افسارگسیختگی قیمت‌ها در بازار؛ چگونه پراید ۹۰ میلیونی شد؟

چهارم اردیبهشت ماه جاری بود که با تولید آخرین پراید ۱۱۱ از محصولات خانواده X. ۱۰۰، تولید دو مدل ۱۳۲ و ۱۱۱ از مجموع سه مدل خودرو‌های سواری پراید، برای همیشه از سبد محصولات سایپا در بازار ایران خارج شد.

به گزارش ایرنا، در سال‌های گذشته مدیران پیشین سایپا بار‌ها از توقف تولید محصولات خانواده پراید به دلیل قدیمی بودن فناوری آن صحبت کرده بودند، اما هر بار به دلایلی این کار عملی نشد، تا اینکه در دوره کنونی و مدیرعاملی "سید جواد سلیمانی" خروج این خودرو برای همیشه از خط تولید کلید خورد. مطابق برنامه‌ریزی، پراید ۱۳۱ به عنوان آخرین مدل این خانواده تیرماه امسال از سبد محصولات سایپا خارج شده و پرونده تولید آن در ایران برای همیشه بسته می‌شود.

حاشیه‌های قیمتی پراید ۹۰ میلیونی
با این حال شاهدیم تجربه توقف تولید پیکان ایران خودرو و زانتیای سایپا، یک بار دیگر این بار برای پراید در حال تکرار شدن است و روز گذشته این خودرو به محدوده قیمتی ۹۰ میلیون تومان پاگذاشت.

در حالی که در همه کشور‌ها وقتی تولید یک محصول به دلیل فناوری قدیمی متوقف می‌شود، میزان استفاده و در نتیجه قیمت آن کاهش چشمگیر پیدا می‌کند، اما جوسازی و نقش‌آفرینی واسطه‌های بازار پس از توقف تولید دو مدل خودرو پراید باعث شد قیمت این خودرو در بازار آزاد به شکل غیرمنطقی افزایش یابد.

"سعید عبداللهی" عضو اتحادیه نمایشگاه داران خودرو پایتخت در این زمینه معتقد می‌گوید: ما نیز همچون سایر اقشار مردم از قیمت ۹۰ میلیون تومانی پراید متعجبیم و معتقدیم که دلیل اصلی آن نبود عرضه خودرو در بازار است. از ابتدای امسال تاکنون خودروسازان عرضه‌ای به آن صورت نداشتند که همین مساله تاثیر روانی در بازار داشته است. «حتی با این قیمت شاهد خرید و فروش‌های اندک پراید در سطح بازار هستیم که آن هم سرمایه‌گذاران و دلالان هستند و نه مصرف کنندگان واقعی.»

وی ادامه داد: با اطمینان می‌توان گفت: هیچ نمایشگاه داری اکنون برای سرمایه گذاری، خودروی داخلی خریداری نمی‌کند و خریداران افرادی هستند که سرمایه گذار و دلال بوده یا به دلیل تعاملات با ایران خودرو و سایپا و برخورداری از رانت اطلاعاتی به خرید و فروش می‌پردازند.

این کارشناس بازار خودرو همچنین شایعه افزایش قیمت خودرو و عدم تصمیم گیری در این زمینه در ستاد تنظیم بازار را عامل دیگری برشمرد که در روز‌های گذشته تأثیر روانی شدیدی بر بازار داشته است.

ضعف ساختار مدیریتی
«امرالله امینی» عضو هیات علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی در این گفت: این موضوع مربوط به ضعف مدیریت است، وقتی اعلام می‌شود خودرویی همچون پراید از خط تولید خارج خواهد شد باید جایگزینی برای آن معرفی شود، اما وقتی جایگزینی نیست و عرضه محدود است قیمت‌ها سیر صعودی پیدا می‌کند.

وی بیان داشت: امروز که نقدینگی به صورت سرگردان دست یکسری افراد وجود دارد، عجیب نیست که قیمت خودروی پر متقاضی مثل پراید به این محدوده وارد شود.

امینی، بخش عمده‌ای از مسائل این چنینی را مربوط به ضعف ساختار مدیریت به ویژه ضعف وزارت صنعت و همچنین ضعف سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران (ایدرو) مربوط دانست و گفت: بخشی دیگر نیز مربوط به تحریم ها، مسائل ارزی و سفته‌بازی سفته بازان است.

وی یادآور شد: زمانی حدود ۲۰ سال پیش در مورد پیکان اعلام شد که در تولید این خودرو خودکفا شدیم، اما امروز برای تولید محصولات داخلی نبود یا کمبود مواد اولیه را بهانه می‌کنند.

امینی تاکید کرد: در این شرایط باید به توانمند سازی ساخت داخل بپردازیم، بخشی از "جهش تولید" در این صنعت مربوط به کمک به قطعه‌سازان است که می‌توانند قطعات را در داخل بسازند، اما شاهد انبوهی از مطالبات قطعه سازان از خودروسازان هستیم.

وی گفت: خودروسازان نیز در این زمینه مقصرند و با کم کردن میزان عرضه، به دنبال افزایش قیمت هستند و وقتی خودروسازان بزرگ کشور حالت انحصاری پیدا کرده‌اند، چنین شرایطی دور از ذهن نیست.

این استاد دانشگاه یادآور شد: حتی اجازه ورود خودرو‌های کلاس کوچک خارجی به بهانه نبود ارز داده نمی‌شود، در حالی که خودرو‌های دست دوم خارجی کیفیتی به مراتب بهتر از خودرو‌های صفر کیلومتر داخلی دارند.

وی تاکید کرد: برای اداره و مدیریت بازار خودرو به مجموعه‌ای از تصمیمات و تغییرات نیازمندیم.

اعلام آمادگی سایپا برای تنظیم بازار با تولید مجدد پراید
در این میان، معاون بازاریابی و فروش سایپا با اشاره به افزایش قیمت پراید در بازار، گفت: این خودروساز آماده است در صورت لزوم و موافقت مراجع فرادستی فروش پراید را برای تنظیم بازار از سر بگیرد.

"حسین کاظمی" افزود: اتفاقی که پس از توقف تولید محصولاتی مانند پیکان و زانتیا افتاد، درخصوص خودرو پراید نیز رخ داد و با انتشار خبر توقف تولید، قیمت آن در بازار آزاد به شکل غیرمنطقی افزایش پیدا کرده است.

کاظمی گفت: این قیمت‌های سرسام آور خودرو‌ها از جمله پراید هیچ ارتباطی به شرکت خودروساز ندارد و توسط واسطه‌ها و مالکان خودرو‌ها و یا با قیمت سازی سایت‌های مجازی انجام می‌شود.

وی خاطرنشان کرد: تولید دو مدل پراید ۱۳۲ و ۱۱۱ متوقف شده، اما خط تولید پراید ۱۳۱ برای انجام تعهدات قبلی همچنان فعال است و با افزایش ظرفیت آن و برای کاهش قیمت‌ها می‌توان عرضه پراید را از سر گرفت.

کارشناسان معتقدند وقتی خودروسازان حتی وعده توخالی برای پوشش دادن به نیاز بازار بدهند، اینچنین افسارگسیختگی قیمتی را شاهد نخواهیم بود.

به اعتقاد آنان، در این شرایط واردات خودرو دست دوم و کارکرده به ویژه خودرو‌های دست دوم یکی دو ساله در حدود قیمتی ۱۰ هزار دلاری می‌تواند به ثبات و تنظیم بازار کمک کند وحتی اگر ۱۰۰ درصد عوارض گمرکی بر آن‌ها وضع شود باز هم می‌تواند در تنظیم بازار موثر باشد.