راهنمای جامع نگهداری، مراقبت و افزایش طول عمر باتری لپ تاپ

فرارو- وقتی شما یک لپ تاپ را خریداری می‌کنید، باید سعی کنید فاکتور باتری آن را در اولویت مهم خود قرار دهید، چراکه مهمترین حسن استفاده از لپ تاپ، قابلیت جابجایی و باتری آن است. این قابلیت سبب شده است تا لپ تاپ‌ها به پُراقبال‌ترین رایانه‌های شخصی در جهان بدل شوند و جایگاه ویژه‌ای را در صنعت رایانه‌ها به خود اختصاص دهند. اما همین فاکتور اساسی لپ تاپ ها، یعنی باتری، به همان اندازه می‌تواند مشکل ساز شود، چرا که باتری لپ تاپ عمر مفیدی دارد و پس از آن قابلیت خود را از دست می‌دهد. اگرچه پایان یافتن عمر مفید باتری لپ تاپ امری اجتناب ناپذیر است، اما باید توجه داست که این موضوع رابطه مستقیمی با نوع باطری و نحوه استفاده ما از لپ تاپ دارد. اما باتری لپ تاپ چیست و چه انواعی دارد؟ عمر مفید باتری لپ تاپ چقدر است و چگونه می‌توان این عمر مفید را افزایش داد؟ اگر شما نیز به دنبال یافتن پاسخ این سوالات هستید، با ما همراه شوید تا راه کار‌های افزایش طول عمر مفید باتری پ تاپ را به شما آموزش دهیم.

باتری یک قطعه ذخیره سازی الکتریکی است که می‌تواند انرژی مورد نیاز یک دستگاه را ذخیره کند تا بتوان از دستگاه بدون نیاز به اتصال به برق استفاده کرد. باتری یک قطعه شیمیایی است که با استفاده از سلول‌های گالوانیکی (برقی)، انرژی شیمیایی را به انرژی الکتریکی تبدیل می‌کند. هر باتری از تعدادی سلول‌های گالوانیکی تشکیل شده است که این سلول‌ها درواقع قطعه بسیار ساده‌ای هستند که از دو الکترود (آنود و کاتود) و یک محلول الکترولیت ساخته شده اند. تغییرات شیمایی ایجاد شده در باتری باعث می‌شود، انرژی الکتریکی ذخیره و آزاد شود که در باتری‌های قابل شارژ این فرآیند می‌تواند چندین بار تکرار شود. با این حال باتری‌ها صد در صد کارایی ندارند چراکه مقداری از انرژی باتری در اثر گرما و فعالیت‌های شیمیایی که در زمان شارژ و دشارژ انجام می‌دهند، هدر می‌رود. باتری لپ تاپ‌ها از دو قسمت سلول و برد تشکیل شده است که سلول کار ذخیره سازی و برد کار برقراری ارتباط با مادربرد لپ تاپ را بر عهده دارد.

 

به طور کلی و از گذشته تاکنون، پنج نوع مختلف باتری برای لپ تاپ‌ها طراحی و ساخته شده است که هریک دارای ویژگی‌های خاصی هستند. انواع مختلف باتری‌های لپ تاب عبارتند از:

۱. باتری‌های نیکل کادیوم (Ni-Cd): این باتری‌ها از قدیمی‌ترین باتری‌های قابل شارژ هستند که امروزه به علت سمی بودن ترکیبات کادمیوم آن و منسوخ شدن، کمتر تولید شده و مورد استفاده قرار می‌گیرند. از مشخصات آن‌ها می‌توان به سرعت بالای شارژ اشاره کرد. نکته مهم در مورد این باتری‌ها این که نباید قبل از دشارژ شدن کامل آن‌ها را شارژ نمود. این ویژگی به مرور باعث مردود شدن این نوع باتری در تولید و استفاده در لپ تاپ‌ها شد.

۲. باتری‌های نیکل متال هایبرید (Ni-MH): از مزیت این نوع باتری‌ها نسبت به Ni-Cd‌ها میتوان به ظرفیت شارژ بالاتر اشاره کرد. البته نسبت به Ni-Cd‌ها نیاز به دشارژ شدن کامل جهت شارژ شدن ندارند و می‌توانید هر زمان آن‌ها را شارژ کنید. در ظرفیت‌های یکسان نسبت به Ni-Cd‌ها نیاز به زمان بیشتری جهت فول شارژ شدن دارند و به طبع نیز در حین شارژ گرمای بیشتری تولید می‌کنند.

