تاثیر کرونا بر بازار‌های ایران

فرارو- شیوع بیماری کرونای جدید در ایران اقتصاد کشور را تحت تاثیر قرار داده است. کسب و کار‌های کوچک در روز‌های اخیر دچار مشکل شده اند و در آستانه آغاز سال نو رکود بازار را فراگرفته است. مردم کمتر بیرون می‌روند و کمتر خرید می‌کنند. این حداقل اثرگذاری اقتصادی ویروس کروناست. کرونا بازار‌های اصلی را هم تحت تاثیر قرار داده است. از بازار بورس، دلار و سکه گرفته تا خودرو و مسکن. اما این تاثیرگذاری چگونه بوده است.

به گزارش فرارو، شیوع کرونا در بیشتر کشور‌ها بازار بورس آن‌ها را با سقوط مواجه کرد. شاخص داو جونز در بازار سهام آمریکا بزرگترین رقم افت روزانه در طول تاریخش را داشت.

روز جمعه بازار‌های اروپایی هم با افت بزرگی روبرو بودند و شاخص بهای سهام در بورس لندن ۳ درصد پایین آمد. بازار سهام در آلمان و فرانسه هم تقریبا به همین میزان افت داشته است.

شاخص نیکی ژاپن هم برای چندمین روز متوالی کاهش داشت. روندی مشابه بر دیگر بازار‌های آسیایی هم حاکم بوده است.

این وضعیت بیشتر ناشی از نگرانی از اثرات کرونا بر آینده اقتصاد‌های بزرگ جهان است.

اما دربازار بورس ایران معادلات کمی متفاوت است. ارزش بورس‌های جهانی از زمان شیوع ویروس کرونا بیشتر از ۱٫۵هزار میلیارد دلار کاهش یافته، اما شاخص کل بورس تهران حدودا ۲۰ درصد رشد داشته است.

تحلیلگران معتقدند که با توجه به شرایط اقتصادی خاص ایران و تحریم‌های سخت، بازار بورس ماه هاست که جذابیت زیادی برای ایرانیان دارد. ورود نقدینگی بسیار زیاد در ماه‌های گذشته نیروی محرک رشد بورس شده و باعث شده تبعات جهانی ویروس کرونا نتواند بازار سهام را تحت تاثیر قرار بدهد.

تحلیلگران همچنین معتقدند آینده بازار بورس ایران همچنین تحت تاثیر ورود نقدینگی است اگر روند ورود نقدینگی به بازار متوقف شود، احتمالا رشد بازار بورس ایران نیز تحت تاثیر کرونا متوقف خواهد شد. اما اگر ورود نقدینگی با همین شیب ادامه یابد، کرونا نیز نمی‌تواند بورس تهران را متوقف کند.

اما دیگر بازار‌ها شباهتی به وضعیت بازار بورس ندارند. بازار خودرو که همچون بازار سرمایه در ماه‌های اخیر رشد و رونق زیادی را تجربه کرده است، با شیوع کرونا به مشکل برخورده است. پایش میدانی بازار خودرو حاکی از به صفر رسیدن معاملات دارد.

خبرگزاری ایرنا در گزارشی از بازار خودرو نوشته است "بررسی قیمت‌های بازاری حاکی است از چهارشنبه هفته گذشته (هفتم اسفندماه) تا عصر دیروز قیمت‌ها دستخوش تغییر نشده و همان کاهش هفت تا ۱۲ میلیون تومانی در خودرو‌های داخلی و افت ۲۰ تا ۴۰ میلیون تومانی خودرو‌های مونتاژی تا آن تاریخ نسبت به هفته قبل از آن مشاهده می‌شود."

کارشناسان معتقدند روند نزولی قیمت‌ها از زمان برداشته شدن مجدد نرخ‌ها از سایت‌های خودرویی مثل دیوار، باما و ... آغاز شده، اما مراجعه نکردن مشتریان به بازار نمایشگاه‌ها به دلیل شیوع ویروس کرونا عاملی است که کاهش شدید تقاضا و در نتیجه افت قیمت‌ها را رقم زده است.

