برای این دوره از بازیهای المپیک ۲۹ ورزشکار پناهنده معرفی شدهاند که در بین آنها پنج ورزشکار ایرانی هم دیده میشود. سه نفر از این ورزشکاران، همانهایی بودند که تا یکی، دو سال قبل در تیم ملی ایران مسابقه میدادند و حالا به کشوری دیگر پناهنده شدهاند. دو نفر دیگر هم البته سابقه خوبی در ایران داشتهاند، ولی کمنامونشانتر از بقیه هستند.
چیزی به شروع بازیهای المپیک توکیو ۲۰۲۰ نمانده و کشورهای مختلف این روزها آماده میشوند تا برای کسب مدال در این تورنمنت بزرگ به مصاف رقبا بروند. کاروان ایران با کسب ۶۸ سهمیه روزهای خوبی را از این حیث سپری میکند، ولی دوپینگ و مصدومیت باعث شده دو نفر از این کاروان جا بمانند تا نهایتا ۶۶ نفر به اسم و زیر پرچم ایران در بازیهای توکیو رقابت کنند.
البته که این تعداد تمام ایرانیهای حاضر در توکیو را تشکیل نمیدهند و پنج ایرانی دیگر هم در این تورنمنت حضور دارند که زیر پرچم کشوری که نه، بلکه با پرچم سفید کمیته بینالمللی المپیک در این رقابتها شرکت میکنند. این پنج نفر، ورزشکاران سطح بالای ایرانی در سالهای اخیر بودهاند که به کشورهای دیگر مهاجرت کرده، ولی هنوز نتوانستهاند کارهای شهروندیشان را بهطورکامل انجام دهند. به این معنی که نه میتوانند زیر پرچم ایران در این تورنمنت رقابت کنند و نه میتوانند برای کشوری که به آنجا مهاجرت کردهاند، مبارزهای انجام دهند.
در این شرایط، کمیته بینالمللی المپیک برای اینکه شانسی به این پناهندگان بدهد، عدهای از آنها را که واجد شرایط هستند، به توکیو میبرد. برای این دوره از بازیهای المپیک ۲۹ ورزشکار پناهنده معرفی شدهاند که در بین آنها پنج ورزشکار ایرانی هم دیده میشود. سه نفر از این ورزشکاران، همانهایی بودند که تا یکی، دو سال قبل در تیم ملی ایران مسابقه میدادند و حالا به کشوری دیگر پناهنده شدهاند. دو نفر دیگر هم البته سابقه خوبی در ایران داشتهاند، ولی کمنامونشانتر از بقیه هستند.
سعید فضلالله در کایاک یکنفره از آلمان، هامون درفشیپور در کاراته از کانادا، جواد محجوب در جودو از کانادا، دینا پوریونس در تکواندو از هلند و کیمیا علیزاده در تکواندو از آلمان، ورزشکارانی با اصلیت ایرانی در تیم پناهندگان هستند. به غیر از کیمیا علیزاده که تنها مدالآور زن ایران در تاریخ بازیهای المپیک است،
جواد محجوب و هامون درفشیفر، دو چهره سرشناس دیگری هستند که به کانادا مهاجرت کردهاند و قرار است شانس خودشان را برای بازیهای المپیک امتحان کنند. این دو، یکی در جودو و دیگری در کاراته زیر پرچم کمیته بینالمللی المپیک در توکیو حضور خواهند داشت؛ آنهم درحالیکه تا همین چند وقت پیش مدالهای آسیایی و جهانی برای ایران گرفتهاند. جواد محجوب و هامون درفشیفر بهتازگی گفتوگویی با رادیو کانادا داشتهاند که در زیر بخشی از صحبتهای آنها بههمراه گزیدهای از شرححالشان آمده است.
«راستش را بخواهید ناراحت هستم. درست است که درحال محققکردن رؤیای رفتن به المپیک هستم، ولی نه میتوانم با پرچم ایران در این بازیها شرکت کنم و نه حتی پرچم کانادایی که من را پذیرفته است؛ چون من هنوز شهروند رسمی این کشور نیستم». اینها بخشی از صحبتهای هامون درفشیفر ۲۸ساله است که از ایران به کانادا مهاجرت کرده و قرار است زیر پرچم کمیته بینالمللی المپیک در توکیو مبارزه کند. او ادامه میدهد: «خب، اینکه آدم قرار است بدون ملیت خاصی در المپیک حضور داشته باشد، حس غریبی است. واقعا سعی میکنم این روزها دیگر زیاد به این موضوع فکر نکنم». هامون علاقه زیادی به مطرحکردن دلیل مهاجرتش از ایران ندارد، بااینحال میگوید: «نمیخواهم زیاد درباره این موضوع حرف بزنم، چون هنوز هم اعضای خانواده ما در ایران هستند. فقط خیلی ساده میتوانم بگویم که ما فقط برای داشتن یک زندگی بهتر مهاجرت کردیم».