۳. باتری‌های لیتیوم یون (Li-ion): تکنولوژی این دسته از باتری‌ها نسبت به دو گونه قبلی بروز‌تر بوده و در انواع دستگاه‌های قابل حمل استفاده می‌شوند. این نوع باتری‌ها الزاماً نیازی به دشارژ شدن کامل نداشته و مصرف داخلی کمتری دارند. چرخه شارژ آن‌ها نیز بیشتر بوده و عمر طولانی مدت آن‌ها هم بستگی به طرز استفاده دارد.

۴. باتری‌های لیتیوم پلیمر (Li-Pol): فرآیند ساخت این نوع باتری‌ها نیز با Li-Ion‌ها یکسان است و تفاوت‌ها در مقاومت داخلی کمتر، اندازه و وزن کمتر، طول عمر بیشتر خلاصه می‌شود. این نوع باتری‌ها معمولا در دستگاه‌های موبایل و ابزار‌هایی که نیاز به منبع انرژی کم حجم دارند استفاده می‌شوند. همچنین در برخی لپ تاپ‌های Ultra Portable که قطر کمتری نسبت به لپ تاپ‌های معمولی دارند نیز استفاده می‌شوند.

۵. باتری‌های هوشمند: باتری‌های هوشمند درواقع نوع دیگری از باتری‌ها نیستند، اما آن‌ها دارای ویژگی‌هایی هستند که در باتری‌های قبلی وجود ندارد. در داخل باتری‌های هوشمند، برد‌های مداری، همراه با چیپ‌هایی (تراشه) که به آن‌ها اجازه می‌دهد با لپ تاپ‌ها و کامپیوتر‌ها ارتباط برقرار کنند و عملکرد باتری، دما و ولتاژ خروجی را نمایش دهند.

 

باتری‌ها نیز مانند سایر وسایل تکنولوژیک طول عمر مشخصی دارند. درواقع زمانی که انتظار می‌رود یک باتری به‌خوبی کار کند، و دستگاه را روشن نگه دارد و سپس خاموش شود، طول عمر باتری نام دارد. این اصطلاح را سیکل شارژ باتری نیز می‌گویند. سیکل شارژ باتری به معنای استفاده ۱۰۰ درصد از قدرت دستگاه است. یعنی اگر پس از شارژ کردن کامل دستگاه از ۱۰۰ درصد قدرت آن استفاده کنید می‌توان گفت که یک چرخه را پشت سر گذاشته‌اید؛ بنابراین وقتی برای باتری شما عدد x به‌عنوان تعداد سیکل شارژ باتری در نظر گرفته می‌شود، یعنی این باتری در طول عمر خود می‌تواند x بار تخلیه و سپس شارژ شود. درواقع وقتی شما x بار از باتری‌تان استفاده کنید، بعدازآن باتری از کار نمی‌افتد، بلکه دیگر نمی‌تواند مثل قبل شارژ و دشارژ شود. یعنی از حالت ایدئال و استاندارد خود بعد از x بار تخلیه، خارج می‌شود.

نمی‌توان مدت زمان مشخصی برای عمر باتری یک لپ تاپ تعیین کرد و ممکن است میزان بیان شده توسط شرکت سازنده در مورد عمر باتری تغییر کند. میزان عمر باتری لپ تاپ به عوامل زیادی همچون نوع لپ تاپ، باتری به کار گرفته شده در آن، متوسط میزان استفاده از باتری و کار‌هایی که شما با لپ تاپ انجام می‌دهید، بستگی دارد. مسئولان شرکت سازنده لپ تاپ Dell معتقد هستند که عمر مفید باتری لپ تاپ پس از ۱۸ تا ۲۴ ماه استفاده، به میزان قابل توجهی کاهش پیدا می‌کند. این در حالی است که وب سایت Computer Home نگاه خوش بینانه تری نسبت به این موضوع دارد و عمر مفید باتری لپ تاپ را دو تا چهار سال که تقریبا ۱۰۰۰ بار شارژ و دشارژ شدن است، اعلام کرده است.

 

موضوع پدیده حافظه باتری به این صورت است که اگر قبل از شارژ دوباره باتری لپ تاپ را به صورت کامل تخلیه نکرده باشید و یا اینکه قبل از شارژ شدن باتری لپ تاپ به صورت کامل آن را از برق خارج کنید باتری آسیب خواهد دید؛ به این معنی که قسمتی از ظرفیت باتری که مورد استفاده نیست به فراموشی سپرده می‌شود و در نهایت ظرفیت باتری کاهش پیدا می‌کند. به عبارت دیگر این باور می‌گوید که حالت بهینه شارژ کردن باتری لپ تاپ به این صورت است که ابتدا درصد شارژ باتری به ۰ برسد و پس از آن باتری لپ تاپ را ۱۰۰ درصد شارژ کنیم. این باور برای باتری‌های مدل قدیمی که نیکلی بودند صحت داشته، اما با لپ تاپ‌های جدیدی که به بازار آمده است و تقریبا همه لپ تاپ‌های جدید از باتری‌های نوع لیتیومی استفاده می‌کنند، مفهوم شارژ و دشارژ از بین رفته و حتی باعث آسیب به باتری لپ تاپ نیز می‌شود. باتری‌های نسل جدید لیتیومی را می‌توان بدون توجه به شارژ باقیمانده شارژ نمود و اثر منفی بر روی کارایی باتری و عمر آن نخواهد گذاشت.