در این زمینه، «سعید موتمنی» رئیس اتحادیه نمایشگاه داران پایتخت می‌گوید: "به جرات می‌توان گفت این روز‌ها کسب و کار‌های همکاران این حوزه نسبت به پیش از شایع شدن ویروس کرونا تا ۸۰ درصد کاهش داشته است."

او افزود: «این روز‌ها حتی مشتریان برای پرسیدن قیمت نیز مراجعه نمی‌کنند و نمایشگاه‌داران نیز در بهترین حالت به مشاوره تلفنی بسنده می‌کنند.»

بازار مسکن هم مانند بازار خودرو تحت تاثیر کرونا کمی کساد شده است. به گزارش ایسنا "فعالان بازار ملک می‌گویند که روز شنبه ۱۰ اسفند ماه با افزایش نگرانی‌ها از اپیدمی کرونا ویروس، تعداد مراجعات و تعداد قرارداد‌های خرید و فروش و اجاره مسکن در تهران نسبت به هفته قبل کاهش پیدا کرده و تقریباً به نصف معاملات هفته‌های اخیر رسیده است."

بهمن ماه که هنوز سایه بیماری کرونا بر بازار‌های مالی کشور سنگینی نمی‌کرد معاملات مسکن در تهران به ۱۳ هزار و ۲۶۴ فقره رسید که نسبت به دی ماه امسال ۲۴ درصد و نسبت به بهمن ماه پارسال ۴۲ درصد افزایش نشان داد.

فعالان بازار پیش بینی می‌کردند که این روند دست کم تا اردیبهشت ادامه یابد، اما با کرونا روند رشد معاملات متوقف شده است. با این حال برخی کارشناسان می‌گویند این اثرات مقطعی و کوتاه مدت است.

اما بازار‌های ایران بیش از هر چیز تحت تاثیر قیمت ارز قرار دارند. اگر دلار گران شود بازار‌ها نیز دچار تلاطم می‌شوند. شیوع کرونا در ایران همزمان شد با قرار گرفتن ایران در لیست سیاه اف‌ای تی اف، پس از این دو اتفاق قیمت دلار نیز روند صعودی در پیش گرفت و به آستانه ۱۶ هزار تومان رسید، اما این روند متوقف شد و قیمت کمی تعدیل شد. حالا دلار در کانال ۱۵ هزارتومان تثبیت شده است.

میثم رادپور تحلیلگر بازار سکه و ارز درباره تاثیر کرونا بر بازار‌های ایران به فرارو گفت: «شیوع ویروس کرونا در کشور ما می‌تواند نگرانی‌ها و فضای روانی بر بازار تحمیل کند. اگر از منظر یک فاجعه به کرونا نگاه کنیم این می‌تواند اقتصاد هر کشوری را فلج کند. تاکنون ذهنیت‌ها نسبت به کرونا در بازار اثر گذار بوده است، باید دید در ادامه چه اتفاقی برای آن رخ خواهد داد، شاید شرش از ایران و دنیا کم شود. اما وقتی بازار نگران می‌شود این نگرانی و بار روانی اثر گذار خواهد بود.»

رادپور افزود: "شاید بتوان جنبش‌های اخیر در بازار ارز را به همین موضوع نسبت داد، البته مسائل دیگری همچون ماجرای قرار گرفتن نام ایران در لیست سیاه اف‌ای‌تی‌اف و همچنین سر رسید گواهی‌های سپرده‌ای دو سال پیش بانک‌ها که چند روز پیش منقضی شد، نیز در بازار ارز موثر بودند."

این تحلیلگر بازار ادامه داد "ماجرای شیوع ویروس کرونا می‌تواند آثار مخرب داشته باشد چرا که ممکن است بازار برآورد بیش از حد از واقعیت آن داشته باشد، البته برعکس آن هم ممکن است."

