فرارو- فروردین ۹۷ وقتی اسب وحشی دلار رم کرد، قیمت خیلی چیز‌ها از جمله موبایل چند برابر شد. گوشی‌های تلفن‌همراه از آن موقع طوری گران شده‌اند که نمی‌شود با خیال راحت و بدون حرص خوردن پشت ویترین موبایل‌فروشی ایستاد. قطعا خیلی‌ها تلاش کردند با خرید قاب و گارد و گلس گوشی‌شان را از شر بلایا و مصیبت‌ها حفظ کنند، اما بالاخره اتفاق است، دزدی است، خرابی است و... هزار اتفاق دیگر که مجبورمان می‌کند یک موبایل تازه بخریم. روند قیمت‌ها در دو سال گذشته طوری بوده که به‌اجبار گوشی‌های آیفون به موبایل اندرویدی تبدیل شوند و پرچمداران گرانقیمت جای خود را به میان‌رده‌های اقتصادی بدهند. آمار‌های مختلف هم ایجاد تغییرات تاکتیکی در بازار موبایل را تایید می‌کنند. مثل گزارشی که کافه بازار چند سالی است به‌صورت فصلی تهیه می‌کند و در بخشی از آن به سهم برند‌هایی می‌پردازد که توسط کاربران میلیونی آن می‌پردازد.
سهم بازار برندهای موبایل در ایران قبل گرانی دلار
زمستان ۹۶ یعنی قبل از ماجرای گرانی دلار، ۵۲ درصد کاربرانی که توسط موبایل خود به اپلیکیشن کافه بازار رفته اند تا برنامه و بازی دانلود کنند، صاحب یک دستگاه تلفن همراه سامسونگ بوده‌اند. بخش قابل‌توجهی از این موبایل‌ها گوشی‌های ارزانقیمت به‌حساب می‌آیند؛ چیز‌هایی مثل Galaxy J7 و Galaxy J5 که در آن زمان می‌شد با پرداخت مبلغی کمتر از یک میلیون تومان خرید یا گوشی ۵۰۰ هزار تومانی مثل Galaxy J1 و Galaxy J2.
در آن زمان می‌توانستیم هوآوی را دومین برند محبوب موبایل در بازار ایران بدانیم، چون گزارش کافه‌بازار نشان می‌دهد ۳۳ درصد کاربران از موبایل‌هایی مثل Honor 4c، G610 و P8 استفاده می‌کرده‌اند. LG با اختلافی فاحش در رتبه سوم قرار دارد و سهمش از موبایل‌های روشن بین هفت تا هشت درصد است. سونی، لنوو و نوکیا نیز هرکدام با یک درصد سهم در رتبه‌های دیگر قرار دارند. برای اینکه حساب کار دست‌تان بیاید، بهتر است بدانید داریم درباره زمانی حرف می‌زنیم که دلار را با نرخ چهار هزار و ۴۹۰ تومان خریداری و نهایتا با نرخ چهار هزار و ۵۰۰ تومان می‌فروختند. در بازار موبایل می‌شد iPhone X با ظرفیت ۲۵۶ گیگابایت را حدود هفت میلیون تومان خرید. شما هم حس می‌کنید ماجرا مال هزار سال پیش است؟
سهم برندهای موبایل از بازار ایران در اوج گرانی دلار
پاییز سال ۹۷، دلار کار خود را کرده و انگار از پشت دشنه‌ای توی گرده همه‌مان فرو رفته است. تابلو صرافی‌ها ناجوانمردانه عدد ۲۰ هزار تومان را به نمایش می‌گذارد. تاثیر منفی این اتفاق را می‌توان در بازار موبایل به‌شدت مشاهده کرد. به‌عنوان مثال قیمت آیفون‌های مدل ۲۰۱۸ که آن زمان تازه‌وار به‌حساب می‌آمدند، در بازار به ۳۰ تا ۴۰ میلیون تومان می‌رسد. در آن زمان هنوز این امکان وجود داشت که به جای خرید iPhone XS max یک دستگاه پراید خرید. قیمت گلکسی S9 سامسونگ به ۱۲ میلیون می‌رسد و برای خرید Galaxy Note 9 باید ۱۶ میلیون پول می‌دادید.
با این وجود بررسی گزارش فصلی کافه بازار نشان می‌دهد سهم سامسونگ در پاییز ۹۷ افزایش پیدا کرده و از ۵۲ درصد به حدود ۶۱ درصد می‌رسد. نکته مهمی که در این مورد وجود دارد. اگر گزارش کافه‌بازار را دقیق‌تر بررسی کنیم متوجه می‌شویم بخش قابل‌توجهی از سهم بازار سامسونگ به‌گوشی‌های میان‌رده، ارزانقیمت و عمدتا قدیمی تعلق دارد. به‌عنوان مثال Galaxy J5 و Galaxy J7 که به‌ترتیب سهم ۱۱ و ۱۰ درصدی دارند در سال ۹۴ معرفی شده‌اند، اما پس از گذشت چیزی حدود حدود سه‌سال هنوز کار می‌کنند. موبایل‌هایی مثل A3، A5 و A7 نیز که سرو‌کله‌شان در پاییز ۹۳ آفتابی شده بود، پس از حدود چهار سال همچنان سهم زیادی در بین موبایل‌های مورد استفاده کاربران دارند.