همانگونه که اشاره شد، باتری لپ تاپ عمر مفیدی دارد که این عمر مفید ارتباط مستقیمی به نحوه استفاده ما از لپ تاپ و باتری آن دارد. به عبارت بهتر عمر مفید باتری لپ تاپ، یک زمان مشخص خاص نیست چرا که نحوه استفاده ما می‌تواند عمر آن را کوتاه و بلند کند؛ بنابراین می‌توان گفت که با درپیش گرفتن راه کار‌هایی می‌توان عمر مفید لپ تاپ خود را افزایش دهیم که در ادامه به برخی از این راه کار‌ها اشاره خواهیم کرد؛

۱. مدیریت نرم‌افزار‌های پرمصرف: اگر لپ تاپ خود را روشن کنید و از هیچ نرم‌افزاری را اجرا نکنید، طبیعتا به باتری لپ تاپ فشاری وارد نمی‌شود و شارژدهی آن بیشتر از همیشه خواهد بود. اما وقتی که نرم‌افزاری را اجرا کنید، آن برنامه به واسطه حجم و سیستم مورد نیاز برای اجرا، درصدی از سرعت پردازنده و رم و هارد دیسک شما را اشغال می‌کند. در اولین قدم برای افزایش شارژدهی باتری لپ تاپ سعی کنید نرم‌افزار‌های پرمصرف خود را شناسایی کنید و در صورت امکان آن‌ها را با نرم‌افزار‌های دیگر جایگزین کنید یا برای حفظ شارژدهی از آن‌ها کمتر استفاده کنید.

برای پیدا کردن لیست نرم‌افزار‌های پر مصرف در ویندوز ۱۰ می‌توانید با مراحعه به بخش تنظیمات (Setting) وارد بخش باتری (Battery) شوید. در این قسمت زیر درصد حجم باتری، بر روی See Which apps are affecting your battery life کلیک کنید. در این بخش می‌توانید لیست کامل نرم‌افزار‌های پرمصرف خود در روز گذشته و یا هفته‌های گذشته را مشاهده کنید. یکی دیگر از راه‌های بررسی نرم‌افزار‌های پرمصرف این است که در هنگام اجرا چندین برنامه وارد بخش Task Manager شوید. برای پیدا کردن این نرم‌افزار ویندوز کافی است در قسمت جستجو نام آن را وارد کنید. در این نرم‌افزار می‌توانید به تمامی نرم‌افزار‌ها و دستورات در حال اجرا دسترسی داشته باشید و ببینید که هر کدام چه میزان از فضای CPU، رم و هارد دیسک شما را اشغال کرده‌اند. در این بخش می‌توانید یک سری نرم‌افزار‌های بی کاربر را شناسایی کرده و آن را از طریق End Task ببندید. برای افزایش شارژدهی باتری همچنین می‌توانید جلوی اجرای ناخواسته برخی نرم‌افزار‌ها را بگیرید. در همین نرم‌افزار از طریق تب Startup می‌توانید نرم‌افزار‌هایی که همراه با روشن شدن لپ تاپ (بالا آمدن ویندوز) فعال می‌شود را مشاهده کنید و در صورت عدم نیاز به آن‌ها، اجرای آن‌ها را غیر فعال کنید. برای این کار کافی است روی هر کدام کلیک راست کنید و بر روی Disable کلیک کنید.

۲. نرم افزار‌ها را همزمان اجرا نکنید: همان‌طور که در مورد قبل اشاره شد، اجرای نرم‌افزار‌ها باعث کاهش میزان باتری لپ تاپ شما می‌شود. اما خب نمی‌توان که از برخی نرم‌افزار‌ها استفاده نکرد. به‌عنوان یک پیشنهاد می‌توان گفت که سعی کنید از اجرای همزمان نرم‌افزار‌های خود اجتناب کنید. در واقع اجرای همزمان چندین برنامه روی لپ تاپ فضای بسیار زیادی از پردازنده، حافظه رم و همچنین هارد دیسک شما را اشغال می‌کند. این اجرای همزمان و بالا رفتن و همه فاکتور‌هایی که به آن اشاره کردیم، موجب مصرف زیاد باتری خواهد شد. از همین رو سعی کنید نرم‌افزار‌های کمتری را به صورت همزمان استفاده کنید.

