فرارو- صف بلند جلوی صرافی‌ها حالا نه برای دلار و یورو، نه برای سفر‌های تفریحی و سیاحتی که برای برای خرید دینار عراق است. چهره افراد داخل صف تقریبا شبیه هم است. تا چند روز دیگر خودشان یا یکی از اقوامشان عازم سفری روحانی به عتبات عالیات هستند. تعداد مسافران را حدود دو میلیون نفر برآورد می‌کنند. به همین خاطر این روز‌ها هر کجا که سر می‌چرخانیم یک خبر در مورد سفر اربعین می‌خوانیم. از تخفیف ۳۵ درصدی دولت به زائران اربعین بابت بهای ویزا و روادید گرفته تا بالا رفتن تب و تاب خرید دینار در بازار ارز. هر چقدر هم به زمان آغاز سفر اربعین نزدیک شویم، تعداد و غلظت خبر‌ها بیشتر می‌شود.
وزارت کشور اعلام کرده میزان
ارز مسافرتی که قرار بود به زائران اربعین تعلق بگیرد، ۱۰۰ هزار دینار عراقی است که با شرط و شروطی خاص به متقاضیان پرداخت می‌شود.
در این گزارش همه چیز درباره روابط ریال و دینار عراق را برسی کرده‌ایم؛ از تاریخچه ۱۰، ۱۵ سال اخیر قیمت دینار گرفته تا خبر‌هایی که از بازار آزاد و تب و تاب خرید دینار می‌شنویم. تلاش شده به سوالات معمول هم جواب دهیم. چیز‌هایی مثل اینکه آیا با پول خودمان هم می‌شود در عراق خرید و فروش کرد یا اینکه حتما برای سفر اربعین لازم است دینار عراقی بخریم؟ اگر اینطور است، دست کم چقدر دینار همراه خودمان داشته باشیم تا در سفر اربعین با مشکل مواجه نشویم؟
تغییرات قیمت دینار عراق در چند سال اخیردینار واحد پولی است که اکنون در ۹ کشور دنیا واحد پول رسمی محسوب می‌شود و در گذشته در کشور‌های دیگری نیز رایج بوده است. کشور‌های اردن، الجزایر، بحرین، تونس، سودان، صربستان، کویت، لیبی، مقدونیه و عراق از دینار به عنوان واحد رسمی پول استفاده می‌کنند. دینار عراقی از سال ۱۹۳۱ به گردش افتاد. این ارز سال ۸۱ با ریال ایران برابر بود و هر ۱۰ هزار دینار عراقی به قیمت هزار تومان (۱۰ هزار ریال) معامله می‌شد. سال ۸۴ با هزار تومان می‌شد بین پنج تا شش هزار دینار عراقی خرید. سال ۸۷ هر سه هزار دینار عراق برابر با هزار تومان مبادله می‌شد. سال ۸۸ هر دو هزار و ۵۰۰ دینار با هزار تومان برابری داشت. سال ۸۹ با هزار تومان می‌شد دو هزار دینار خرید. روند افزایش ارزش دینار عراقی ادامه پیدا کرد و در سال ۹۰ دینار عراقی به تومان رسید و هر هزار دینار با هزار تومان مبادله شد. ارزش هر هزار دینار در سال ۹۱ و اوج تلاطم ارزی افزایش بیش از دوبرابری داشت و به دو هزار و ۸۰۰ تومان رسید. اما این رقم با کاهش روبرو شد و در سال ۹۵ هر هزار دینار عراق حدود دو هزار و ۷۰۰ تومان بود. سال گذشته، زائران اربعین هر هزار دینار را حدود سه هزار تومان خریداری می‌کردند و این رقم در ایام اربعین سال ۹۷ در داخل کشور به حدود ۱۳ تا ۱۴ هزار تومان رسید. هر چند می‌توانستید آن را به شیوه دولتی با قیمت ارزان‌تر تهیه کنید.
