تغییر آرایش جنگی آمریکا در برابر ایران

دولت آمریکا با هدف کاهش تنش با ایران و افزایش تمرکز بر چین و روسیه در‌حال کاهش تعداد نظامیان و سخت‌افزار‌های نظامی خود در خاورمیانه است و عملیات خروج تعدادی از سیستم‌های ضدموشکی خود را از حدود دو هفته پیش آغاز کرده است. جو بایدن از ابتدای ریاست‌جمهوری خود وعده داده بود که مقابله با چین و روسیه را در دستور کار دولت خود قرار می‌دهد و مقام‌های کاخ سفید هم می‌گویند حضور پرتعداد و سنگین نظامیان آمریکایی در خاورمیانه می‌تواند زمینه درگیری و تنش در منطقه از جمله با ایران را بیشتر کند و به همین دلیل لازم است که بخشی از این تجهیزات از خاورمیانه خارج شود.

خروج سامانه پاتریوت

چند هفته پیش وزارت دفاع آمریکا با همکاری شورای امنیت ملی دولت بایدن گزارشی از استراتژی آینده واشنگتن تدوین و در آن اعلام کرده که چین و روسیه فراتر از خاورمیانه به‌عنوان مهم‌ترین تهدید‌ها علیه امنیت ملی آمریکا در نظر گرفته شده‌اند. از همین رو، روزنامه وال‌استریت ژورنال به نقل از مقام‌های دولت بایدن می‌نویسد «ایالات متحده سیستم دفاع موشکی و راداری، صد‌ها نیروی نظامی و همچنین جنگنده‌های خود را از منطقه خاورمیانه خارج می‌کند تا بر چالش‌های روسیه و چین متمرکز شود. در همین راستا پنتاگون، هشت سامانه پاتریوت را از عراق، کویت، اردن و عربستان سعودی خارج خواهد کرد.

ایالات متحده پس از حملات موشکی به پایگاه عین‌الاسد در ژانویه سال گذشته، تعدادی از سیستم‌های پاتریوت را به عراق منتقل کرده بود. لوید آستین، وزیر دفاع ایالات متحده در مکالمه تلفنی خود در ابتدای ماه جاری میلادی با محمد بن سلمان ولیعهد عربستان، این تصمیم را به اطلاع او رسانده بود. «جسیکا مک‌نولتی» سخنگوی پنتاگون می‌گوید: «لوید آستین وزیر دفاع دستور خارج‌کردن برخی نیرو‌ها و تجهیزات از منطقه در تابستان امسال را داده است. این مسئله به‌طور ویژه درباره تجهیزات دفاع هوایی است. این تجهیزات برای نگهداری و تعمیرات که بسیار ضروری است به آمریکا بازگردانده می‌شود و تعداد دیگری به مناطق دیگر منتقل می‌شود».

با‌این‌حال سخنگوی پنتاگون توضیح نداد که آیا این تجهیزات مجددا در منطقه اقیانوس هند و آرام مستقر خواهند شد یا خیر. پنتاگون قصد دارد تلاش خود را روی مقابله با نفوذ چین متمرکز کند. این سخنگو گفت که نمی‌تواند وارد جزئیات شود.

مقام‌های آمریکایی همچنین گفته‌اند که سامانه دفاع موشکی دیگر خود به نام سیستم دفاعی ناحیه‌ای با ارتفاع زیاد را که به نام «تاد» شناخته می‌شود هم از عربستان خارج می‌کنند و تعداد جنگنده‌های آمریکا در منطقه هم کاهش می‌یابد. با خروج این تجهیزات قرار است صد‌ها نفر از پرسنل پشتیبانی این سیستم‌ها نیز از منطقه خاورمیانه خارج شوند. این روزنامه به نقل از مقامات آمریکایی تأیید کرده که دولت جو بایدن در اقدامی برای سازماندهی مجدد حضور نظامی خود در منطقه به‌منظور تمرکز نظامی آمریکا روی چالش‌های مرتبط با چین و روسیه تصمیم گرفته این سامانه‌های دفاع موشکی را از خاورمیانه خارج کند. این اقدام در شرایطی صورت می‌گیرد که ارتش آمریکا قصد دارد تا پایان تابستان امسال کاملا از افغانستان خارج شود.

همچنین ایالات متحده پاییز سال گذشته نیرو‌های خود را در عراق به نصف یعنی حدود دوهزارو ۵۰۰ نفر کاهش داد و اعلام کرد نیرو‌های عراقی می‌توانند امنیت کشورشان را تأمین کنند. روزنامه وال‌استریت می‌نویسد که این خروج‌های شتابان را علاوه بر موارد ذکرشده، نمی‌توان بی‌ارتباط با مذاکرات وین و توافق قریب‌الوقوع میان ایالات متحده و ایران دانست.

