه به دست ما رسیده است) ما وظیفه خودمان را انجام می‌دهیم، به دیگران هم کاری نداریم ما باید این راه را به مردم و جوانان اشاعه و القا کنیم. کتاب خواندن، باسواد شدن، مقتل خواندن، بررسی مقاتل، مباحثه کردن روی مقتل‌ها جز کار ماست و این کارها را بی سروصدا پیگیری می‌کنیم. ما حقایق را می‌گوییم، بعضی‌ها می‌خواهند کلام و شخصیت ما را بخرند. می‌گویند مگر نوکر نیستید 10 دقیقه هم نوکر ما باش. عملاً این را می‌گویند. ما هم تا الآن بعد از نوکری برای اهل بیت (علیهم السلام) نوکر مراجع تقلید حقیقی و ربانی بوده‌ایم و الآن هم گوش به فرمان حضرت آقا هستیم. ما این مطالب را می‌گوییم و معتقدیم این اصل مداحی است.

حالا می‌گویند روایت دروغ نخوانید، می‌گوییم بله خیلی خوب است ولی مگر چه کسی دروغ خواند؟ این آدرس غلط دادن است. نظر آقای مطهری را می‌گفتند که نظر مرحوم محدث نوری را قبول دارد. اگر بخواهم دست بگذاریم روی محدث نوری، ایشان آدم بزرگی هم بوده است، ولی کتاب فی تحریف القرآن را نوشته است! نمی شود اینگونه فکر کرد مقاتل با یکدیگر تفاوت دارد و ما از همه مقاتل می‌خوانیم. دراین زمینه بزرگان ما بهترین کاری که می‌توانند انجام بدهند این است که بیایند در حوزه علمیه، گرچه ده سال هم طول کشید یک مقتل بنویسند بگویند این سند مداحی است. بعد از این باید این مقتل برای اهل بیت (علیهم السلام) خوانده شود.
 
هر چند که برخی از این اظهار نظرها هم از روی حسادت است. مثلا و قتی می‌بینند یک مداح می تواند اینگونه مخاطب جذب کند ومثلا آنها نمی توانند. بجای اینکه با خدا و اهل بیت ( علیهم السلام) معامله کند، تخریب می‌کند، که از تخریب ها در خانه امام حسین(علیه السلام) چیزی بدست نخواهد آمد.

پس شما می فرمایید اگر کسی بخواهد حقیقت روضه و مقتل را ادا کند، چاره‌ای ندارد جز اینکه وارد مسائل سیاسی بشود؟

سیاست عین مداحی ماست امام می‌فرماید، مدرس هم می‌گوید سیاست ما عین دیانت ماست. دین ما چیست به ما بگویید. دین ما عاشورای ماست. سیاست عین عاشوراست. یعنی همه حرکتهای امام حسین(علیه السلام) سیاسی بوده اما سیاسی کاری نبوده است. چه مرضی افتاده در این افراد که مدام می‌گویند چرا مداح‌ها اینطور می‌کنند.

مجله‌ای منتشر می‌شود که پشتوانه آن سازمان تبلیغات و شهرداری است در آن بیان می‌کند که نباید مداح سیاسی باشد. "أ رضیتم بالحیاة الدنیا" راضی شدیم به متاع دنیا. اینها می گویند روضه امام حسین(علیه السلام) باید تعزیه‌ای باشد. برای اینها خوب است. اما تعزیه‌ای که به کسی برنخورد. اما اگر امام حسین(علیه السلام) را برای مردم ترسیم کردی که از ما این کار می‌خواهد واکنش نشان می دهند. اما امروز برعکس شده است و ما همه از امام حسین(علیه السلام) طلبکاریم که این حاجت آن حاجت را بده و... اما الآن می‌بینیم که امام حسین(علیه السلام) از ما تکلیف خواسته است برای دین. 

امام( علیه السلام) که از ما التماس نمی‌کند. بدانید که نهضت مداح‌ها هم در طول تاریخ، با این وضعیت درست شده و برای غیر سرخم فرود نیاورده است الا خدا و اهل بیت(علیهم السلام) و از هیچکس هم نمی‌ترسد. امروز هم جوان‌های ارزشمندی، در محیط‌های علمی و با مقامات عالیه علمی جذب شده‌اند و مداحی اهل بیت (علیهم السلام) را می‌کنند در این بین ممکن است یکی دوتا هم به ندرت، خارج از عرف کاری کنند که درهمه اقشار این گونه افراد پیدا می‌شوند. نباید با آن یک نفر این‌همه آدم باتقوا، دانشجو و تحصیلکرده را کوبید.