او با اشاره به مختل شدن فعالیت کارخانه‌ها و شرکت‌ها به خاطر شیوع کرونا گفت: «این می‌تواند باعث کاهش تولید ناخالص داخلی کشور شود و بر رکود دامن زند. مسئله اصلی این است که شیوع این ویروس تا کی قرار است ادامه یابد. اگر در کوتاه مدت شرش کم شود اقتصاد آسیب کمتری خواهد دید، اما اگر تداوم داشته باشد مسئله‌ای بسیار جدی خواهد بود. در همین راستا نگرانی‌هایی برای اقتصاد‌های بزرگ مثل چین و آمریکا وجود دارد و برخی پیش بینی می‌کنند که ممکن است این اقتصاد‌ها وارد دوره‌ای از رکود شوند. وقتی اقتصاد‌های بزرگی مثل چین و آمریکا ممکن است آسیب ببینند اقتصاد ایران نیز حتما دچار رکود و بحران خواهد شد.»

رادپور درباره تبعات این ویروس در بازار ارز گفت: «واقعیت این است که تاکنون نشانه‌ای از تبعات جدی و اثرگذاری مهم کرونا بر بازار ارز دیده نشده است. این اپیدمی زمانی بر بازار ارز ایران اثر مخرب بالایی خواهد داشت که وضعیت ایران نسبت به کشور‌هایی دیگر بسیار بد باشد. این در حالی است که در شرایط کنونی بسیاری از کشور‌های جهان درگیر ماجرا هستند و نتوانسته اند مانع از شیوع بیماری شوند. چونکه این بیماری همه گیر است نمی‌تواند باعث تضعیف یک ارز در برابر دیگر ارز‌ها شود. در روز‌هایی ابتدایی ورود این بیماری به کشور فشاری به بازار ارز وارد کرد، اما دیگر متوقف شد.»

این تحلیلگر بازار ارز معتقد است "بازار ارز ایران در دوره ثبات قرار دارد و به نظر نمی‌رسد این ویروس که به همه اقتصادهای جهان آسیب وارد کرده باعث تضعیف ارزش ریال شود. شاید تنها نگرانی از این جهت باشد که تجارت خارجی ما را با مشکل روبه‌رو کند که به نظر نمی‌رسد این مسئله هم خیلی جدی باشد چرا که تجارت خارجی ما بسیار کوچک است و در قیاس با کشور‌های درگیر این بیماری احتمالا کمتر آسیب ببیند."

رادپور درباره تاثیر کرونا بر بازار طلا گفت: "بازار طلا از یک سو وابسته به بازار دلار است. با فرض اینکه اونس جهانی ثابت باشد بازار طلا و دلار همبستگی نزدیکی با یکدیگر دارند. ۱۰ درصد دلار افزایش یابد، ۱۰ درصد هم طلا افزایش پیدا می‌کند. اما قیمت اونس جهانی می‌تواند تحت تاثیر بیماری کرونا قرار گیرد."

او افزود: «طلا دارایی است که در دوره رکورد اقتصادی فعال می‌شود. یعنی وقتی اقتصاد کشور‌ها دچار بحران می‌شوند طلا رشد می‌کند. حالا اثرگذاری ویروس کرونا بر بازار طلا نیز بستگی دارد چه سناریویی اتفاق بیافتد اگر تاثیرات مخرب در حد به رکود کشاندن اقتصاد‌های بزرگ دنیا باشد، در این حالت طلا نقش کلیدی بازی خواهد کرد. ریسک گریزی اقتصادی افزایش می‌یابد و یکی از دم دستی‌ترین سرمایه‌گذاری‌ها برای حفظ ارزش سرمایه در دوره بحران، بازار طلا خواهد بود. فشار در بازار طلا در دوران رکود اقتصادی افزایش می‌یابد و انتظار می‌رود در این دوران قیمت طلا رکورد جدیدی را بشکند. هر چقدر اوضاع اقتصادی بحرانی‌تر باشد بازار طلا بیشتر تحت تاثیر قرار می‌گیرد.»