۳. نرم افزار‌ها و درایور‌ها را به روز رسانی کنید: همه نرم‌افزار‌های کامپیوتری آپدیت می‌شوند و نسخه‌های جدیدتری برای آن‌ها عرضه می‌شود. هیچ نرم‌افزاری در اولین نسخه خود به قدرت آخرین نسخه نخواهد بود. بهینه‌سازی برای مصرف درست باتری یکی از مواردی است که در آپدیت نرم‌افزار‌ها مورد بررسی قرار می‌گیرد. به همین خاطر همیشه نرم‌افزار‌های خود را آپدیت کنید و از آخرین نسخه آن‌ها استفاده کنید. علاوه بر آپدیت نرم‌افزارها، در جهت افزایش بازدهی سیستم پردازشی و افزایش شارژدهی باتری لپ تاپ، درایور‌های لپ تاپ را هم آپدیت کنید. برای درایور‌های مختلف لپ تاپ مانند کارت گرافیک، کارت صدا و... هم آپدیت‌هایی عرضه می‌شود. با آپدیت نگه داشتن نرم‌افزار‌ها و درایور‌های لپ تاپ خود می‌توانید بیشترین بازدهی را از سیستم خود داشته باشید.

۴. افزایش میزان حافظه RAM: اگر چاره‌ای جز استفاده از چندین نرم‌افزار به صورت همزمان نداشتید، برای افزایش شارژدهی لپ تاپ و دیرتر خالی شدن باتری توصیه می‌شود میزان حافظه رم لپ تاپ خود افزایش دهید. رم (RAM) یکی از قطعاتی است که در اکثر لپ تاپ‌ها امکان ارتقا آن وجود دارد. ظرفیت رم بالاتر به شما این امکان را می‌دهد تا دستگاه بهنیه‌تر از قبل بتواند چندین نرم‌افزار را اجرا کند. از همین رو بالا بردن ظرفیت حافظه رم یک راه پیشنهادی برای افزایش شارژدهی باتری لپ تاپ است.

 

 

۵. استفاده از حالت Battery Saver: بخش Battery Saver Mode بر روی ویندوز ۱۰ یک امکان نرم‌افزاری جالب برای افزایش میزان شارژدهی لپ تاپ است. از طریق قسمت تنظیمات (Setting) و بخش باتری (Battery) می‌توانید گزینه Battery Saver را فعال کنید. به دلیل اینکه این حالت جلوی برخی از پردازش‌های سیستم‌عامل را می‌گیرد، پیشنهاد می‌شود زمان فعال شدن آن را روی درصد‌های پایین شارژ لپ تاپ مانند ۱۵ و ۲۰ درصد تنظیم کنید. در حالت عادی هم زمانی که بر روی آیکون باتری در نوار پایینی ویندوز کلیک کنید، می‌توانید در ۴ سطح مختلف میزان استفاده از باتری را تنظیم کنید. در صورت نیاز به ذخیره شارژ می‌توانید حالت Battery Saver را انتخاب کنید.

۶. استفاده از حالت Hibernate به‌جای حالت Sleep: زمانی که قصد نداریم برای مدتی از لپ تاپ استفاده کنیم، معمولا لپ تاپ را روی حالت Sleep قرار می‌دهیم. در حالت پیش‌فرض هم خود ویندوز حالت به‌خواب رفتن (Sleep) را برای لپ تاپ در نظر گرفته است. اما در حالت Sleep با اینکه صفحه‌نمایش خاموش است، اما همچنان درصدی از باتری لپ تاپ به حافظه رم اختصاصی می‌یابد تا سیستم را در حالت آماده برای اجرای مجدد قرار دهد. از همین رو زمانی که صفحه‌نمایش را باز می‌کنیم یا کلیدی را فشار می‌دهیم، سیستم به‌سرعت لود می‌شود. در واقع با خاموش بودن ظاهری لپ تاپ، همچنان باتری شما با درصد کمتری در حال مصرف شدن است. حتی ممکن است در درصد‌های پایین لپ تاپ شما بعد از مدت زیادی در حالت Sleep ماندن خاموش شود. حالتی بین خاموش (Shut Down) و به‌خواب رفتن (Sleep) وجود دارد که به‌عنوان خواب زمستانی (Hibernate) معرفی شده است. بعد از انتخاب این حالت با اینکه نرم‌افزار‌های باز شما همچنان باز می‌مانند، ولی سیستم به صورت کامل خاموش می‌شود و پس از روشن کردن باید منتظر باشید تا سیستم در حالت عادی لود شود (همانند فرآیند روشن کردن عادی).

