زلزله تهران و گسل مشا؛ "گسل مشا" پس از ۱۹۰ سال باعث وقوع زلزله در تهران شد؟

رییس شبکه شتابنگاری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با بیان اینکه در حال حاضر تنها اطلاعات 3 ایستگاه شتابنگاری را استخراج کردیم گفت: با گذشت یکی دو ساعت از وقوع زمین لرزه امروز با بزرگای 5.1 نمی توان درباره گسل مسبب آن اظهار نظر کرد ولی با توجه به اینکه این زمین لرزه در اطراف دماوند بوده گسل مشا می تواند مسبب این زلزله باشد.

مهندس اسماعیل فرزانگان در گفت و گو با ایسنا با بیان اینکه در ایستگاه شتابنگاری فشم ما شتاب ۸۲ سانتی متر بر مجذور ثانیه، ثبت شده است، افزود این میزان شتاب بالایی را نشان می دهد.

فرزانگان اضافه کرد: ایستگاه شتابنگاری دانشگاه شهید رجایی تهران شتاب ۲۴ سانتی متر بر مجذور ثانیه و ایستگاه دانشگاه شهید بهشتی 10 سانتی متر بر مجذور ثانیه و ایستگاه دیوان محاسبات 9 سانتی متر بر مجذور ثانیه بوده است.

وی در خصوص گسل مسبب این زلزله خاطر نشان کرد: اگر فرض این زلزله را بر این قرار دهیم که این زلزله در اطراف دماوند باشد، احتمال دارد گسل مسبب این زلزله می تواند گسل مشا باشد.

به گفته این محقق ادامه داد: تایید گسل مسبب این زمین لرزه مستلزم این است که اطلاعات همه ایستگاه‌های شتابنگاری را داشته باشیم و بر اساس آن این رخداد لرزه‌ای را با دقت بیشتری مکان یابی کنیم.

فرزانگان با تاکید بر اینکه با گذشت یکی دو ساعت از وقوع این زمین لرزه کسی نمی‌تواند به طور قطع و یقین گسل مسبب را شناسایی کند، اظهار کرد: ولی با توجه به اینکه این زمین لرزه در اطراف دماوند بوده احتمال می رود که مسبب این زلزله کسل فعال مشا باشد.

رییس مرکز شتابتگاری مرکز تحقیقات، راه و مسکن با بیان اینکه تاکنون ما اطلاعات 3 ایستگاه فشم، دانشگاه شهید رجایی و دانشگاه شهید بهشتی را استخراج کردیم، خاطر نشان کرد: در حال حاضر از آنجایی که حجم مکالمات مردم زیاد است از این رو در سیستم تلفن همراه یکسری اختلالاتی ایجاد شده که در صورت برطرف شدن این اختلال ما می توانیم به سرعت اطلاعات سایر ایستگاه ها را داشته باشیم.

زارع: بخاطر این گسل زلزله ۷ ریشتری رخ داده بود، باید احتیاط کنیم

استاد پژوهشگاه زلزله‌شناسی درباره زمین لرزه امشب در نزدیک تهران بر این عقیده است که زلزله تهران، در همان گسلی رخ داد که در آن زلزله ۷ ریشتری رخ داده بود.

مهدی زارع، استاد پژوهشگاه زلزله‌شناسی، درباره زلزله‌ای که دقایقی پیش در تهران رخ داد گفت: این زلزله، در ۴۰کیلومتری شرق تهران، روی گسل مشاء بین دماوند ایجاد شد. ساعت ۱۱:۳۰ شب زلزله‌ای با بزرگای سه ریشتر در همانجا اتفاق افتاد، ساعت ۴۸ دقیقه بامداد زلزله‌ی ۵.۱ رخ داد.

او ادامه داد: مشاء گسل مهمی است، زلزله ۱۸۳۰ دماوند، روی همین گسل اتفاق افتاده است. ۱۹۰ سال است که زلزله مهمی روی این گسل اتفاق نیفتاده است و به هر حال با توجه به فعال بودن گسل و همچنین به دلیل این که گسل در روستای کلان با گسل شمال تهران تلاقی دارد، به نظر می‌آید این روند با اهمیتی برای شهرهای اطراف آن مثل تهران، دماوند، بومهن و پردیس است. تهران مرکز اصلی جمعیتی است و باقی شهرها روی هم ۱۰۰هزار نفر جمعیت دارند.

استاد پژوهشگاه زلزله توضیح داد: با قطعیت نمی‌توانیم بگوییم این زلزله اصلی است یا پیش لرزه، نمی‌توانیم بگوییم اتفاق بزرگتری رخ نمی‌دهد، اما با توجه به این که برآورد شده در سال ۱۸۳۰ میلادی زلزله تاریخی با بزرگای ۷ روی این گسل رخ داده است، همیشه این احتمال هست که زلزله‌ای بزرگتر از ۷ هم روی آن رخ بدهد.

زارع گفت: لازم است یک توجه، احتیاطی به این گسل بشود، مخصوصا مردمی که در طبقات بالا زندگی می‌کنند با تکان‌های شدید تری نسبت به افرادی که در طبقات هم کف زندگی می‌کنند روبرو می‌شوند.

