فهیمه نظری، جامعهشناس گفت: افزایش تقاضا برای ازدواج در تاریخ رُند و درج آن در شناسنامه در جامعه مصرفی نشان میدهد در این جامعه هنوزچشم وهمچشمی وجود دارد و بهعنوان نمادی از زندگی لوکس و لاکچری به حساب میآید. نمایشی از تجملات و لوکسگرایی از آغاز زندگی در ظاهر. یادآور شوم که در جامعه مصرفی اندیشه کمتری وجود دارد و این وظیفه نهادهای رسانه و آموزش است که به آگاهسازی افراد جامعه بپردازد.
دیروز در تاریخ ۹/۹/۹۹ که یکی از رُندترین مورخه سال شمسی بود برای جوانانی که قصد ازدواج داشتند تاریخ خاصی محسوب میشد. بهطوری که بهگفته علی مظفری رئیس کانون سردفتران ازدواج و طلاق کشور حدود ۸۰ درصد ازدواجهای آذرماه در این روز به ثبت رسید و جهت جلوگیری از سردرگمی مردم طرح زوج و فرد دفاتر بهدلیل شیوع کرونا در این روز لغو شد.
ایران در ادامه نوشت: روز گذشته بسیاری از دفاتر ازدواج و طلاق بهخاطر حضور عروس و دامادها و خانوداههایشان تا شب مشغول کار بودند اتفاقاً مهرداد میناوند از فوتبالیستهای پیشکسوت کشورمان هم دیروز با انتشارکارت عروسی خود در فضای مجازی در همین تاریخ زندگی مشترک خود را آغاز کرد. هرچند که در این کارت زمان برگزاری جشن بهدلیل شیوع بیماری کرونا به تاریخ دیگری موکول شده بود.
البته برخی از کارشناسان اجتماعی معتقدند اگر بیماری کرونا در حد گستردهای شیوع پیدا نمیکرد در تاریخ ۹۹/۹/۹ بهشدت تالارها و باغهای ویژه برگزاری مراسم ازدواج پرازدحام و شلوغ بودند. اما این روزها دفاتر ازدواج و طلاق هم بهدلیل محدودیتهای کرونایی از حضور بیشاز ۱۰ نفر جهت برگزاری مراسم جلوگیری میکنند.
روز یکشنبه ۹/۹/۹۹ سری به دفاتر ازدواج و طلاق زدیم. بههر دفتری که وارد شدیم، دستههای گل و تعداد اندک میهمانها همه ماسکزده و با فاصله کنارسفره عقد نشسته بودند. یک نفر هم اسپری ضدعفونی بهدست جلوی در ایستاده وبه هرکس که وارد میشد اسپری میزد.
ازدحام زیادی برای ثبت عقد داشتیم
آقای شبانی سردفتر ازدواج در حوالی یکی از خیابانهای مرکز تهران با اشاره به اینکه هر روز تا ساعت ۸ شب باز هستیم، میگوید: با شیوع کرونا مراجعه برای ازدواج کم شده اما دیروز با ازدحام بینظیری روبهرو بودیم. بهطوری که مجبور شدیم خیلی از مشتریها را رد کنیم، با یک ریتم فشرده از ساعت ۱۰ صبح کارمان را شروع کردیم و تا شب هم در حال ثبت عقد ازدواج بودیم.
او درباره اجرای پروتکلهای بهداشتی به دلیل شیوع کرونا توضیح میدهد: قبل از مراسم بهصورت تلفنی اعلام میکنیم که همه ملزم به زدن ماسک هستند و باید با فاصله از هم بنشینند. میهمانان هم درمجموع در نهایت ۸ نفر بیشتر نباید باشند. بعد از مراسم عقد هم کل سالن عقد و کل دفترخانه را با مواد ضدعفونی، تمیز و ضدعفونی میکنیم.
از آغاز هفته پیش هم با شدت گرفتن طرحهای کرونایی دفاتر ازدواج و طلاق بهصورت یکروز درمیان و زوج و فرد باز هستند. اما دیروز (یکشنبه) بهدلیل شلوغی و تمایل مردم به ثبت ازدواج در این تاریخ همه دفاتر باز بودند. دیروز خوب کار کردیم، اما متأسفانه با شیوع کرونا و کاهش ازدواجها حتی از پسِ پرداخت اجاره ملک هم بر نمیآییم.
به خانههایی که میهمان بالای ۱۰ نفردارند نمیروم!
از بیرون دفتر دیگری در منطقه گیشا هم صدای خواندن خطبه عقد میآید. اجازه گرفته و وارد میشویم و صبر میکنیم تا خواندن خطبه تمام شود. سردفتر با بیان اینکه روز یکشنبه شلوغترین روز سال در خصوص ثبت ازدواج بود میگوید. کلاً ۷ ثبت سند ازدواج داریم. از صبح تا ساعت ۳ بعداز ظهر، حدود ۴ عقد ثبت کردهایم. یک گروه دیگر هم حضوری به دفتر مراجعه میکنند و همینجا با حضور ۶ نفر میهمان و با رعایت کامل پروتکلها خطبه عقد جاری میشود. ۳ عقد دیگر هم قرار است در خانه خوانده شود.
او درباره رعایت مسائل بهداشتی در این روزهای کرونایی توضیح میدهد برای عقد در خانه گفتهام که چنانچه افراد بالای ۱۰ نفر باشند حاضر نمیشوم و همه باید ماسک بزنند و فاصله اجتماعی را رعایت کنند. هیچچیز بالاتر از نعمت سلامتی نیست. در همین دفتر هم به همه افراد قبل از ورود تذکرات لازم برای رعایت پروتکلهای بهداشتی داده میشود تا خدای ناکرده خودم و کارمندانم یا خانواده عروس و داماد مبتلا نشوند.
