«عراق می‌خواهد روابط خوب و متوازنی با تمامی کشور‌های هم‌جوار و دولت‌های حامی صلح بر اساس منافع مشترک و بدون مداخله در امور داخلی یا لطمه‌زدن به حاکمیت و استقلال داشته باشد و نمی‌خواهد به پایگاهی برای ضربه‌زدن به کشوری دیگر تبدیل شود».
«عراق نمی‌خواهد به پایگاهی برای ضربه‌زدن به سایر کشور‌ها تبدیل شود»؛ این جمله آیت‌الله سیستانی هرچند اشاره مستقیمی به ایران نداشت، اما بیشتر از مابقی بیانات دیروز او در ایران مورد توجه قرار گرفت. آیت‌الله سیستانی، مرجع عالی‌قدر شیعیان امروز در مقر اقامتش در نجف اشرف، نماینده سازمان ملل در عراق را به حضور پذیرفت. او از نافذترین چهره‌های جهان شیعه است. از همین رو است که اشاره تلویحی این مرجع تقلید حتما توجه مقامات مربوطه را جلب کرده است.
ترامپ چه گفته بود
به گزارش شرق، یکشنبه بود که ترامپ در گفت‌وگوی تلویزیونی با شبکه سی‌بی‌اس گفته بود آمریکا به‌منظور «نظارت بر اقدامات ایران و حفظ فشار علیه آن» نیرو‌های خود را در عراق نگه خواهد داشت. گفته‌ای که نه با قوانین و توافق‌نامه‌های بین آمریکا و دولتمردان عراقی همخوان بود و نه با برنامه‌های اعلام‌شده آمریکا و نه حتی با عرف دیپلماتیک. چنین بود که تمام مقامات عراقی به گفته ترامپ واکنش نشان دادند. ترامپ البته برخی مقامات آمریکایی را نیز وادار کرد که صحبت‌های او را تفسیر کنند. دیروز جوزف وتل، رئیس ستاد فرماندهی ارتش آمریکا پیش از سخنرانی سالانه رئیس‌جمهور مجبور شد درباره اظهارنظر یکشنبه ترامپ این‌طور واکنش نشان دهد: «مأموریت پنتاگون که روی مقابله با داعش متمرکز است، تغییر نکرده، هرچند تمرکز دولت روی محدودکردن ایران در خاورمیانه قرار دارد».
مرجع سنتی با نگاهی به ضرورت‌های مدرن
بنا بر گزارش شبکه سومریه‌نیوز و شبکه الفرات، «جانین هنس پلاسخایرت»، نماینده سازمان ملل در عراق دیروز، چهارشنبه بعد از دیدار با آیت‌الله سیدعلی سیستانی، مرجع عالی‌قدر شیعیان در نجف اشرف گفت: «ما از دیدار با سیدعلی سیستانی که مرجع عقل و حکمت است، خرسند شدیم. او ابراز امیدواری کرد که دولت عراق به‌ویژه در زمینه مبارزه با فساد عملکردی قوی داشته باشد. سیدعلی سیستانی بر لزوم بهبود خدمات تأکید کرد و گفت که نزاع بر سر منافع و دستاورد‌ها میان سیاست‌مداران هرگز اجازه پیشرفت را نخواهد داد».
آیت‌الله سیستانی در دیدار با این نماینده گفت: «اگر فراکسیون‌های سیاسی روش خود را در برخورد با مسائل کشور تغییر ندهند، دیگر فرصت واقعی برای حل بحران‌های کنونی وجود نخواهد داشت». این مرجع تقلید ادامه داد: «عراقی‌ها بهای سنگینی در جنگ با داعش پرداختند و اکنون نیاز به بازسازی مناطق آسیب‌دیده و بازگشت آوارگان داریم و باید این مسئله جزء اولویت‌های دولت باشد. این مسئله در کاهش خطر گسترش تفکرات افراطی در این مناطق سهم خواهد داشت. نهاد‌های بین‌المللی و جامعه جهانی باید به تسریع این روند کمک کنند». این مرجع عالی‌قدر شیعیان در حالی از لزوم همراهی و کمک نهاد‌های بین‌المللی و جامعه جهانی سخن گفته که در بخش‌های دیگر صحبت‌های خود نیز از لزوم اجرای قانون برای تمامی شهروندان و افراد مقیم عراقی، یعنی اصل حاکمیت قانون و همچنین منحصر‌شدن سلاح در دست دولت (انحصار زور مشروع) سخن به میان آورده است. سیدعلی سیستانی که چندوقتی است لقب «آیت‌الله» را از سایت رسمی خود برداشته است، در ادامه صحبت‌های خود بر مقابله با اقدام‌های غیرقانونی از جمله ترور و ربودن تأکید کرد.
