پس از سه فصل پرسود در بورس تهران، نخستین روز زمستان نیز در بازار سهام صعودی ادامه یافت و شاخص کل بر قله جدید ۳۵۶ هزار و ۷۲۱ واحدی ایستاد.
به گزارش دنیای اقتصاد، در حالی طی هفته‌های گذشته تمرکز معاملاتی در سهام کوچک‌تر بود که طی روز‌های اخیر شاهد اقبال جدی در شرکت‌های کالایی بورس تهران هستیم. به‌طوری که شاهد رقابتی جدی در میان گروه‌هایی هستیم که بیشترین ارزش معاملات را به خود اختصاص داده‌اند. این مساله همچنین به نزدیک‌تر شدن سرعت رشد نماگر‌های اصلی بازار سهام در این مدت منجر شده است.
روند رو به رشد سطح عمومی قیمت سهام در معاملات دیروز بورس تهران ادامه یافت. شاخص کل که رکورد‌های خود را طی روز‌های اخیر یکی پس از دیگری شکسته است، در پایان دادوستد‌های دیروز به قله جدید ۳۵۶ هزار واحدی دست یافت. با احتساب رشد دیروز قیمت سهام، بازدهی کل بورس تهران از ابتدای سال به عدد ۷/ ۹۹ درصد رسید و در یک قدمی عدد جذاب ۱۰۰ ایستاد. همزمان با رکوردشکنی اخیر شاخص‌های قیمت، ارزش روزانه جابه‌جایی سهم‌های بورسی هم در سطحی بالاتر از ۲ هزار میلیارد تومان رقم خورده است.
مجموعه این شرایط نشان‌دهنده حجم بالای تقاضا از سوی معامله‌گران کوچک‌مقیاس و اشتهای زیاد پول‌های پارک در پشت در‌های سهام است. در این میان، شاید مهم‌ترین ویژگی‌های معاملات یک هفته اخیر را بتوان در توزیع متوازن پول‌ها در بین صنایع مختلف بورسی و سرعت نسبتا یکسان دو نماگر اصلی بازار مشاهده کرد.
شیفت پول‌ها به سمت سهم‌های کالایی و تزلزل در مسیر سهام گروه‌های کوچک و متوسط بیانگر چنین آرایشی در بازار به شمار می‌رود که در آستانه اوج‌گیری جریان انتشار گزارش‌های ماهانه شرکت‌ها تشدید شده و سهامداران را مجاب به سبدآرایی مجدد کرده است.
چند جانبه‌گرایی در مسیر صعودی
رشد ۸/ ۰ درصدی شاخص کل طی روز گذشته درحالی رقم خورد که از بین ۳۱۳ بنگاه بورسی، قیمت سهام ۱۸۳ بنگاه افزایش داشت. در واقع، تحرکات مثبت معامله‌گران در ۵۸ درصد از تعداد کل نماد‌های قابل معامله عامل رکوردشکنی دیروز شاخص کل شد.
از سوی دیگر، شاخص هم‌وزن هم که در روز‌های اخیر به همگرایی بیشتری با شاخص کل دست یافته در معاملات دیروز به صعود ۹/ ۰ درصدی بسنده کرد. به‌طور کلی، این دو نماگر بورسی روند آشتی‌جویانه‌تری را در روز‌های اخیر طی کرده‌اند. این همگرایی در جریان دادوستد‌های دیروز شدت گرفت.
در شرایط واگرایی نماگرها، معمولا تعداد زیادتری از نماد شرکت‌های کوچک‌تر بازار با حجم فزاینده‌ای از تقاضا مواجه شده و رشد‌های سریع‌تری را تجربه می‌کنند یا اینکه تعداد کمتری از نماد شرکت‌های بزرگ، نقش بیشتری در صعود شاخص ایفا می‌کنند. این روند در هفته‌های اخیر غالبا به نفع سهام شرکت‌های کوچک‌تر که پیوسته درحال رشد‌های حداکثری بودند، طی می‌شد و بزرگان بازار توجه چندانی بر نمی‌انگیختند.
اما از اواخر هفته قبل این الگو دستخوش تغییر شد و تناسب رشد قیمت با توزیع نقدینگی به نفع بزرگان بازار چرخید و توزیع ناموزون پول‌ها را بر هم زد. این تناسب در روز گذشته به نحو جالب توجهی به اوج خود رسید و در مسیر نماگرها و توزیع نقدینگی بین صنایع نمایان شد.
اوج این همگرایی رشد را می‌توان در آمار تعداد سهم‌های مثبت و میزان ارزش بازار آن‌ها مشاهده کرد. مجموع ارزش بازار ۱۸۳ بنگاهی که معاملات دیروز را در محدوده مثبت قیمت پایان دادند، رقمی معادل ۶۰ درصد است. این ۱۸۳ بنگاه شامل ۵۸ درصد از تعداد کل بنگاه‌های بورسی هستند. به بیان دیگر، ارزش بازار ۵۸ درصد از نماد‌هایی که معاملات دیروز را مثبت به پایان رساندند، معادل ۸۰ درصد است.