زارع در رابطه با این ادعا که پس‌لرزه‌ها بزرگایی کمتر از ۵ ریشتر دارند، گفت: کسی نمی‌تواند ادعا کند، این لرزه اصلی بود. این ادعا غلط است، هیچ کسی نمی‌تواند با اطلاعاتش مدعی شود، بعد این زلزله زلزله‌ای با بزرگای ۷ رخ نمی‌دهد، نشان به آن نشان که در سرپل ذهاب هم زلزله‌ای به بزرگای ۴.۵ ریشتر اتفاق افتاد و تقریبا ۴۰ دقیقه بعد زلزله ۷.۳ اتفاق افتاد. این اظهار نظرهای غیرکارشناسی و غلطی است که مسئولین با اشتباهات غلط می‌گویند و کار درستی نیست، کسی نباید مردم را بترساند کسی هم نمی‌تواند دستور دهد حتما زلزله بزرگی می‌آید. اما این که کسی مدعی شود، این اتفاق اصلی بوده و هیچ اتفاق مهمتری رخ نمی‌دهد، گمراه کننده است.

متذکر می شود که زمین لرزه ای به بزرگای 5.1 ریشتر ساعت 48 دقیقه بامداد امروز جمعه در نزدیکی دماوند رخ داد که مردم در شهرهای تهران، کرج، قزوین و فیروزکوه این لرزش را حس کردند.

جزئیات گسل‌های اطراف تهران
معاون پژوهشی پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله با بیان اینکه خوشبختانه زلزله 5.1 امروز دماوند چندین پس لرزه داشته است، گفت: این زلزله ارتباطی با فعالیت آتشفشانی ندارد چراکه گسل مشا که نزدیکترین گسل به این آتشفشان است در طول تاریخ فعالیت های خود را داشته اشت.

دکتر حق شناس در گفت و گو با ایسنا با بیان اینکه این زلزله در نزدیکی دماوند رخ داده است، افزود: این زمین لرزه با بزرگای 5.2 رخ داده و این اطلاعات در حال بررسی بیشتر است.

وی با بیان اینکه نزدیکترین گسل به دماوند، گسل مشا است، خاطر نشان کرد: از این رو احتمال می رود که گسل فعال مشا مسبب این زمین لرزه باشد.

حق شناس، اظهار کرد: قبل از وقوع زمین لرزه 5.1، زلزله ای با بزرگای 2.9 در دماوند به ثبت رسید که می‌توان آن را پس لرزه 5.1 قلمداد کرد و پس از زمین لرزه 5.1 نیز تعداد قابل توجهی در منطقه نیز رخ داده است.

معاون پژوهشی پژوهشگاه زلزله با تاکید بر اینکه این پس لرزه ها در منطقه دماونده به ثبت رسیده است، افزود: این پس لرزه ها هم از سوی ایستگاه های مرکز ژئوفیزیک ثبت شده و هم شبکه باند پهن پژوهشگاه زلزله در حال رکورد این زمین لرزه ها هستند.

حق شناب با بیان اینکه جای خوشبختی است که این پس لرزه ها در حال وقوع است، ادامه داد: این پس لرزه ها در محل وقوع زلزله در دماوند رخ می دهد و ممکن است این پس لرزه ها نیز در تهران نیز احساس شود همانطور که زلزله 5.1 در تهران نیز احساس شد.

این محقق حوزه زلزله با اشاره به گسل‌های منطقه دماوند، یادآور شد: در حال حاضر محتمل‌ترین گسلی که می توان مسبب این زمین لرزه دانست گسل مشا است که این زمین لرزه ناشی از جا به جایی این گسل باشد. این گسل، یکی از مهمترین گسل های محدوده تهران و رودهن و بومهن است که از دماوند تا نزدیکی ارتفاعات کرج و طالقان ادامه می یابد.

وی اضافه کرد: ولی این به معنای آن نیست که همه بخش‌های این زلزله می تواند در یک زمین لرزه دچار گسیختگی شود بلکه معمولا بخشی از گسل فعال می‌شود و در حال حاضر بخشی از این گسل که در اطراف دماوند است، فعال شده است.

حق شناس گفت: زمانی که اطلاعات این زمین لرزه تکمیل شود و محل وقوع این زمین لرزه تعیین شود، با تبدیل آنها به نقشه می توان دقیق تر فهمید که کدام گسل مسبب این زمین لرزه است.

به گفته وی در در اطراف تهران گسل های متعددی چون "شمال تهران"، "مشا" و "کهریزک" و "گرمسار" کشیده شده است و آنچه که تاکنون از نظر ما احتمال می رود که گسل مسبب باشد، گسل مشا است.

حق شناس در خصوص ارتباط این زمین لرزه با آتشفشان دماوند توضیح داد: گسل مشا به طور مستقل فعالیت خودش را دارد و اینکه آیا این زلزله می تواند ارتباط با آتشفشان دماوند داشته باشد یا خیر به نظر من ارتباطی ندارد چون گسل مشا در طول تاریخ زلزله های بسیار بزرگی را داشته است و هیچ کدام از این زمین لرزه ها ارتباطی با فعالیت آتشفشان ندارد.