هامون در شرایطی تصمیم به مهاجرت گرفته که همسرش، سمیرا ملکیپور را که او هم بهصورت حرفهای در ایران کاراته کار کرده و به سطح بالایی رسیده، همراهش دارد. این دو در کرمانشاه آکادمی کاراته راهاندازی میکنند که درنهایت فرصت فعالیتکردن در آن را بهدلیل آنکه فعالیتهای ورزشی زنان و مردان باید جدا باشد، به دست نمیآورند. هامون در این مورد میگوید: «تمرینکردن با همسرم یکی از آرزوهای من بود، ولی در ایران مردان و زنان باید جدا از یکدیگر تمرین کنند. میخواهم این را بگویم که هیچ شخص و هیچ مربی دیگری مثل سمیرا از من شناخت ندارد. او تجربه زیادی دارد و صاحب مدال در کاراته است و مربی تیم ملی زنان ایران هم بوده است».
این زوج سرانجام سال ۲۰۱۹ تصمیم به ترک ایران میگیرند و آکادمی را که تأسیس کرده بودند، به حال خود رها میکنند. آنها به اقوامشان در واترلو کانادا پیوستهاند که از پیش به این کشور مهاجرت کرده بودند. «وقتی که ما تازه به کانادا آمده بودیم، همه به من میگفتند غیرممکن است بتوانم سهمیه بازیهای المپیک را به دست بیاورم. وکیلم میگفت زمان برای انجام کارهای مربوط به پناهندگی بسیار کم است، ولی من همیشه باور داشتم که میتوانم در المپیک پیشرو حضور داشته باشم».
به غیر از هامون درفشیفر، دیگر ورزشکار ایرانی که از کانادا راهی بازیهای المپیک توکیو میشود، جواد محجوب است؛ جودوکایی که پیشتر هم فرصت حضور در بازیهای المپیک را با پرچم ایران داشته است. او حالا از کانادا بهعنوان خانهاش نام میبرد و میگوید: «کانادا خانه من است. خانوادهام همینجا هستند و دخترم در مونترئال به مهدکودک میرود». جواد محجوب سال ۲۰۱۶ با پرچم ایران در المپیک ریو شرکت کرد و یک بار تجربه حضور در این بازیهای مهم را به دست آورده است، ولی خودش میگوید این فرصت را هم داشته که سال ۲۰۱۲ به المپیک لندن برود که به دلایل سیاسی آن را از دست داده است. «قبلا در المپیک با پرچم ایران بودهام، ولی حالا باید این کار را برای تیم پناهندگان انجام دهم که هنوز بهدنبال یافتن مسیر خودش در بازیهای المپیک است. الان بهخاطر این تیم من باید در المپیک مبارزه کنم. البته این را هم بگویم که سال ۲۰۱۲ فرصت حضور در بازیهای المپیک لندن را داشتم، ولی مسئولان ورزش ایران مانع از سفرم به بازیهای المپیک شدند؛ آنهم بعد از آنکه سهمیه را به دست آوردم». آن سال عنوان شد جواد بهدلیل بیماری بازیهای المپیک را از دست داده، ولی حالا گفته شده بهدلیل احتمال برخورد با یکی از ورزشکاران اسرائیلی در المپیک مانع از سفرش به لندن شده اند.
«همانطورکه میبینید بدن من راهی برای امرار معاش من است. من دبیرستان هم نرفتم، پس اگر ورزشکار نمیشدم چهکاره میشدم؟ خودم هم پاسخی برایش ندارم». جواد دست آخر برای رقبایش در المپیک خطونشان ریزی هم میکشد و میگوید: «میدانم که نتوانستهام به اندازه بقیه ورزشکاران تمرین کنم، ولی به شانسم ایمان دارم. من تنشه مبارزه هستم و میخواهم برنده شوم».