فرارو- روز دوشنبه ۱۵ دی ماه ایران غنیسازی ۲۰ درصدی را از سرگرفت. سه روز پیش از آن، آژانس بینالمللی انرژی اتمی از تصمیم ایران برای افزایش سطح غنیسازی اورانیوم تا ۲۰ درصد در سایت فردو خبر داده بود. روز دوشنبه هم در گزارشی به کشورهای برجام آغاز غنیسازی ۲۰ درصدی را تایید کرد.
به گزارش فرارو، غنیسازی ۲۰ درصدی ایران با واکنشهای متفاوتی از سوی آمریکا، چین، روسیه و اتحادیه اروپا مواجه شد. سخنگوی وزارت خارجه آمریکا تصمیم تهران را تلاشی آشکار برای «باجگیری هستهای» خواند. هوا چونینگ، سخنگوی وزارت خارجه چین در کنفرانس خبری روز سه شنبه خود خواستار خویشتنداری و آرامش ایران شد.
میخاییل اولیانوف، نماینده روسیه در نهادهای بینالمللی در شهر وین، اقدام ایران درخصوص رساندن غنیسازی اورانیوم به ۲۰ درصد را قابل پیشبینی و قابل برگشت خواند و سخنگوی ارشد دولت ژاپن نیز نسبت به تصمیم ایران ابراز نگرانی کرد.
اتحادیه اروپا نیز اقدام ایران برای آغاز غنیسازی ۲۰ درصدی را «انحراف قابل ملاحظه» از تعهداتش در برجام نامید. بنیامین نتانیاهو نخست وزیر رژیم اسرائیل نیز هدف ایران را ساخت جنگ افزار هستهای دانست و گفت: تل آویو هرگز این امکان را به ایران نمیهد.
از سویی نیز برخی رسانههای خارجی، این میزان غنیسازی را فراتر از رقمی دانستند که در برجام تعیین شده است.
اما به گفته مقامات ایران این اقدام با اطلاع قبلی و تایید آژانس بیناللملی انرژی اتمی صورت گرفته است. کاظم غریبآبادی نماینده دائم ایران در سازمانهای بینالمللی مستقر در وین، اعلام کرد که آغاز غنیسازی ۲۰ درصدی در تأسیسات فردو در حضور بازرسان آژانس بینالمللی انرژی اتمی صورت گرفته است و مدیرکل آژانس نیز طی گزارشی آغاز تولید اورانیوم تا غنای ۲۰ درصد را تأیید کرده است.
محمدجواد ظریف، نیز، در حساب شخصی خود در توییتر، غنیسازی ۲۰ درصدی را طبق تصویب مجلس ایران خواند و گفت: «به حسب الوظیفه به آژانس بینالمللی انرژی اتمی اطلاعرسانی شده است.» او همچنین این اقدام را به دلیل سالها عدم پایبندی چندین کشور طرف برجام به تعهداتشان مطابق بند ۳۶ برجام دانست و از قابل برگشت بودن این اقدام در صورت پایبندی کامل همه کشورهای عضو برجام خبر داد.
به نظر میرسد ایران هر چند در پی مصوبه اخیر مجلس، اما در راستای اقدام راهبردی در جهت رفع تحریمها غنیسازی ۲۰ درصدی را آغاز کرده است و قرار است با این کار پیامی به کشورهای عضو برجام ارسال کند. اما آیا این اقدام برخلاف برجام است؟ چه پیامی به دنیا مخابره میکند؟ آیا به رفع تحریمها منجر میشود یا چنانچه برخی میگویند به معنای مرگ برجام است؟
حسن هانیزاده کارشناس مسایل بینالملل در گفتگو با فرارو با بیان اینکه این اقدام حق مسلم ایران است گفت: غنیسازی ۲۰ درصدی حق جمهوری اسلامی ایران در راستای داشتن ذخایر غنیسازی اورانیوم برای راهاندازی راکتور هستهای تهران با اهداف صلحآمیز زیر نظر آژانس بینالمللی انرژی هستهای است و به هیچوجه خلاف قانون نیست.
این کارشناس بر این نظر است که ایران در طول پنج سال گذشته به تمام تعهدات خود در برجام عمل کرده، ولی کشورهای عضو ۵+۱ به تعهدات خود عمل نکردند؛ بنابراین جمهوری اسلامی ایران به دلیل نیاز به غنیسازی اورانیوم در حد ۲۰ درصد، این کار را انجام داده است.
وی در این باره افزود: ایران پیش از این، ضربالاجلی برای کشورهای غربی تعیین کرد و این کشورها باز هم به تعهدات خود عمل نکردند لذا به نظر میرسد ایران برای ارسال پیام و هشدار حقیقی به کشورهای اروپایی برای وادار ساختن به تعهداتشان، غنیسازی ۲۰ درصدی را با اعلام قبلی به آژانس آغاز کرده است. بنابراین، این حق مسلم جمهوری اسلامی ایران است.
او در رابطه با رفع تحریمها عنوان کرد: الان توپ در زمین آمریکا و کشورهای اروپایی است. ایران به تمام تعهدات خود در برجام عمل کرده و الان نوبت کشورهای اروپایی است که به تعهدات خودشان عمل کنند. اگر در آینده انگلیس، فرانسه و آلمان به تعهدات خود عمل کردند طبیعی است که ایران غنیسازی ۲۰ درصدی را متوقف میکند. در غیر این صورت، غنیسازی ادامه پیدا خواهد کرد و این هشدار جدی برای کشورهای اروپایی و مخصوصاً آمریکا در دوره جو بایدن است.
وی افزود: بایدن باید در زمینه برگشت به برجام و رفع تحریمها اقدام عملی انجام بدهد؛ در غیر این صورت ایران همچنان غنیسازی را ادامه میدهد. این اقدام برای آن است که طرف غربی را به تکاپو برای رفع تحریمها وادار بکند. این هشدار جدی به کشورهای اروپایی برای انجام تعهداتشان است در غیر این صورت، ایران سازوکار خودش را دارد و میتواند در مقابل زیادیخواهی و کارشکنی کشورهای اروپایی ایستادگی کند.
هانیزاده با توجه به اینکه برخی این اقدام را به معنای مرگ برجام میدانند اظهار کرد: برجام همچنان زنده است، اما یکجانبه. فقط از طرف ایران به تعهدات برجامی، عمل میشود. اگر کشورهای اروپایی به تعهداتشان عمل نکنند طبیعتاً ایران هم از برجام خارج خواهد شد. ایران در انتظار بازگشت آمریکا به برجام است. اگر جو بایدن پس از ورود به کاخ سفید به برجام بازگشت و تحریمها را لغو کرد طبیعی است که ایران هم به تمام تعهداتش بازخواهد گشت. در غیر این صورت، برجام از نظر ایران هم لغو شده است.