برای افزایش شارژدهی باتری لپ تاپ و عدم کاهش باتری در حالت Sleep پیشنهاد می‌شود از حالت Hibernate استفاده کنید. مخصوصا زمانی که برای مدت زیای قصد استفاده از لپ تاپ را ندارید. برای فعال کردن این حالت از طریق قسمت تنظیمات وارد بخش Power and Sleep شوید. از منوی سمت راست Additional Power Settings را انتخاب کنید. از منوی سمت چپ روی Choose what the power buttons do کلیک کنید. حال برای تغییر دادن تنظیمات پیش‌فرض باید بر روی Change settings that are currently unavailable کلیک کنید. سپس می‌توانید از طریق ردیف پایینی حالت Hibernate را فعال کنید تا در منوی شما نمایش داده شود. پس از فعال‌سازی می‌توانید حتی برای برخی دستورات مثل بستن صفحه لپ تاپ و یا فشردن کلید پاور، این حالت را انتخاب کنید تا فعال شود.

۷. عدم استفاده از منابع جانبی: بسیاری از لپ تاپ‌های فوق باریک امروز دیگر از درایور نوری استفاده نمی‌کنند و شما در صورت نیاز باید یک درایو نوری اکسترنال تهیه کنید. علاوه بر این برخی از لپ تاپ‌های از کارت گرافیک‌های اکسترنال نیز پشتیبانی می‌کنند. اتصال این منابع جانبی به لپ تاپ تاثیر مستقیم و زیادی روی باتری لپ تاپ می‌گذارد. در جهت افزایش شارژدهی باتری لپ تاپ خود، در صورتی که نیازی به استفاده از این ابزار‌های جانبی ندارید، آن‌ها را از لپ تاپ جدا کنید. با اتصال دائمی این منابع به لپ تاپ همیشه درصدی از میزان باتری را صرف آن‌ها خواهید کرد. هارد اکسترنال هم به همین شکل است. برای افزایش طول عمر باتری پیشنهاد می‌شود پس از استفاده از این منابع، آن‌ها را از لپ تاپ جدا کنید.

۸. خاموش کردن بلوتوث و شبکه وای‌فای: بلوتوث و شبکه Wi-Fi دو را ارتباطی بی‌سیم لپ تاپ هستند و روشن بودن آن‌ها مقداری از شارژ باتری را صرف می‌کند. همانند مورد قبل، در صورتی که نیازی به استفاده از این دو شبکه ارتباطی ندارید آن‌ها را فعال نگه ندارید. برای بلوتوث از قسمت تنظیمات، در بخش دستگاه‌ها (Devices) و برای وای‌فای در بخش Network & Internet می‌توانید وضعیت آن‌ها را مدیریت کنید.

۹. کاهش میزان روشنایی صفحه‌نمایش: میزان نور صفحه‌نمایش یکی از عوامل بسیار تاثیرگذار در شارژدهی هر دستگاه الکترونیک است. در لپ تاپ هم به‌واسطه صفحه‌نمایش بزرگ، میزان نور آن اهمیت زیادی دارد. اگر در محیط‌های پرنوری حضور ندارید، سعی کنید میزان روشنایی را در حد ۵۰ درصد یا حتی کمتر نگه دارید. هر چه شدت نور پنل نمایشگر لپ تاپ بیشتر باشد، فشار بیشتری به باتری و در نتیجه به شارژدهی آن وارد می‌کند. در لپ تاپ‌ها با استفاده از کلید‌های ترکیبی کیبورد و همچنین از قسمت صفحه‌نمایش (Display) در تنظیمات ویندوز، می‌توانید میزان روشنایی را مدیریت کنید.

۱۰. عدم استفاده از Screensaver: استفاده از اسکرین‌سیور یکی از دلایل کاهش ظرفیت باتری در زمانی است که با سیستم کاری انجام نمی‌دهید! کمتر کسی است که امروزه از Screensaver بر روی لپ تاپ استفاده کند، ولی بدانید که استفاده از آن یک بار پردازشی جدید برای لپ تاپ ایجاد خواهد کرد، آن هم در زمانی که کاری با لپ تاپ انجام نمی‌دهید. پس اگر به‌دنبال افزایش طول عمر باتری و افزایش شارژدهی هستید، از اسکرین‌سیور استفاده نکنید.