قیمت این روزهای دینار عراق در برابر ریال ایران
ارزش دینار در ایام اربعین بیشتر می‌شود. درسال‌های اخیر ارزش این پول در روزهای اوج خود تقریبا به ۱۴۰ برابر ارزش ریال می‌رسد. یعنی هر دینار عراق را در چنین روزهایی باید حدود ۱۴۰ ریال بخرید. اگر به تومان تبدیلش کنیم، هر دینار عراق معادل حدود ۱۴ تومان می‌شود. به خاطر همین معمولا دینار عراق را در پارت‌های هزار تایی می‌فروشند. یعنی شما پول می‌دهید و یک پارت هزار دیناری می‌خرید. برای پی بردن به قیمت واقعی دینار در بازار آزاد، خودتان باید دست به کار شوید. مشاهدات ما از بازار آزاد نشان می‌دهد که در ایام اربعین امسال قیمت هر هزار دینار عراقی بین ۱۳ هزار تا ۱۳ هزار و ۸۰۰ تومان بود، اما پس از شروع روند کاهشی در بازاری مثل بازار مشهد حرف از فروش هر پارت هزار دیناری عراق به قیمت ۱۱ هزار و ۴۰۰ تومان تا ۱۲ هزار و ۵۰۰ تومان زده شد. با این حال در همان زمان هم اعلام شد که قیمت واقعی هر هزار دینار در نهایت باید حدود ۱۰هزار و ۵۰۰تومان تا ۱۱هزار تومان باشد. اتفاقی که الان در آخرین روزهای سال شاهدش هستیم و در پارت هزار تایی دینار عراق را صرافی‌ها بین ۱۰ هزار تا ۱۰ هزار و ۳۵۰ تومان می‌فروشند.
چه مقدار دینار برای سفر اربعین مورد نیاز است؟ از چند نفر از کسانی که سابقه سفر به عراق و حضور در مراسم اربعین را داشته‌اند، پرسیدیم اوضاع در آنسوی مرز‌ها چطور است؟ آیا حتما لازم است دینار بخریم؟ یا اینکه عراقی‌ها پول خودمان را هم در ازای کالا و خدماتی که به ما می‌دهند قبول خواهند کرد؟ جواب قابل حدس بود. با افت ارزش پولمان دیگر کمتر کسی حاضر به قبول ریسک نگهداری ریال است. این موضوع باعث شده عراقی‌ها بر خلاف سال‌های گذشته پول ایران را قبول نکنند. پس لازم است که حتما قبل از سفر دینار عراق یا دلار آمریکا تهیه کنیم تا در سفر به مشکل نخوریم. از افراد مطلع در مورد میزان خرج‌های دیناری اربعین پرسیدیم. این که دست کم چند دینار در این سفر نیاز خواهیم داشت؟ پاسخ‌ها متفاوت بود. یکی از کسانی که کاروان زائران را به کربلا می‌برد، به ما گفت: اگر با هواپیما بروید خرج ارزی شما کمتر خواهد بود. چرا که
هزینه بلیت هواپیما رفت و برگشت به پول خودمان حساب می‌شود و از دینار مورد نیاز کم می‌کند. نرخ بلیت هواپیما را هم که خیلی وقت است تصویب کرده‌اند. نرخ پرواز‌های رفت و برگشت تهران–نجف–تهران برای هر نفر دو میلیون و ۲۰۰هزار تومان و پرواز مشهد– نجف – مشهد دو میلیون و ۸۰۰هزار تومان در نظر گرفته شد. برای بلیت یک طرفه تهران–نجف نرخ یک میلیون و ۱۰۰هزار تومان و مشهد – نجف نرخ یک میلیون و ۴۰۰ هزار تومان در نظر گرفته شده است.