اما بخشی از صحبت‌های این مرجع تقلید که جذابیت بیشتری برای ایرانیان داشت، از این قرار بود: «عراق می‌خواهد روابط خوب و متوازنی با تمامی کشور‌های هم‌جوار و دولت‌های حامی صلح بر اساس منافع مشترک و بدون مداخله در امور داخلی یا لطمه‌زدن به حاکمیت و استقلال داشته باشد و نمی‌خواهد به پایگاهی برای ضربه‌زدن به کشوری دیگر تبدیل شود».
مرجعی که فاصله خود را با سیاست حفظ می‌کند
سیدعلی سیستانی همچنان که از تأثیرگذارترین چهره‌های مذهبی جهان است و در کشوری سیاست‌آلود زندگی می‌کند، اما نسبت معناداری با سیاست دارد. او هرگز وارد مسائل جزئی نمی‌شود و اغلب موضع‌گیری‌های سیاسی او ضمن اینکه از کلیات فراتر نمی‌رود بنا بر ضرورت صورت می‌گیرد. برای نمونه در بازخوانی تجربه ظهور و افول داعش نقش آیت‌الله سیستانی انکارناپذیر است. خرداد سال ۹۳ وقتی موصل ناگهان سقوط کرد و به دست داعش افتاد، وحشت سرتاسر عراق و حتی کشور‌های همسایه را در بر گرفت. معروف است که شهر‌های شلوغ و ترافیک‌های سرتاسری آن شهر‌ها جای خود را به سکوت نگران‌کننده داده بودند. در چنین شرایطی بود که این مرجع عالی‌قدر شیعیان از ملت عراق خواست تا علیه این گروه تروریستی به پا خیزند.
دو، سه روز بعد از سقوط موصل حجت‌الاسلام شیخ عبدالمهدی کربلایی، نماینده سیدعلی سیستانی، در خطبه‌های نماز‌جمعه کربلا، مواضع این مرجع تقلید را شرح داد و گفت: «مسئولیت ایستادگی و جنگ با تروریست‌ها متوجه همگان است و به پیروان یک مذهب اختصاص ندارد. چالش و خطر کنونی بسیار بزرگ است؛ اما ملت عراق که به شجاعت و مسئولیت‌پذیری ملی و شرعی شهرت دارد، به محافظت از عراق و مقدسات آن خواهد پرداخت». او از «حفظ وحدت و کرامت کشور» گفت و از «ترک اختلاف مسئولان گروه‌های سیاسی». کربلایی گفت: «این مرجع تقلید تأکید می‌کند هرکه در راه دفاع از کشور و خانواده و ناموسش کشته شود، شهید خواهد بود و از پدران، مادران و همسران می‌خواهد فرزندان و شوهران خود را به دفاع از حرمت‌های این کشور و مردم آن سوق دهند. هرکه توانایی دارد، باید به دفاع از عراق و ملت و مقدسات آن بپردازد و این امر بر دیگران ساقط است». این‌چنین بود که فتوای آیت‌الله سیستانی توانست دل ترس‌خورده بسیاری از عراقی‌ها را دوباره گرم کند.
شبه‌نظامیان یا از سیاست دور باشند یا اسلحه خود را تحویل دهند
آیت‌الله علی سیستانی زمانی از ملت عراق خواست که علیه «داعش» بجنگند؛ خواستی که برای شیعیان در فراخوانی که جمعه ۲۴ آذر از سوی نماینده‌اش در نماز‌جمعه بغداد قرائت شد، از همه گروه‌های مسلح شبه‌نظامی شیعه خواست که از سیاست دور بمانند و در غیر‌این‌صورت سلاح خود را تحویل ارتش عراق دهند. این‌چنین تصمیم‌هایی بود که به سیستانی جایگاه ویژه و خاص بخشیده است. او همواره مخاطب نامه‌ها و درخواست‌های مقامات عراقی و حتی اسلامی برای حل‌وفصل موضوعات بوده است؛ اما رعایت دقیق فاصله با سیاست است که حرف این مرجع تقلید را نافذ و برنده کرده است.
