فرارو- پس از ماه‌ها تاخیر، فرانسه و آلمان به طور مشترک مسئولیت سازوکار ویژه تجارتی میان ایران و اروپا را برعهده گرفته‌اند تا اثرات تحریم‌های آمریکا را کم کنند. اما عده کمی معتقدند که این سازوکار شامل فروش نفت خواهد شد.
به گزارش فرارو، دیپلمات‌های اروپایی به خبرگزاری رویترز گفته‌اند که ابتکار عمل فرانسوی-آلمانی، یک تاکتیک «امنیت در کثرت» است تا بر خودداری فردی کشور‌های اتحادیه اروپا از میزبانی از سازوکار ویژه (SPV) غلبه کنند.
امینت در کثرت، نظریه‌ای است که می‌گوید عضوی از یک گروه بزرگ بودن، احتمال آسیب دیدن را کاهش می‌دهد. اروپایی‌ها از این تاکتیک استفاده می‌کنند تا خود را از گزند تحریم‌های آمریکا علیه ایران حفظ کنند. اما این دیپلمات‌ها به رویترز گفته‌اند، نظر به اینکه تهدیدات آمریکا در زمینه مجازات دور زدن تحریم‌ها، بی‌امان است، اهداف سازوکار ویژه تجارتی ممکن است فقط مواردی را شامل شود که حساسیت کمتری دارند. مانند محصولات غذایی و بشردوستانه. کاملا محتمل است که این امر خواسته میانه‌رو‌های ایران را برآورده نکند.
یک دیپلمات بلندپایه فرانسوی گفت: «SPV مهم است، اما آنچه برای ایرانیان مهمتر است، نفت و تضمین صادرات‌شان در بلندمدت است. هیچکدام از اقداماتی که ما تلاش می‌کنیم انجام دهیم، معجزه نخواهد کرد. اما آنچه ما سعی می‌کنیم انجام دهیم، سلسله‌ای از اقدامات است تا ایرانیان را به نگه داشتن تعهدات هسته‌ای‌شان متقاعد کنیم. این هدف ماست».
پس از خروج یکجانبه دونالد ترامپ، رئیس‌جمهمور آمریکا، از برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) در ماه می، فرانسه، آلمان و بریتانیا تلاش کرده‌اند اقداماتی انجام دهند تا منافع اقتصادی تهران را حفظ کنند. سازوکار ویژه، یکی از مهمترین این اقدامات است که هنوز عملی نشده است.
یک دیپلمات اروپایی گفت: «آنچه اتفاق می‌افتد این است که فرانسه یا آلمان از SPV میزبانی یا بر آن ریاست خواهند کرد. فرانسوی‌ها مُصرترین هستند و آلمانی‌ها هم محتاط‌تر هستند. اما در عین حال فرانسوی‌ها نمی‌خواهد آسیب بزرگ دیگران را تحمل کنند».
دو دیپلمات دیگر گفته‌اند اگر پاریس یا برلین کنترل مشترک SPV را برعهده بگیرند، این امر دولت ترامپ را تقابل مستقیم با دو متحد بزرگ آمریکا بازخواهد داشت. بریتانیا، هنوز در حال بررسی چگونگی مساهمت کردن است. اما توسط فرآیند برگزیت و این حقیقت که تجارت SPV با یورو، و نه پول استرلینگ بریتانیا، خواهد بود، محدود شده است.
دو دیپلمات دیگر اتحادیه اروپا گفته‌اند ژان ایو لودریان، وزیر خارجه فرانسه، در جلسه غیرعلنی به وزرای این اتحادیه در ۱۹ نوامبر گفته پاریس و برلین به اتفاق یکدیگر به طور نزدیک کار می‌کنند تا در آخر سال چیزی را محقق کنند.
بنا به گفته یک منبع وزارت دارایی فرانسه، وزرای دارایی فرانسه، آلمان و بریتانیا، در حاشیه نشست گروه بیست در آخر این هفته در مورد SPV گفتگو خواهند کرد.