اوضاع برای بقیه تولیدکننده‌ها خوب نیست هوآوی با یک عقب‌نشینی کاملا مشهود سهم خود از بازار را معادل ۲۲ درصد می‌بیند اگرچه همچنان در جایگاه دوم محبوب‌ترین برند موبایل ایران جا دارد. فاجعه بزرگ برای برای LG رخ داده است؛ آن‌ها در پاییز سال ۹۷ نصف سهم بازار خود را از دست داده اند و از هشت درصد به حدود چهار درصد رسیده‌اند. پیدا کردن گوشی‌هایی با برند LG در بازار سخت و تقریبا غیرممکن است؛ انگار تخم‌شان را ملخ خورده.
گزارش کافه‌بازار همچنین نشان می‌دهد در پاییز سال ۹۷، سهم گوشی‌های برند سونی از یک درصد سهم به ۳.۸ درصد افزایش پیدا کرده و محبوبیت Lenovo و hTC به‌ترتیب معادل ۲.۶ درصد و ۱.۸ درصد است. چیزی که در پاییز سال ۹۷ جلب توجه می‌کند جایگاهی است که برند شیائومی برای خود دست و پا کرده. آن‌ها هنوز تازه‌وارد به‌حساب می‌آمده‌اند خیلی‌ها اعتقاد دارند نباید زیاد جدی گرفته شوند، اما شیائومی با تکیه بر عرضه موبایل‌هایی ارزانقیمت مثل Redmi 5A می‌توانند با سبقت گرفتن از برند‌هایی مثل نوکیا و Asus، برای اولین بار سهمی معادل هفت دهم درصد از بازار موبایل ایران را به‌خود اختصاص دهند.
سهم برندهای موبایل از بازار ایران بعد عقب‌نشینی دلار
تابستان ۹۸ بعضی‌ها می‌گویند دلار ارزان شده، اما منظورشان این است که تصمیم گرفته از ۲۰ هزار تومان کوتاه بیاید. روی تابلو صرافی‌ها می‌توان عدد ۱۱ و ۱۲ هزار تومان را دید با این‌حال موبایل فروش‌ها خیلی مشتاق ارزان‌کردن گوشی‌هایشان نیستند. اگر قصد داشتید در مردادماه 97 سمت موبایل‌های پرچمدار سامسونگ بروید، باید برای S10 Plus بودجه‌ای بین 9 میلیون و ۵۱۰ هزار تومان تا ۱۳ میلیون و ۹۹۹ هزار تومان کنار می‌گذاشتید. S10 معمولی بین هشت میلیون و ۱۰۰ هزار تومان تا ۱۰ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان فروخته می‌شد. در نتیجه شاهد ورود گوشی‌های جدیدی هستیم که به‌عنوان موبایلی میان‌رده امکانات زیادی در اختیار کاربر خود می‌گذارند. مثل خانواده گلکسی A و M. در سامسونگ، گوشی‌های سری Lite در برند هوآوی و البته کلی موبایل شیائومی. تقریبا تمام برندهای موبایل تلاش می‌کنند با عرضه تلفن‌همراه دو، سه میلیونی یا نهایتا چهار، پنج میلیونی تومانی در بازار حضور داشته باشند.
گزارش فصلی کافه بازار اولین نشانه‌های جدی و ملموس تغییر بازار موبایل ایران را در تابستان ۹۸ ثبت کرده است. اگر چه سامسونگ به‌لطف همان گوشی‌های مدل سال ۹۴ مثل گلکسی J1، J2، J5 و J7 سهم خود را حفظ کرده و با ۶۳ درصد در رتبه اول است، اما هوآوی دیگر قادر نیست به‌اندازه روز‌های قبل از گرانی دلار در بازار محبوب باشد؛ البته وضع آن‌ها در مقایسه با پاییز ۹۷ خیلی فرق نکرده و با سهم ۲۲ درصدی در جایگاه دوم قرار دارند.
ال‌جی همچنان در حال محو شدن است؛ آن‌ها یک درصد دیگر از سهم خود را از دست‌رفته می‌بینند و حالا تنها سه درصد از بازار سهم دارند. Lenovo با چنگ و دندان تلاش کرده جایگاه خود را با سهم ۲.۵ درصدی حفظ کند، اما سهم سونی از ۳.۸ درصد به ۱.۷ درصد می‌رسد. Asus برای اولین‌بار حساب خود را جدا می‌کند و ۸۸صدم درصد از سهم بازار را در اختیار می‌گیرد.