اگر به فکر صرفه‌جویی باشید و سفر زمینی را به هوایی ترجیح دهید، ارز مورد نیاز برای این سفر بیشتر خواهد بود. چرا که از مرز مهران تا شهرهای زیارتی باید پول تاکسی، ون یا اتوبوس بپردازید. با یک پرس و جو از نرخ تاکسی‌ها در عراق، با رقم‌های نجومی مواجه شدیم. یکی از زائرانی که روز عاشورا به زیارت کربلا رفته بود می‌گوید اگر بخواهیم از مرز تا کربلا و نجف تاکسی بگیریم دست کم باید ۱۵۰ تا ۲۰۰ هزار دینار برای این سفر در نظر بگیریم که به پول خودمان می‌شود حدود دو میلیون و ۱۰۰ هزار تا دو میلیون و ۸۰۰ هزار تومان. به همین خاطر خیلی‌ها اعتقاد داشتند که سفر زمینی با خرجی که آن طرف مرز روی دستمان می‌گذارد به صرفه نیست و به زحمتش هم نمی‌ارزد. یکی دیگر از مسئولان کاروان اربعین به ما گفت: اگر بخواهیم در عراق با اتوبوس رفت و آمد داشته باشیم خرج کمتری خواهد داشت. حتی بعضی وقت‌ها کامیون‌دار‌های عراقی به مرز‌ها می‌روند و به صورت رایگان زائران را به شهرهای زیارتی می‌رسانند. طبیعتا سفر کردن پشت کامیون خیلی راحت نباشد، اما با این وضع قیمت دینار دور از ذهن نیست.
چگونه برای سفر به اربعین ارز مسافرتی بگیریم؟ خبر خوشی که این روز‌ها توجه زائران و مسافران اربعین را به خود جلب کرد، تخصیص ارز دولتی بود.
بانک مرکزی اعلام کرده ارز زائران اربعین حسینی به میزان ۱۰۰هزار دینار در خاک عراق و از طریق بانک ملی در اختیار زائران قرار می‌گیرد. با این حال پرداخت ریالی این ارز در ایران انجام می‌شود. به این معنی که زوار از طریق کد اختصاصی، ارز خویش را در شهرهای عراق و مبادی ورودی عراق دریافت کنند. این ارز برای تمام زائران زمینی و هوایی ایرانی که از طریق
سامانه سماح ثبت نام کرده‌اند، اختصاص داده شده است. متقاضایان دریافت این ارز نیاز به مراجعه حضوری به شعب بانک ملی نداشته و باید با استفاده از پیامرسان «بله» بانک ملی درخواست و انتقال وجه را به انجام برسانند.
با نصب
پیامرسان بله از طریق لینک موجود در این اپلیکیشن، می‌توانند کد ملی و شماره گذرنامه خود را وارد کنند. پس از آن به ثبت‌نام کننده سندی ارایه می‌شود تا بتواند آن را در مراکز و ایستگاه‌های پرداخت دینار ارایه دهد. در حال حاضر محدودیتی برای پرداخت ارز به زائران وجود ندارد و تنها شرط سنی ۱۲ سال به بالا مدنظر است. گفته می‌شود به هر زائر ۱۰۰ هزار دینار با قیمت ۹۶۰ هزار تومان پرداخت می‌شود که به هر حال کمتر از ارزش همین نوع ارز در بازار آزاد است. متقاضایان دریافت ارز مسافرتی اربعین در نهایت می‌توانند به مراکز مشخص شده در خاک عراق مراجعه کرده و ارز خود را دریافت کنند.
بر اساس پیش‌بینی‌های صورت گرفته در نجف ۲۲ مرکز، در کربلا ۱۷ مرکز، در کاظمین ۱۵ مرکز، در مهران سه مرکز، در فرودگاه‌های نجف و بغداد هر کدام یک مرکز آماده خدمت‌رسانی به زوار اربعین هستند. همچنین مراکزی در مسیر‌های پیاده‌روی نجف-کربلا، بغداد - نجف و بغداد به کربلا وجود دارد و شعبه مرکزی بانک ملی در بغداد هم می‌توانند این خدمت را ارائه دهند. همچنین اگر به هر علت زائری نتواند دینار مورد نیازش را در عراق تحویل بگیرد، سه روز پس از اربعین به صورت خودکار مبلغ ریالی واریز شده به حساب او برگشت داده می‌شود.