چنین توازنی از رشد در هفته‌های قبل مشاهده نمی‌شد، به‌طوری که بخش عمده منابع خرد به معاملات سهام شرکت‌های کوچک و متوسط اختصاص می‌یافت و بزرگان بازار به‌رغم جذابیت‌های بنیادی از ورود پول محروم می‌ماندند.
این موضوع چنان که در بالا هم اشاره شد، در همگرایی اخیر شاخص‌های بورس هم منعکس شده است. هم شاخص کل به لطف تقویت تقاضا در غول‌های کالایی سرعت بالاتری پیدا کرده و هم رشد شاخص هم‌وزن با چرخش نسبی جریان نقدینگی از گروه‌های کوچک به بزرگ محدودتر شده تا روندی همگراتر میان این شاخص مهم بورس تهران برقرار شود.
در واقع، توجه خاص به سهام غول‌هایی مثل «فارس»، «فولاد»، «کگل»، «کچاد» و «فملی» از مختصات معاملات بورسی طی روز‌های اخیر است که در هفته‌های گذشته کمتر شاهد آن بودیم.
همین همگرایی را می‌توان در نحوه توزیع پول‌ها بین صنایع مختلف هم دید. تغییرات سریع جبهه‌های فعال و مشارکت نسبتا زیاد در سهام گروه‌های متوسط باعث می‌شد تا ترکیب نقدینگی وضعیت نامتوازنی به خود بگیرد. برای مثال، در مواردی گروه دارو عنوان بیشترین ارزش معاملات را در اختیار می‌گرفت یا اینکه گروه خودرو با اختلاف از سایر صنایع به محل جولان پول‌ها تبدیل می‌شد و ارزش معاملاتی به مراتب بالاتر را به نام خود ثبت می‌کرد.
این وضعیت در روز‌های اخیر اندکی تعدیل شد و در معاملات دیروز به نحو جالب توجهی انعکاس یافت.
سهامداران بورسی در پایان معاملات دیروز نهایتا ۱۸۸ میلیارد تومان از سهام گروه خودرویی را بین خود دست به دست کردند و این گروه را در صدر فهرست ارزش معاملات صنایع نشاندند. پس از صنعت خودرو، سهام گروه پتروشیمی با اختلاف اندک ۱۲ میلیارد تومانی در رتبه دوم ایستاد و سرمایه‌گذاری‌ها و فلزات اساسی با فاصله اندک ۵ تا ۱۰ میلیارد تومانی در رده‌های بعدی این فهرست ایستادند.
فاصله کم ارزش معاملات روزانه در گروه‌های پرمعامله روز قبل حاکی از توزیع متوازن نقدینگی در کل بازار است. ویژگی‌ای که حاکی از تغییر تدریجی موقعیت‌های سهامداری در بین فعالان بورس تهران است.
تداوم جابه‌جایی‌های زیاد در سهام گروه‌های سیمان و مواد دارویی و عدم حضور صنعت فرآورده‌های نفتی در میان برترین صنایع بورسی از تغییر اولویت‌ها بین اهالی سهام و سبدآرایی دوباره در آستانه انتشار گزارش‌های ماهانه عملکرد است. این اتفاق درحالی رخ می‌دهد که صنعت فرآورده‌های نفتی پس از پشت‌سر گذاشتن معاملات پرحجم طی روز‌های گذشته، بار دیگر از مدار توجه فعالان بورسی خارج شده‌اند و ترجیح سرمایه‌گذاران معطوف به سهامی است که کنترل بیشتر خرید و فروش‌های آن در اختیار سهامداران حقیقی باشد.
علل سبدآرایی دوباره
تغییر اولویت‌های فعالان تالار سهام را به‌طور کلی می‌توان در دو ویژگی خاص روز‌های اخیر بازار سهام خلاصه کرد. تداوم روند صعودی نرخ‌های ارز و عبور مجدد نرخ دلار از مرز ۱۳ هزار تومانی و تلاش برای تثبیت در این کانال از عوامل تعیین‌کننده در معادلات کنونی بورس تهران است و همچنان از تقاضای عمومی سهام حمایت می‌کند.
البته پایداری نرخ دلار در محدوده ۱۳ هزار تومان از نیرو‌های موثر بر سهام شرکت‌های کامودیتی‌محور است که محصولاتشان بر حسب متغیر‌های دلاری ارزش‌گذاری می‌شود و درآمد و سود این طیف از شرکت‌ها را مستقیما متاثر می‌کند. از این رو، طبیعی است که اقبال اخیر به سهام غول‌های کالایی را به قدرت تقاضا و رشد نرخ‌ها در بازار ارز منتسب کرد.