سردفتر ازدواج دیگری در منطقه جیحون هم که شلوغترین روز کاری خود را در سالجاری تجربه میکند. میگوید: دیروز حدود ۱۰ ثبت ازدواج داشتیم. البته متقاضیان بیشتر از این تعداد بودهاند. اما دیگر از صبح زود تا پاسی از شب نمیتوان بیشتر از این تعداد ازدواج را ثبت کرد.
رغبت به ثبت ازدواج در تاریخهای خاص
علی اصغر زارعی نایب رئیس کانون سردفتران ازدواج و طلاق هم در گفتوگویی معتقد است که ثبت ازدواج در تاریخهای رُند نظیر ۹/۹/۹۹ در بین زوجین بسیار مرسوم است و نه تنها در بحث ثبت ازدواج بلکه در سایر موضوعات نظیر تولد نیز برخی افراد رغبت زیادی به این تاریخ نشان دادهاند.
وی در انتها با تأکید بر لزوم نظارت نهادهای نظارتی بر فعالیت مجموعههای غیرمجاز که اقدام به برگزاری مراسم حتی در ایام محدودیتهای کرونا کردهاند، میافزاید: متأسفانه مردم نسبت به چنین مجموعههای غیرمجاز رغبت زیادی نشان میدهند از سوی دیگر مراکز نظارتی باید به وظیفه خود بهدرستی عمل کنند و پاسخگوی فعالیت چنین مجموعههایی باشند. در دو هفته اخیر با وجود تعطیلی بسیاری از مراکز این مجموعههای غیرمجاز اقدام به برگزاری مراسم جشن و بعضاً شبهعروسی کردند. از سوی دیگر متأسفانه ما هرچه هشدار میدهیم نهادهای نظارتی پاسخگو نیستند و توجهی نشان نمیدهند.
چرایی انتخاب تاریخهای لاکچری و لوکس
فهیمه نظری، جامعهشناس هم با بیان اینکه یکی از اتفاقات مهمی که در سالهای اخیر در جامعه ما در حال رخ دادن است تمایل به انجام فرمها یا شکلهایی است که هیچگونه پایه و استدلال عقلی و علمی ندارد، میگوید: بخش زیادی از این تمایلات بهواسطه تغییر در ارزشها و هنجارهای جامعه است که خود را در انواع رفتارها و سبکهای زندگی نشان میدهد. رُند بودن تاریخ تولد یا رُند بودن تاریخ ازدواج یکی از همین تغییرات ارزشی است.
از منظر جامعهشناسی از این تغییرات بهعنوان دگرگونی ارزشی یاد میشود آن هم تغییر در ارزشهای اصیل و ریشهدار ما ایرانیها که در گذشته پایبندی به آنها برایمان بسیار مهم بود. مثلاً برگزاری مراسم ازدواج در یک تاریخ خاص میمون و مبارک. اما در حال حاضر شاهدیم که این ارزش با تغییراتی همراه بوده است و این پرسش مطرح است که چرا برخی از افراد تمایل به رُند بودن تاریخ دارند؟ در پاسخ میتوان گفت وقتی جامعه میل به مصرف میکند و آن هم از نوع «مصرف متظاهرانه» به ناچار باید خود و سبک زندگی مبتنی بر مصرف خود را با نشانههایی به نمایش بگذارد. بهعبارت دیگر این نوع از مصرف نه از سر نیاز واقعی افراد است بلکه نوعی خود را نشان دادن و نمایش دادن است.
بهگفته او، در گذشته تغییرات ارزشی در طبقات مرفه جامعه بیشتر به چشم میخورد. آنها بهواسطه برخورداری از ثروت و منزلت ترجیحات خود را بیشتر به نمایش میگذاشتند. در حال حاضر این تغییر در دیگر طبقات اجتماعی هم به وفور به چشم میخورد.
دنیای رسانه و حضور سلبریتیها، تبلیغات وسیع با اعداد رُند و در روز خاص میتواند یکی از مهمترین دلایل تغییرات ارزشی و تغییر در ذائقه و سلیقه مردم جامعه باشد. آنها میتوانند بهراحتی و تا حد امکان ارزشهای جامعه را تحتالشعاع قرار دهند و جامعه را بهسوی مصرف بیشتر سوق دهند.
نظری در ادامه اضافه میکند: متأسفانه این ارزشهای جدید و مصرف متظاهرانه نه تنها پایه و اساس منطقی ندارند بلکه موجب نوعی فخرفروشی و نشان دادن ترجیحات ظاهری است که زود شکل میگیرند و زود در میان مردم جامعه از طریق عرصههای مجازی نشان داده میشود.
تاریخ رُند یک تولد یا تاریخ رُند روز ازدواج شکلی از نمایش زندگی و فخرفروشی در جامعه مصرفی ما است که انتخاب آن نه از روی نیاز بلکه از سر نوعی فخرفروشی است. درک ناقص از چرایی مبادرت به این کار، نمایش منزلت اجتماعی نه از نوع واقعی آن بلکه یکی از دلایل آن است که این مصرف تظاهری میتواند اثرات و پیامدهای سوء در پی داشته باشد.
افزایش تقاضا برای ازدواج در تاریخ رُند و درج آن در شناسنامه در جامعه مصرفی نشان میدهد در این جامعه هنوزچشم وهمچشمی وجود دارد و بهعنوان نمادی از زندگی لوکس و لاکچری به حساب میآید. نمایشی از تجملات و لوکسگرایی از آغاز زندگی در ظاهر. یادآور شوم که در جامعه مصرفی اندیشه کمتری وجود دارد و این وظیفه نهادهای رسانه و آموزش است که به آگاهسازی افراد جامعه بپردازد.