پس از فشار حداکثری دولت دونالد ترامپ علیه تهران، مقام‌های دولت بایدن می‌خواهند استراتژی خود در قبال ایران را این‌گونه تغییر دهند تا زمینه تنش و درگیری میان دو کشور کاهش یابد. کارشناسان بر این باورند که تغییر و تحولات اخیر در استراتژی دولت بایدن در قبال خاورمیانه نشان از تغییر رویکرد واشنگتن به این منطقه پرتنش دارد. با پایان‌یافتن جنگ در افغانستان جنگ دودهه‌ای ایالات متحده در این کشور پایان می‌یابد و مهم‌ترین دلیل استقرار نظامیان و تسلیحات آمریکایی در منطقه برطرف خواهد شد تا دست بایدن برای مقابله با چین بازتر شود؛ کشوری که همراه با روسیه مهم‌ترین تهدید علیه امنیت ملی آمریکا محسوب می‌شود.

علاوه‌بر‌این، متحدان آمریکا هم وابستگی نظامی خود به واشنگتن را کاهش داده‌اند و هم عربستان سعودی مهم‌ترین کشور عرب متحد ایالات متحده توان دفاعی خود در برابر حملات حوثی‌ها را تقویت کرده است و مانند سابق نیازمند حمایت‌های آمریکا نیست.

تمرکز بر چین و روسیه

دولت بایدن پس از دیدار اخیر خود با ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهوری روسیه در تلاش است تا روابط خود را با مسکو در وضعیتی قابل‌کنترل قرار دهد و این کنترل به او اجازه می‌دهد تا آن زمان کمتری را صرف مقابله با حملات سایبری روسیه کند. سیستم‌هایی مانند پاتریوت که ایالات متحده در ماه‌های گذشته آن‌ها را به عراق انتقال داده توان دفاعی در برابر حملات هواپیما‌های بدون سرنشین ندارند، اما به‌عنوان محافظ نیرو‌های آمریکایی در برابر تهدید موشک بالستیک کاربرد دارند.

یک مقام ارشد دفاعی آمریکا می‌گوید که انتقال و کاهش تجهیزات در منطقه، وضعیت نظامی ایالات متحده در خاورمیانه را به وضعیت دفاعی سنتی‌تری تبدیل می‌کند. ایالات متحده در دوران دونالد ترامپ، فعالانه سیستم‌های دفاعی و همچنین نیروها، جنگنده‌های جت و کشتی‌های جنگی نیروی دریایی را برای پشتیبانی از کمپین فشار حداکثری خود علیه ایران در منطقه مستقر کرده بود.

مقام‌های پنتاگون می‌گویند استقرار این حجم از تجهیزات و نظامیان هم گروه‌های شبه‌نظامی را از اقدامات بی‌ثبات‌کننده خود منصرف نکرده و خارج‌کردن بخشی از این تجهیزات وضعیت فعلی منطقه را تغییر نمی‌دهد. در ادامه گزارش این روزنامه آمده است که علاوه بر این، سیستم‌های ضدموشکی ایالات متحده در چند سال گذشته بار‌ها مورد استفاده قرار گرفته است و برای نگهداری و نوسازی باید به ایالات متحده برگردانده شود.

یک مقام ارشد دفاعی پنتاگون می‌گوید: «آنچه در‌حال انجام است، تجدید آرایش نظامی با استفاده از منابع با اولویت‌های استراتژیک است. ما تنها بخش کوچکی از تجهیزات و امکانات نظامی خود را از خاورمیانه خارج کرده‌ایم و همچنان ده‌ها هزار نیروی خود را در منطقه حفظ می‌کنیم و نیرو‌هایی که در عراق و سوریه داریم را تغییر نخواهیم داد.

علاوه‌بر‌این، ما هنوز پایگاه‌های خود را در کشور‌های شریک خلیج فارس داریم، آن‌ها تعطیل نمی‌شوند و همچنان نقشی چشمگیر در منطقه خواهند داشت. برخی از پرسنل و تجهیزات در افغانستان هم قرار نیست به ایالات متحده بازگردند. آن‌ها به خاورمیانه منتقل می‌شوند تا به برخی تهدیدات منطقه پاسخ دهند». این در حالی است که فرماندهی مرکزی آمریکا که ناظر بر فعالیت نیرو‌های آمریکایی در خاورمیانه و افغانستان است، از اظهارنظر درباره این تغییرات خودداری کرده و کشور‌هایی که بخشی از تجهیزات آمریکا از آنجا خارج شده هم هنوز واکنشی رسمی به این تصمیم واشنگتن نشان نداده‌اند. مقامات پیشین نظامی آمریکا که در تصمیم افزایش توان دفاعی ایالات متحده در منطقه مشارکت داشتند، اعتقاد دارند که از آن زمان تاکنون شرایط هم در خاورمیانه و هم فراتر از آن، تغییر کرده است.

«کاترین ویلبرگر» دستیار وزیر دفاع سابق آمریکا در دولت ترامپ و عضو فعلی مؤسسه واشنگتن می‌گوید: «از آنجا که عربستان سعودی توانایی دفاعی خود را بهبود بخشیده و ایالات متحده به دنبال حل تنش با ایران با استفاده از ابزار دیپلماتیک است، این تصمیمی منطقی است. آیا برخی از خطر‌ها هم افزایش یافته است؟ بله. اما این به مدیریت این خطر‌ها مربوط می‌شود نه ازبین‌بردن خطر».