آیا فیل‌ها برای نجات یکدیگر جانشان را به خطر می‌اندازند؟

فرارو- هفته گذشته تایلند شاهد یکی از بزرگترین تراژدی‌ها در دنیای فیل‌ها بود. ۱۱ فیل از یک خانواده در آبشار کشته شدند.

به گزارش فرارو به نقل از بی بی سی ورلد، ابتدا گمان می‌رفت تنها شش فیل مرده اند، اما روز بعد پنج فیل دیگر در پایین دست پیدا شدند.

فرضیه اولیه نگهبانان پارک ملی "خوا یای" این بود که این فیل‌ها در عملیات نجات مرده اند. در حالی که این آنها از کنار آبشار ۱۵۰ متری "هائو ناروک" معروف به آبشار جهنمی می‌گذشتند، یک بچه فیل از بالا می‌افتد و بقیه فیل ها تلاش می‌کنند او را نجات دهند.

اگرچه از دست دادن ۱۱ فیل برای حیات این گونه فاجعه محسوب نمی‌شود؛ اما درباره آن‌ها چیزی وجود دارد که ما را جذب می‌کند و این فداکاری آشکار، چیزی را به یاد جهانیان می‌اندازد.

اما اگر احساسات را کنار بگذاریم چقدر احتمال دارد که فیل‌ها هم همدلی و هم مهارت به خطر انداختن جان خودشان را برای نجات یک بچه فیل داشته باشند؟

 

دکتر جاشوآ پلاتنیک، استادیار روانشناسی دانشکده هانتر دانشگاه نیویورک بیش از یک دهه روی فیل‌های تایلند تحقیق کرده است.

او می‌گوید بدون مدرک نمی‌توانیم بفهمیم چه اتفاقی رخ داده است. اما احتمالا وقتی یک فیل در یک گروه خانوادگی است به خطر می‌افتد فیل‌های دیگر ممکن است هر کاری که می‌توانند برای نجات او انجام دهند.

شواهد مستندی از اینکه فیل‌ها خطر را تشخیص می‌دهند وجود دارد. اما دکتر پلاتنیک می‌گوید ممکن نیست که همه آن‌ها در چنین شرایط خطرناکی فعالانه به سمت آبشار بروند. این اتفاق بیشتر شبیه یک حادثه وحشتناک است.

 

دکتر راچل دیل، متخصص رفتارشناسی فیل‌ها در دانشگاه دامپزشکی وین معتقد است فیل‌ها بدون تردید به فیلی که در خطر افتاده است، کمک می‌کنند حتی اگر قرار باشد خودشان به خطر بیافتند. آن‌ها حیوانات باهوشی هستند، واقعا باهوش. پس احتمالا قبل از چنین اقدامی توانایی ارزیابی ریسک را دارند.

بیچشت نونتو، که پروژه همزیستی فیل و انسان را در موسسه پژوهشی در تایلند مدیریت می‌کند در حال مطالعه بر روی الگو‌های رفتاری فیل‌ها است. او می‌گوید شرایط پارک در زمان حادثه بد بود و "هائو ناروک" قبلا به مکانی خطرناک برای فیل‌ها در فصل بارندگی شهره است.

در سال ۱۹۹۲ هشت فیل بعد از سر خوردن از همان آبشار کشته شدند. مسئولان پارک می‌گیوند شواهدی دارند که در آن موقعیت فیل مادر بعد از سقوط بچه فیل، پائین پریده است. همچنین احتمال می‌رود یک بچه فیل در سال ۱۹۸۷ همانجا سقوط کرده باشد.

 

 

برای پیشگیری از اتفاقات بیشتر مسئولان پارک چند مایل ستون‌های بتنی ساخته اند تا حیوانات را به جایی دورتر از مناطق خطرناک هدایت کنند.

اما این ستون‌ها هم نمی‌تواند همه جا را پوشش دهد و نگهبانان جاپا‌هایی را پیدا کرده اند که نشان می‌دهد این گروه جایی برای گذر پیدا کرده اند، دقیقا در بالای آبشار سر درآورده‌اند.