چگونه برای دریافت ارز مسافرتی سفر اربعین ثبت‌نام کنم؟
پیش‌خرید ارز مسافرتی اربعین تنها برای زائرانی مجاز است که ویزای خود را از طریق «سامانه‌ی سماح» به آدرس samah.haj.ir گرفته باشند و اطلاعاتشان در این سامانه ثبت شده باشد. برای ثبت درخواست باید ابتدا آخرین نسخه از پیامرسان بله را نصب کنید و وارد صفحه«بانک من» رویلینک «دریافت ارز اربعین»کلیک کنید. با زدن دکمه شروع و تایید موافقتنامه کار اصلی شروع می‌شود. از منوی اصلی «ثبت‌نام و خرید ارز» را انتخاب کنید و به ترتیب این مراحل بعد را انجام دهید.حالا کد ملیو شماره گذرنامه خود را با حرف لاتین ابتدایش وارد کنید. بعد از وارد کردن شماره تلفن همراه خود باید صحت اطلاعات وارد شده را تایید کنید.
نوبت به انتخاب میزان ارز درخواستی رسیده است. یک بار دیگر باید آن را تایید کنید تا به صفحه پرداخت هدایت شوید. پس از پرداخت، رسید تصویری در قالب کیو آر کد (QR-Code) و شماره سریال ۱۰رقمی برای شما صادر می‌شود.
دقت کنید که ارز تنها با مراجعه به کارگزاری‌های مشخص‌شده در آن سوی مرز و با ارائه پاسپورت و رسید صادرشده، قابل پرداخت است. توجه داشته باشید ارز فقط به زائری که اطلاعات به نام او ثبت شده تحویل داده می‌شود.
در توضیحات آمده است که امکان دارد پس از پرداخت، به دلیل فشار درخواست‌ها به سیستم بانکی رسید تصویری با تاخیر به دست‌تان برسد. پس نگران نباشید و کمیصبر کنید. شما تا ۱۱ آبان فرصت دارید که ارز خود را تحویل بگیرید. در صورتی که اضطرار ندارید از مراجعه به کارگزاری‌های پر ازدحام مرز مهران پرهیز کرده و ارز خود را از کارگزاری‌های داخل شهرهای نجف، کاظمین و کربلا دریافت کنید. همچنین بهتر است بدانید در صورتی که به هر دلیل فرصت نکردید ارز خود را از کارگزاری بگیرید یا از خرید ارز پشیمان شدید امکان استرداد مبلغ واریزی وجود دارد.
آدرس کارگزاری‌های پرداخت ارز اربعین
بر اساس اعلام بانک ملی تنها کارگزاری‌های مشخص شده امکان پرداخت دینار دولتی را دارند. پس زائران باید برای دریافت ارز خود به زرباطیهدر مرز مهران، فرودگاه نجف، شعبه نجف بانک ملی، هتل جنه الفردوس در کاظمین، هتل النجم الذهبی نجف واقع در خیابان زین العابدین، صرافی دخیل واقع در نجف باب الساعه، بازارچه طلافروشان و هتل جواهر کربلا واقع در خیابان پشت خیمه‌گاه حرم امام حسین مراجعه کنند.
آیا تهیه ارز دولتی به صرفه است؟
در حال حاضر گزارش‌ها حاکی از این است که قیمت هر هزار دیناردر داخل خاک عراق ۱۱ هزار تومان است. این یعنی تفاوت نرخ دولتی دینار با نرخ آزاد آن در هر هزار دینارتن‌ها هزار و ۵۰۰ تومان است. به این ترتیب متقاضیانی که کل ۱۰۰ هزار دینار را لازم دارند می‌توانند با پرداخت ۱۵۰ هزار تومان بیشتر، دینار‌های عراقی را در بازار آزاد تهیه کنند و معطل ارز دولتی نباشند.