آفت‌های مداحی که در این چند ساله نمود پیدا کرده، گفته می‌شود در مداحی‌ها غلو می‌شود، دروغ خوانده می‌شود، جریانی در سال‌های اخیر بیشترهم در صدا و سیما مطرح می‌شود،‌ به جای اینکه رسالت اصلی مداحی را بررسی کند، آسیب شناسی مداحی را پیگیری می‌کند، در رابطه با این آسیب‌ها و رویکردهای آسیب شناسانه بفرمایید.
اینها را من حاشیه سازی می‌دانم. حاشیه سازی برای هر گروهی هست. بحث پزشکی را اگر بنده‌ای که دراین زمینه تخصصی ندارم، دست بگذارم آسیب‌های زیادی دارد. در حالیکه پزشک امین خانواده است. اینقدر آسیب دارد اما چطور در برنامه‌ها اینها را نمی‌گویند. کار خوب را بگویید. این مطالب را برای چه می‌گویید؟

شما نگاه کنید در بیانات بیست ساله رهبر معظم انقلاب، از ریاست جمهوری تا رهبری و ببینید ایشان چند مورد، آفت شمرده‌اند: معنای خوب و لفظ نارسا، لفظ زیبا و بی حاصل. تعبیرات نامناسب برای اهل بیت(علیهم السلام) استفاده از آهنگ‌های عشقی مبتذل یا غربی. موضوع قرار گرفتن خط و خال خیالی برای چهره ائمه و دیگران، ارزش نبودن در معیار معنوی، تعریف از چشم و ابروی حضرت اباالفضل (علیه‌السلام) وغفلت از ارزشهای ایشان. اما می بینیم که وقتی آسیب را بیان می‌کنند، برای ارتقا می‌گویند نه برای تخریب. 

اگر من می‌گویم این نوع آسیب شناسی برخی افراد به جهت بیماری است برای همین است. دیگر بزرگان هم می‌گویند ولی آنقدر با لطافت می‌گویند که انسان لذت می‌برد. این مباحث را هم در جمع مداحان می‌گویند. این بیانی که می‌فرمایند اینقدر مشخص است، می‌فرمایند این همه حسن درکار شما هست، یک مقدار در فلان مساله هم ایراد داری. آقا همه را با محبت بیان می‌کنند.

اما در جایی دیگر می‌‌بینی یک مجری تلویزیون که هیچ سنخیتی هم با این مباحث ندارد شروع می‌کند به تخریب، اینها آفت است. شخصی آمده است با یک قیافه خاصی می‌خواهد وارد مجلس اهل بیت شود، یک آدم نادان چنان این مجالس را برای این شخص زیر سوال می برد که طرف می‌گوید بهتر است بروم دنبال فسق و فجور خودم! آفت این است که بنده بیماری‌ها و دنیاپرستی‌های بعضیها را بگویم که چه بر سر آقا آوردند.


در سال‌های اخیر بحث‌هایی در محافل مطرح است که معتقد است جریانی در مداحی رشد پیدا کرده که نسبت خود را با روحانیت کم کرده و حتی سعی دارد جای روحانیت را بگیرد تا خود را ترویج کند. در این مورد بفرمایید.

بله، به این بهانه‌ها می‌گویند که اینها مسلمان هم نیستند اما ما غیر از اینکه با روحانیت اصیل و صاحب ولایت و ولایتمدار ارتباط داریم همدیگر را هم تأیید می‌کنیم عیوب همدیگر را می‌پوشانیم و مثل حروف یرملون عمل می‌کنیم، اما با آن روحانی که دنیا گرفته، فساد گرفته، کاری نداریم. حرفم چیست؟ این است که این‌ها سنگ انداختن است. شبهه یعنی سنگ انداختن. تا سنگ را از جلوی خود کنار بزنیم طرف دوکیلومتر جلو رفته.

در مورد مباحث سیاسی روز از آنجایی که ورود شما در مباحث تاریخ صدر اسلام خوب است آیا می‌توانیید تطبیق شرایط امروز با آن شرایط صدر اسلام را توضیح بفرمایید.
تمام وضعیت زمان اهل بیت(علیهم السلام) لحظه به لحظه در زندگی ما پیاده می‌شود یعنی اتفاقاتی که افتاده همه را یکجا می‌بینیم.
 