یکی دیگر از نکاتی که در این خصوص از دید فعالان بازار سهام دور نمانده است، انتشار قریب‌الوقوع گزارش فعالیت شرکت‌های بورسی در آذرماه است که طی روز‌های اخیر مورد توجه خاص قرار گرفته است.
به نظر می‌رسد که موج افزایشی تقاضا در سهام شرکت‌های کامودیتی‌محور حاصل انتظارات مثبت از عملکرد این بنگاه‌هاست که قرار است کارنامه‌های ماهانه خود را تا پایان این هفته منتشر کنند. افزایش نسبی قیمت جهانی فلزات و همچنین رشد قابل ملاحظه نرخ دلار دو عامل مهم در شکل‌دهی به چنین انتظاراتی در بین فعالان بورس تهران هستند.
برخی از تحلیلگران انتظار دارند که انتشار گزارش‌های ماهانه مسیر جدیدی را طی فصل زمستان فراروی بازار سهام قرار دهد و مهر پایان بر رشد‌های رویایی سهم‌هایی بزند که تاکنون با موج‌سواری از جریان قدرتمند نقدینگی و مبتنی بر تورم دارایی پیش آمده‌اند. این درحالی است که برخی دیگر از فعالان سهام با استناد با اشتهای زیاد پول‌های تازه برای خرید سهام، امکان ادامه این الگو را ممکن می‌دانند.
تغییرات مواج در جزایر کوچک
دیروز توام با توجه به نماد شرکت‌های بزرگ کالایی اعم از فلزی و معدنی در نماد گروه‌های کوچک‌تری نظیر کاشی و سرامیک، غذایی و محصولات فلزی نیز با رشد قیمت محسوس و جهش شاخص صنعت مواجه بوده‌اند. غذایی‌ها در روز شنبه تحت‌تاثیر عرضه‌های شدید غالبا با افت قیمت مواجه شده بودند.
سیمانی‌ها و لیزینگی‌ها هم که روز شنبه روندی مشابه غذایی‌ها تجربه کرده بودند، معاملات دیروز را با رشد جبرانی قیمت پشت سر گذاشتند. درحالی‌که افت شاخص در صنایع مزبور طی روز شنبه انتظار تداوم این روند اصلاحی را در بین برخی از فعالان بورسی ایجاد کرده بود.
چرخش‌های غیرمنتظره و تغییر جبهه سریع در این طیف از صنایع را می‌توان نتیجه تلاش سهامداران برای شناسایی سود در کنار ابهام و عدم اطمینان نسبت به سرنوشت این سهم‌های پربازده دانست که رشد خود را همچنان مرهون ورود نقدینگی جدید و در عین حال، جذابیت سناریو‌های تورمی هستند.
در نقطه مقابل، باید به روند متوسط قیمت در سهام دارویی اشاره کرد. شاخص سهام دارویی طی روز گذشته سومین افت متوالی خود را ثبت کرد. متوسط قیمت در این گروه از ابتدای سال بیش از ۲۴۰ درصد افزایش یافته است. کسب این میزان بازدهی که همخوانی خود را با تغییرات سودآوری در این صنعت از دست داده، نگرانی‌هایی را در بین تحلیلگران به‌وجود آورده بود؛ به‌نظر می‌رسد روند اصلاحی اخیر را باید واکنشی به این نگرانی تلقی کرد.
سرعت رشد قیمت در دیگر گروه پرمعامله بازار، یعنی خودرو هم طی دو سه روز اخیر کاهش یافته است. چنان‌که اشاره شد، صنعت خودرو و ساخت قطعات روز گذشته عنوان برترین صنعت بورسی به لحاظ ارزش معاملات خرد روزانه را در اختیار گرفت. طی دادوستد‌های دیروز، حدود ۹ درصد از کل ارزش معاملات خرد به سهام خودرویی تعلق گرفت.
اما به‌رغم ارزش بالای معاملات روزانه در این گروه، شاهد رشد ناچیز ۱۶/ ۰ درصدی شاخص این صنعت در دومین روز کاری هفته بودیم. آنچه طی روز‌های اخیر در نماد‌های خودرویی بیش از پیش به‌چشم می‌آید، دست به‌دست شدن پرحجم سهام این صنعت، به‌ویژه سهام شرکت‌های بزرگ خودروسازی در محدوده‌های منفی قیمت است. البته در زیرشاخه قطعه‌سازی غالبا از روند عمومی بازار تبعیت کرده و تقاضای بهتری را تجربه می‌کنند. با وجود این، چرخش به سمت غول‌های کالایی منجر به افزایش عرضه در سهام خودروسازان شده است.