سازمان پارک‌های ملی، حیات وحش و حفاظت از گیاهان می‌گوید ممکن است فیل‌ها به دنبال یک نوع گیاه محلی خاص بوده باشند که فقط در آن منطقه سالی یک بار می‌روید و ممکن است آن‌ها ریسک رسیدن به آن گیاه را به جان خریده باشند. یا اینکه ممکن است آن‌ها مسیر خود را عوض کرده باشند تا با انسان‌ها برخورد نداشته باشند.

سونگثام سوکساوانگ، مدیر سازمان پارک‌های ملی می‌گوید: «انواع فیل وجود دارد: مودب، بازیگوش و نجیب، دقیقا مثل انسان ها. وقتی بعضی از آن‌ها خارج از جاده‌ای قدم می‌زنند که به آن عادت کرده اند، ریسک سقوط آن‌ها افزایش می‌یابد.»

در همین حادثه دو فیل شناسایی شده اند که از آبشار نجات یافته اند، یک مادر و یک بچه فیل. آن‌ها در بین صخره‌های لغزنده در ته دره گیر افتاده بودند، اما با کمک مسئولان پارک جان سالم به در بردند.

اگر فیل‌ها حس همدردی دارند و انقدر باهوشند که درک کنند یکی از هم نوع هایشان در خطر است و سعی می‌کنند او را نجات دهند، تکلیف بازماندگان چه خواهد شد؟

دکتر پلاتنیک می‌گوید فیل‌ها مغزی بزرگ دارند و باهوشند و حس همدلی دارند: «من معتقدم آن‌ها هم از همان نوع ترومایی که ما رنج می‌بریم رنج می‌برند.»

رابطه دقیق بین بین اعضای خانواده هنوز شناسایی نشده است، اما اگر رهبر گله آن‌ها در میان مردگان بود، آن‌ها دهه‌ها دانش حیاتی در مورد خانه جنگلی خود را از دست می‌دادند.

 

دکتر دیل توضیح می‌دهد، از آنجایی که زندگی فیل حدودا به اندازه ماست و آن‌ها به دانش نسلی نیاز دارند زمان بسیار زیادی طول می‌کشد تا تاثیر این نوع فقدان و اینکه رفتار و مسیر‌های آن‌ها تغییر می‌کند را ببینیم.

اما مسئولان پارک مطمئن هستند جفت بازمانده مهارت زنده ماندن دارند و از تجاربشان برای جلوگیری از سقوط استفاده می‌کنند.

آقای نونتو می‌گوید گزارش‌ها از منطقه نشان می‌دهد ممکن است اعضای بیشتری از خانواده ممکن است در جا‌های دیگر وجود داشته باشند که دو فیل نجات یافته به آن‌ها بپیوندند. عدم موفقیت در این مساله ممکن است باعث شود گروه خانوادگی دیگری آن‌ها را بپذیرد. مطالعات در مورد فیل‌های اسیری که به طبیعت باز می‌گردند نشان داده چنین چیزی ممکن است.

آن‌ها می‌توانند نجات یابند و انطباق پیدا کنند. شاید حتی آها با نر‌هایی مواجه شوند و خانواده تشکیل دهند.

بدون شک در مورد فیل‌ها جذابیت وجود دارد، حیوانی که بشر هزاران سال با او ارتباط برقرار کرده است. برخلاف جثه بزرگ، آن‌ها مهربان هستند در خانواده‌ای شبیه ما زندگی می‌کنند و دنبال تفریح هستند و ما می‌توانیم به وضوح ببینیم که سوگواری می‌کنند. برای ما راحت است که بعد از فاجعه‌ای مثل "خوا یای" با آن‌ها همدلی کنیم.

 

اجساد این گروه از فیل‌ها کشف و پس از انجام آزمایشات در پارک دفن شد. مسئولان پارک هر سال برای این حیوانات دوست داشتنی مراسم یادبود برگزار می‌کنند. نونتو می‌گوید «این خیلی برای مسئولان پارک غم انگیز است، چون آن‌ها نمی‌خواهند دوباره این اتفاق بیافتد. این برای مردم تایلند خیلی غم انگیز است.»