در انقلاب همه را دیدیم. یک موقعی شرح آن وقایع تاریخ اسلام را می‌خواندیم حال به عینه می‌بینیم. حالا امیرالمؤمنین(علیه السلام) اگر نیست، نایبش هست. امام راحل و حضرت آقا است. قوه قضاییه را می‌بینیم. همه مسئولین را می‌بینیم. زبیر و ابوموسی اشعری‌ها را می‌بینیم. عبدالله بن زبیر را هم می‌بینیم. هیات ظاهری اشخاص مد نظرم نیست. حقیقت را بخواهیم واقعاً بعضی می‌گویند نگویید "هذا یوم فرحت" این یوم را که می‌گویید امروز که عاشورا نیست. عاشورا دهم محرم هر سال می‌شود. ما می‌گوییم نه کل یوم عاشورا. دلیلش این است که همه آنچه از خیانت‌ها در تاریخ سراغ داریم، آنجاست که به اهل بیت روا شده است. 

آدم خریدن، آدم فروختن ها خوارج را می‌بینیم. شیخ‌الخوارج را هم می‌بینیم. نتیجه‌اش؟ از عاقبت خودمان هم می‌ترسیم. نکند مامثل اینها شویم. این می‌شود بصیرت. یعنی هم می‌گوییم و هم از خدا می‌خواهیم عملی، فکری و زبانی که "اللهم اجعل عواقب امورنا خیرا" و مراقبیم که عواقبمان هم به هم نخورد. مثلا چطورمی‌شود فرزند یک شخصیت که عظمت دارد اهل دنیا می‌شود. آیات قرآن نشان میدهد پسر نوح که نبی‌الله می‌شود، اینگونه می‌شود. هر مثالی بزنم به اندازه یک کتاب مطلب می‌شود. 

تحلیل سیاست امروز دو گونه تحلیل می‌شود. بعضی‌ها مراقبند که حرفی نزنند که فردا مجبور شوند هزینه ای به خاطر آن بپردازند، این می شود که سازشکارانه حرف می‌زنند به جای اینکه قاطع صحبت کنند. ما چگونه هستیم؟ "ارتد الناس بعدالنبی "تاریخ می‌گوید. از این می‌ترسیم که بعد از اهل بیت و علما و امام و آقا ارتداد پیدا نکنیم.

تحلیل دوم همین سخنان اخیر رهبرمعظم انقلاب را اگر بر مبنای رفتار اهل بیت (علیه السلام) بخواهیم داشته باشیم، آقا با این گفتارشان یک ذره احتمال امیدواری‌ برای برگشت بعضی افراد را هم باز گذاشته اند. مثل زمان ابی‌عبدالله(علیه السلام) که در نزدیکی قتل‌گاه دو نفر دشمن برگشتند. نگویید که آقا خیلی مدارا می‌کند. آقا مثل جدش رفتار فرمود. مگر نمی‌گوییم و روضه نمی‌خوانیم که دم قتلگاه دو نفر برگشتند به راه امام حسین(علیه السلام) و شمشیر کشیدند علیه دشمن امام حسین(علیه السلام) وهمانجا شهید شدند. این تاریخ کربلاست. رهبر انقلاب بیاناتی را که می‌فرمایند همین را تبیین می‌کنند و دید وسیع‌تری دارند. ایشان در جایگاه خودشان ما هم در جایگاه خودمان.

سخن ما این است که حال که مجرمیت برخی افراد ثابت هم شده چرا قوه قضاییه برخورد نمی‌کند، برهم زدن نظام و زندگی مردم چه معنایی دارد؟

بعضی وقتها می‌گویند حاجی تند صحبت می‌کند...

بگذارید بگویند. در مقاتل داریم که ابی‌عبدالله (علیه السلام) به طایفه‌ای لعن می‌فرستند، اول در مدینه اعلام کرد "یابن الدعیه" بروید معنای این کلام را ببینید. این حرفها بهانه است. سوال این است، حق می‌گوییم یا نه؟ شما حقش را بگیرید. اینها بهانه است. شما نگاه کنید حضرت آقا در پایان بیانات اخیرشان، نفرین کردند و فرمودند، می‌بینید اینها نابود می‌شوند نابود شدن یعنی چه؟ منتهی حالا در کلام ما "بفرما " می شود "بنشین ".

از فرصتی که در اختیار ما قرار دادید متشکریم.