فرارو- این روز‌ها بازار ارز با تلاطم و آشفتگی بسیار زیادی روبرو است، به طوری که نرخ دلار در آستانه ورود به کانال ۲۰ هزار تومانی قرار دارد، در مورد دلایل این وضعیت، کارشناسان معتقدند تنگنای شدید ارزی که دولت و بانک مرکزی با آن روبرو است، دلیل افزایش نرخ دلار شمرده می‌شود.
به گزارش فرارو، درآمد‌های ارزی کشور عملا به کمترین میزان خود رسیده، به طوریکه از یک طرف درآمد حاصل از فروش نفت در سال گذشته تنها بالغ بر ۸ میلیارد دلار شد و از سوی دیگر چهار ماهی نیز می‌شود که به دلیل شیوع کرونا، صادرات غیر نفتی قطع شده و ارزی به کشور وارد نمی‌شود، با توجه به این موضوع آزادسازی دارایی‌های دلاری ایران در کشور‌هایی نظیر عراق، کره‌جنوبی، چین و هند از اهمیت بسزایی برخوردار است، چرا این کشورها به بهانه تحریم‌های آمریکا از پرداخت بدهی خود طفره می‌روند.
سید مرتضی افقه
وضعیت امروز ارز قابل پیش‌بینی بود
سید مرتضی افقه کارشناس مسائل اقتصادی در گفتگو با فرارو با تاکید بر اینکه افزایش قیمت ارز کماکان ادامه خواهد داشت، گفت: از مدت‌های پیش با توجه به وضعیتی که وجود داشت، برای بسیاری از کارشناسان مسجل بود که دلار به این وضعیت درخواهد آمد، در سال گذشته نیز که بانک مرکزی توانست، نرخ ارز را کنترل کند، به خاطر ذخایری بود که در اختیار داشت که عمده آن نیز از طریق صندوق توسعه ملی تامین شده بود.
وی افزود: به اعتقاد بنده الان در یک تنگنای شدید ارزی قرار داریم و این منفعل‌عمل کردن بانک مرکزی و دولت نیز به همین خاطر است، زیرا که در در حال حاضر ارزی وجود ندارد که بانک مرکزی بخواهد در بازار تزریق کند، اگر بخواهیم بحران ارزی این روز‌ها را دقیق بررسی کنیم، باید به چهار عامل و متغیر در این زمینه اشاره کرد، اولا اینکه به دلیل تحریم‌های آمریکا عملا درآمد‌های نفتی به کمترین میزان خود رسیده و این امر خود باعث ایجاد کسری شدید بودجه برای دولت شده، از سوی دیگر این وضعیت موجبات افت شدید درآمد‌های ارزی را رقم زده است.
افقه اظهار داشت: دوم هم اینکه ما به دلیل همین تحریم‌ها با یک معضل بزرگ روبرو هستیم، ما پول صادرات نفت، برق، گاز و کالاهای غیر نفتی را نمی‌توانیم وصول کنیم، چرا که کشور‌هایی نظیر عراق، کره‌جنوبی، هند و چین به بهانه تحریم‌های آمریکا از انجام این کار سر بازمی‌زنند، درمورد عراق ما به این کشور هم برق و گاز و هم محصولات غیر نفتی صادر کردیم و الان میلیارد‌ها دلار از این کشور طلب داریم، اما متاسفانه عراق زیر بار تسویه بدهی خود نمی‌رود و نهایتا می‌خواهد در مقابل آن به ما کالاهای اساسی بدهد، در حالیکه که اگر وجه نقد این صادرات بازگردانده شود، بسیاری از مشکلات ارزی کشور حل می‌شود.
بیشتر بخوانید:
این استاد دانشگاه بیان داشت: در مورد سایر کشور‌هایی که نام بردم نیز این موضوع مصداق دارد و آنها نیز برای پرداخت بدهی خود طفره می‌روند، مورد سوم هم در مورد افزایش قیمت این روز‌های دلار به شیوع ویروس کرونا مریوط می‌شود، با توجه به اینکه بسیاری از کشورها مرز‌های خود را بسته‌اند، عملا امکان صادرات کالاهای غیر نفتی و همچنین مراوده تجاری با همسایگان و دیگر کشورها وجود ندارد، این عامل باعث شده، ورودی ارز به کشور بسته شود و همین مسئله موجبات کمبود ارز به صورت اسکناس در بازار را فراهم آورد، اگر شرایط کرونا بهتر شود و یا اینکه مسئولان اقتصادی دولت بتوانند با رایزنی‌های که انجام می‌دهند، مسیر صادرات به همین عراق و ترکیه را باز کنند، اقدام بسیار موثری خواهد بود، چرا که در این صورت ارز به کشور وارد می‌شود و تا حدودی می‌توان این بحران پیش‌آمده را مدیریت کرد.