اوضاع شیائومی در مقایسه با تابستان باز هم بهبود پیدا کرده است؛ آن‌ها سهم خود را به حدود یک درصد رسانده‌اند. نوکیا متوجه این مسئله شده و خودش را تا بیخ گوشی رقیب می‌رساند. هر دوی آن‌ها بر سر تولید و عرضه گوشی‌های نسبتا ارزانقیمت می‌جنگند و اوضاع بازار به‌شکلی است که هیچ کس گوشی موبایل تازه نمی‌خرد مگر ارزان باشد.
سهم برندهای موبایل از بازار ایران بعد تثبیت قیمت دلار
قیمت دلار پاییز ۹۸ را با نرخ ۱۱ هزار تومان شروع می‌کند، اما در ادامه خیلی آرام و خزنده دوباره تا ۱۳ هزار تومان پیش می‌رود. دوره موبایل‌هایی با دوربین‌های دوگانه و سه‌گانه و پنج‌گانه است و تقریبا در بالای صفحه‌نمایش تمام گوشی‌ها می‌توان فرو رفتگی معروف با ناچ‌اسکرین را دید، دیگر قابلیت شارژسریع یک ویژگی هیجان‌انگیز برای سوزاندن دل مردم عادی نیست و از همه مهتر اینکه قیمت‌ها با انتشار هر خبر و شایعه‌ای تغییر نمی‌کند.
سامسونگ همچنان گوشی‌های ارزانقیمت زیادی تولید و به‌بازار عرضه می‌کند و گزارش فصلی کافه بازار نشان می‌دهد سهم آن‌ها از گوشی‌های روشن و مشغول به‌کار که صاحبانشان به‌دانلود برنامه و بازی‌های موبایلی ادامه می‌دهند حدود ۶۲ درصد است. نگاهی دقیق به این گزارش نشان می‌دهد در میان این گوش‌ها می‌توان چیزی مثل Galaxy J1 Ace که در مهرماه سال ۹۴ تولید شده یا گلکسی Grand Prime Plus که تاریخ تولید آن به آبان ۹۵ برمی‌گردد را هم پیدا کرد. تقریبا نصف سهم ۶۲ درصدی برند سامسونگ را چنین موبایل‌هایی تشکیل می‌دهند. در پاییز امسال هوآوی تلاش کرده با معرفی کلی موبایل اقتصادی ارزانقیمت همان راهی را برود که سامسونگ پیش از این و سال‌ها قبل رفته، اما سهم آن‌ها آرام‌آرام در حال کاهش است و به ۲۱ درصد رسیده. جایگاه دوم به‌هرحال هنوز مال هوآوی است. گزارش فصلی کافه‌بازار نشان می‌دهد آب رفتن سهم ال‌جی ادامه دارد. اگر به بازار بروید متوجه می‌شوید آن‌ها دیگر رسما موبایل‌فروشی را کنار گذشته‌اند و همین سهم سه درصدی فعلی هم مال گوشی‌هایی است که قبلا فروخته بودند. سونی که مدت‌هاست در ایران بازار فروش ندارد دقیقا به اندازه ال‌جی سهم دارد. Asus بعد تجربه ۸۸صدم درصدی در تابستان ۹۸ حالا در پاییز سهم خود را به دو درصد افزایش داده است. گزارش پاییز کافه‌بازار همچنین تداوم روند تقویت برندهای شیائومی و نوکیا را تایید می‌کند. نوکیا که از هیچ شروع کرده بود سهم خود را در تابستان به یک درصد رسانده، اما در پاییز این سهم به دو درصد افزایش پیدا کرده است. آیا می‌توان این مسئله را نشانه‌ای برای بیدار شدن غول خفته در نظر گرفت؟ احتمالا نه. تبلیغات آن‌ها بیشتر روی فروش موبایل‌های ارزان با امکان دریافت به‌روزرسانی سریع سیستم‌عامل متمرکز است و هر بار که پایشان را از محدوده قیمت سه چهار میلیون تومان بیرون بگذارند، بدجوری شکست می‌خورند. این مورد در مورد شیائومی هم صادق است. آن‌ها در زمستان ۹۶ یک اسم غریبه به‌حساب می‌آمدند، ولی در پاییز ۹۷ به سهم هفت دهم درصدی رسیدند. تابستان ۹۸ اوضاع برایشان بهتر شد تا سهم‌شان به یک درصد برسد. آخرین گزارش فصلی کافه‌بازار نشان می‌دهد سهم شیائومی از بازار موبایل ایران در پاییز ۹۸ به‌عدد دو درصد رسیده است. درست مثل نوکیا بله! این عدد بزرگ نیست و حتی در مقایسه با سهم ۶۲ درصدی سامسونگ و سهم ۲۱ درصدی هوآوی شاید اصلا به‌چشم نیاید، اما با توجه به خارج شدن ال‌جی از دور رقابت به‌نظر می‌رسد می‌توانیم تا چند وقت دیگر یکیز از آن‌ها را سومین فروشنده بزرگ موبایل در بازار ایران بدانیم.