اروپایی‌ها برای دور زدن تحریم‌های جدید آمریکا، SPV را طراحی کردند که از طریق آن صادرات نفت و گاز ایران با کالا‌های اروپایی مبادله می‌شود. یعنی عملا یک سازوکار تهاتری است. اما ظاهرا این ایده محدود شده است. چهار دیپلمات گفته‌اند ممکن است از SPV واقعا فقط برای تجارت کوچکتر مانند محصولات بشردوستانه یا کشاورزی، که دولت ترامپ آنها را تحمل کند، استفاده شود.
زمانی که از میگوئل آریاس کانیت، کمیسیونر اروپا در امور انرژی و اقلیم، پرسیده شد که آیا سازوکار ویژه نهایتا شامل فروش نفت خواهد شد یا خیر، او فقط گفت که کار در این زمینه همچنان ادامه دارد. آریاس کانیت روز سه شنبه به رویترز گفت: «ما یک سازوکار ویژه بسیار پیچیده را طرح‌ریزی می‌کنیم. این آسان نیست».
دیپلمات‌ها کفته‌اند جنبه‌های فنی و قانونی SPV، مانند مالکیت، ساختار، حوزه اختیارات و زیرساخت بانکی مورد استفاده، اگر چنین چیزی وجود داشته باشد؛ هنوز نهایی نشده‌اند. یک منبع آگاه از این گفتگوها، گفته کمیسیون اروپا دیدگاه واشنگتن درباره SPV را جویا شده است. مقامات آمریکایی مکررا هشدار داده‌اند که شرکت‌ها و بانک‌های اروپایی، که در این سازوکار شرکت کنند، در معرض خطر خواهند بود.
یک دیپلمات فرانسوی گفته، فروش پیوسته نفت ایران به مشتریان بزرگی مثل هند و چین ممکن است فعلا برای ارضای ایران کافی باشد. این امر ضرورت پوشش فوری فروش نفت خام را برای SPV رفع می‌کند. اما یک دیپلمات دیگر اروپایی، صریح‌تر بوده است. او اعلام کرده تلاش‌های اروپا سمبلیک است و نهایتا هرگونه تصمیم از جانب ایران برای باقی ماندن در برجام، سیاسی خواهد بود و نه مبتنی بر اقدامات اروپا.
این دیپلمات با اشاره به یکی از صادرات مهم ایران افزود: «شما نمی‌توانید با پسته تجارت بزرگی انجام دهید».
رویترز مدعی شد که مقامات ایرانی اخیرا در جلسات با همتایان اروپایی تکرار کرده‌اند که آنها از سوی «تندرو‌ها» تحت فشار هستند و به امکان و تبعات خروج ایران از توافق هسته‌ای در هفته‌های آینده اشاره کرده‌اند. از دیدگاه رویترز این امر میزان حساسیت مسئله در تهران و انقطاع محتمل بین آنچه اروپا می‌تواند انجام دهد و آمال ایران را تاکید می‌کند.
علی اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، روز سه شنبه به رویترز گفت: «اولویت ما این است که برای تعاملات مالی بتوانیم از نوعی سیستم بانکی برخوردار شویم و بتوانیم نفت‌مان را بفروشیم. اگر SPV به این دو اولویتی که همین الان ذکر کردم، جواب بدهد...، در آن حالت بله، یک پیشنهاد قابل اجرا خواهد بود و می‌تواند در زنده نگه داشتن توافق کمک کند».
اما یک مقام بلندپایه ایرانی، که به محافظه‌کاران قدرتمند نزدیک است، گفته جمهوری اسلامی با «شرط بندی بر اسب اشتباه» وقت را از دست می‌دهد. این مقام گفت: «اتحادیه اروپا به منافع خودش فکر خواهد کرد. مقدار تجارت (اتحادیه اروپا) با ایران در مقایسه با اقیانوس تجارت (آن) با آمریکا، مانند یک قطره است. آنها نهایتا ما را رها خواهند کرد. در ضمن، تاکنون ما چه چیزی بدست آوردیم؟ فقط حرف».