این اقتصاددان با اشاره به اینکه قرار گرفتن ایران در لیست سیاه FATF، نیز به عنوان عامل چهارم مزید بر علت شده که مشکلات بانکی بیشتر شود، ادامه داد: در شرایط عادی به دلیل تحریم‌های فعالان اقتصادی برای نقل و انتقالات بانکی با مشکلات بسیار زیادی روبرو بودند، اما ورود ایران به لیست سیاه FATF، وضعیت را بسیار بغرنج‌تر کرد، به طوری که عملا جابجایی پول برای صادرکنندگان غیر ممکن شد، زیرا آنها نمی‌توانند که پول را در کسیه بگذارند و به کشور بیاورند، در چنین شرایطی تا زمانیکه این مشکلات وجود داشته باشد، یا اینکه ارزی به هر نحو به کشور وارد نشود، افزایش قیمت ارز ادامه دارد و کاری از دست دولت و بانک مرکزی نیز بر نخواهد آمد.
حسن بهشتی‌پور
باید برای وصول طلب‌های خود از کشورهای مختلف دیپلماسی فعال داشت
حسن بهشتی‌پور کارشناس روابط بین‌الملل در گفتگو با فرارو با اشاره به اینکه آمریکا قصد دارد، از همه طرف فشار بر ایران را افزایش دهد، گفت: در حال حاضر به دلیل تحریم‌های آمریکا دسترسی به ذخایر ارزی در کشور‌هایی که صادرات کالا، برق، گاز و نفت به آنها صورت گرفته، عملا غیر ممکن است، اما در این راستا دولت نباید از خود تعلل به خرج دهد، بلکه باید با رایزنی‌های گسترده و فعالی که صورت می‌گیرد، طرف‌های خارجی را قانع کرد که بدهی خود را بپردازند.
وی افزود: کشورهای نظیر عراق، چین، هند و کره جنوبی که میلیارد‌ها دلار به ایران بدهی دارند، به بهانه تحریم‌های آمریکا از زیر بار پرداخت طلب ایران شانه خالی می‌کنند، این درحالیست که آمریکا نیز این روز‌ها دامنه فعالیت خود برای فشار حداکثری بر ایران را افزایش داده، در این رابطه تنها راهکاری که وجود دارد، استفاده و به کارگیری دیپلماسی فعال از سوی وزارت امور خارجه و دستگاه‌های اقتصادی کشورمان است تا بتوانند با گفتگو این منابع ارزی را به کشور بازگردانند.
بهشتی‌پور با اشاره به موفقیت نفتکش‌های ایرانی در ارسال محموله بنزین صادراتی به ونزوئلا، اظهار داشت: این مورد نشان داد که کشورها می‌توانند با همکاری با یکدیگر تحرم‌های یکجانبه آمریکا را دور بزنند، چون آنها غیر قانونی هستند و کشورهای الزامی برای رعایت آن ندارند، بنابراین تنها چیزی که باید در این راستا مورد توجه مقامات کشورمان قرار گیرد، این است که به شدت به استفاده از دیپلماسی فعال و پویا روی بیاورند، به طور مثال در حال حاضر با توجه به بدهی عراق به کشورمان در رابطه با صادرات برق و گاز، باید شرایطی فراهم شود تا طرف عراقی از تحریم‌ها و جرایم احتمالی آمریکا واهمه‌ای نداشته باشد تا بدهی خود را بپردازد.
این کارشناس مسائل بین‌الملل اضافه کرد: از سوی دیگر به دلیل اینکه شیوع کرونا باعث شده بسیاری از مرز‌های کشورها بسته شود، وزارت امور خارجه باید با استفاده از امکانات و روابطی که دارد، زمینه لازم برای از سرگیری صادرات محصولات غیر نفتی کشورمان را فراهم کند، بالاخره ما در منطقه و در جهان دوستان و متحدینی داریم که می‌توان از آنها برای گسترش روابط تجاری در این برهه حساس استفاده کرد، چرا که کشور با مشکلات ارزی شدیدی روبرو است و باید ارز به کشور وارد شود، که این امر نیز تنها در صورتیکه دیپلماسی فعالی داشته باشیم، محقق خواهد شد.
