زد و بند‌های پنهان دو شارلاتان

جفری اس. برمن عصبانی بود. برمن، دادستان ارشد منهتن، در ژوئن سال ۲۰۱۹ به واشنگتن سفر کرد تا درباره یک پرونده ویژه با ویلیام پی. بار دادستان کل آمریکا و برخی از دستیاران ارشد وی صحبت کند: یک تحقیقات مجرمانه درباره هالک بانک ترکیه که یک بانک دولتی بوده و مظنون به نقض قوانین تحریم‌های ایالات متحده و ارسال میلیون‌ها دلار طلا به ایران است.

به نوشته روزنامه نیویورک تایمز، برای ماه‌ها، رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری ایالات متحده را تحت فشار گذاشته بود تا تحقیقات علیه این بانک ترکیه‌ای لغو شود، چرا که نه تنها بانک خودش در معرض خطر قرار داشت، بلکه پای نزدیکان اردوغان نیز به این تحقیقات باز می‌شد.

در این راستا وقتی برمن با ویلیام بار نشست داشت، از اینکه پیشنهاد یک توافق به اردوغان داده شده، مبهوت بود. بار در این جلسه به جفری برمن فشار آورد تا به بانک اجازه دهد تنها به پرداخت جریمه نقدی و تایید برخی تخلفات از کیفرخواست متهم شود. در مجموع، وزارت دادگستری موافق این امر بود که به تحقیقات و پرونده‌های جنایی مربوط به مقامات ترکیه و هالک بانک را که متحد اردوغان بودند، پایان دهد.

ادعا شده است که هالک بانک و برخی دیگر از نزدیکان اردوغان در دور زدن تحریم‌ها به سود ایران مشارکت داشته‌اند. اما برمن زیر بار این مساله نرفت. این حق بانک است تا برای یک توافق دست به مذاکره بزند. اما دادستان‌ها هنوز در حال تحقیق روی افراد اصلی از جمله برخی افراد که با اردوغان در ارتباط هستند، بودند و این ادعا وجود دارد که این طرح کمک مالی به ایران کرده است. بنا به گفته‌های افراد مطلع از موضوع، برمن بعدا به وکلای وزارت دادگستری گفته است این روند کاملا اشتباه است.

او تصریح کرده بود: «شما به افراد مصونیت نمی‌دهید مگر اینکه چیزی از آن‌ها بگیرید - و ما اینجا چنین چیزی ندیده‌ایم.» این برای اولین بار نبود که برمن، دادستان منطقه جنوب نیویورک در تلاش‌های افراد رده بالای دادگستری در تحقیقات پرونده هالک بانک اختلال ایجاد می‌کرد.

بنا به گفته دو فرد آگاه به موضوع، شش ماه پیش از آن، متیو ویتاکر، وزیردادگستری موقت آمریکا، پیش از اینکه ویلیام بار به این سمت منصوب شود، از سوی دادستان برمن با تقاضای تحقیق در مورد پرونده روبه‌رو شد که وی آن را رد کرد. پس از اینکه اردوغان به ترامپ فشار آورد تا پرونده دنبال نشود، ویتاکر راه هر نوع اقدامی را علیه این بانک بست. اردوغان و ترامپ، حد فاصل نوامبر و دسامبر ۲۰۱۸ گفتگو‌های بسیاری داشتند تا موضوع هالک بانک حل و فصل شود.

اشتیاق آشکار رئیس‌جمهوری برای جلب رضایت اردوغان برای سالیان سال بوده که مورد توجه ناظران است. مقیاس و شدت تلاش لابی‌گری ترکیه در موضوعاتی مانند تقاضای این کشور برای استرداد یکی از رقبای سیاسی اردوغان که یک رهبر مذهبی است و در تبعید خودخواسته در ایالات متحده به سر می‌برد، نیز دارای اهمیت است.

اردوغان تلاش بسیاری برای بازگشت فتح‌الله گولن داشته و این برای رئیس‌جمهوری ترکیه یک شرمساری بزرگ به همراه داشته است. داستان هالک بانک نیز یکی دیگر از موضوعاتی بود که برای اردوغان حائز اهمیت بود. در کاخ سفید رسیدگی به هر دو موضوع توسط ترامپ برای برخی از مقامات نگران‌کننده بود. رئیس‌جمهوری آمریکا در حال مذاکره با رئیس‌جمهوری اقتدارگرا بود که در کشورش تجارت می‌کرد.

یافته‌های نیویورک تایمز پس از بررسی پرونده‌های مالیاتی رئیس‌جمهوری آمریکا نشان می‌دهد ترامپ حد فاصل سال‌های ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۸ نزدیک به ۶/ ۲ میلیون دلار درآمد خالص در ترکیه داشته است. اما پاسخ دلسوزانه ترامپ به اردوغان از این جهت برای برخی از مقامات قضایی ایالات متحده آزاردهنده است که هالک بانک سیاست‌های اصلی خود ترامپ را که تحریم مالی ایران است، زیر پا گذاشته است. مقامات سابق کاخ سفید از این ترس داشتند که برنامه‌های قضایی ایالات متحده تحت تاثیر برنامه‌های تجاری رئیس‌جمهوری قرار بگیرد.

جان بولتون، مشاور سابق امنیت ملی دونالد ترامپ در یک مصاحبه اخیرا گفته است: «او مرتبا در روند اقدامات دولت دخالت می‌کند تا کاری به سود رهبران خارجی مدنظرش انجام دهد. او موضوعات را به شکل یک جاده دوطرفه می‌بیند تا امتیاز متقابل دریافت کند.» در مورد هالک بانک نیز تنها دو هفته پس از اینکه جدال لفظی بین ترامپ و اردوغان درخصوص سوریه به وجود آمد، پرونده مطرح شد، با این حال اسمی از افراد آورده نشد.

با وجود این کارشکنی‌های برمن در نهایت به برکناری برمن تبدیل شد. وزارت دادگستری ابتدا در مورد این ادعا‌ها سکوت کرد، اما زمانی که این گزارش منتشر شد، کری کوپک، سخنگوی وزارت دادگستری گفت بار از تحقیقات از بانک ترکیه‌ای حمایت کرده بود. او مدعی شد این دادستان کل بود که به برمن اجازه داد، در پرونده پیش برود و اتهامات را تنظیم کند.

گزارش نیویورک تایمز بنابر گفته‌ها و مصاحبه با ده‌ها نفر از مقامات ترکیه‌ای و آمریکایی تنظیم شده است، اما نماینده هالک بانک حاضر نشد در این زمینه اظهارنظر کند. ترکیه برای رفع اتهام یا سبک کردن اتهامات علیه هالک بانک، یک کارزار موثر در واشنگتن ترتیب داده بود که از آن جمله می‌توان به لابی‌های این کشور با مایکل فلین، اولین مشاور امنیت ملی ترامپ، رودی جولیانی، وکیل ترامپ و برایان بالارد، لابی‌گر و کمک‌کننده مالی به کارزار انتخاباتی ترامپ اشاره کرد.