کینه و نارضایتی عربستان سعودی از امارات متحده عربی، در "مساله یمن" به اوج خود رسید و در برهه کنونی خود را در تحولات "اوپک" نشان میدهد. با این همه، امارات متحده عربی در حال پیشبردِ نوعی از سیاستخارجی است که عملا تضادهایی را با سیاست خارجی عربستانسعودی دارد.
فرارو- پایگاه خبری "تی آر تی وورلد" در گزارشی، به مساله اختلافات عربستان و امارات در برهه زمانی کنونی پرداخته و به طور خاص، با استناد به برخی دلایل، اینطور پیش بینی کرده که این اختلافات در آینده، تشدید خواهند شد و ادامه دار خواهند بود.
تی آر تی وورلد در این رابطه مینویسد: «مصر و عربستان برای سال ها، به عنوان کشورهای رهبر و پیشرو جهان عرب در منطقه خاورمیانه شناخته میشده اند. در این چهارچوب، از عربستان سعودی به عنوان مرکزِ مالی جهان عرب نیز یاد میشده است. با این حال، در دهههای اخیر، اوج گرفتن موقعیت امارات به عنوان یک مرکز مالی جدید و روبهرشد در منطقه و جهان، تا حد زیادی این معادله سنتی را تغییر داده است.
در دوره حضور "محمد بن زاید" در قدرت، ابوظبی دیگر در سایه یِ منازعات جاری در منطقه خاورمیانه قرار نگرفته است. بن زاید تا حد زیادی کشورش را در منازعات سیاسی از مصر تا لیبی و یمن، درگیر کرده و با استفاده از شرکای سیاسی و مالی خود در کشورهای غربی سعی کرده تا نفوذش را در اقصی نقاط منطقه خاورمیانه توسعه بخشد. در نهایت نیز باید گفت که بحران اخیر در اوپک به وضوح این نکته را روشن ساخت که امارات متحده عربی دیگر مایل نیست تا در سایه عربستان سعودی کنش ورزی کند. امری که عمیقا ریاض را عصبانی کرده است.
به گزارش فرارو، بسیاری از منابع بر این مساله تاکید کرده اند که ریاض و به طور خاص بن سلمان، به هیچ عنوان از افزایش کنشورزیهای امارات متحده عربی در عرصه مسائل منطقه ای، راضی نیستند. در این راستا، یک سیاستمدار کویتی که در تماس مداوم با مقامهای عربستانی و حتی مقامهای اطلاعاتی این کشور است میگوید: "بحران میان عربستان سعودی و امارات، به مرابت بیشتر از اختلافات جاری آنها در چهارچوب سازمان اوپک است".
یک مقام سیاسی که به شرط ناشناس ماندن با تی آر تی وورلد سخن گفته میگوید: "اختلافات و مشکلات میان دو کشورِ نفت خیزِ جهان عرب (عربستان و امارات) در مورد میزان تولید نفت و گسترش دادن سطوحِ کاهش تولید نفت تا آخر سال ۲۰۲۲، موجب شده تا نخبگان سیاسیِ ضداماراتی در عربستان از موقعیت برجستهای برخوردار شوند". این فرد به طور خاص گفته است که در گفتگو با برخی مقامهای وزارت خارجه عربستان متوجه این نکته شده که اتفاقات بزرگتری در روابط عربستان با امارات در راه هستند. این فرد به طور خاص گفته است که بدترشدنِ روابط عربستان و امارات در روزهای آتی، امری اجتناب ناپذیر است.
برخی ناظران به طور خاص به این مساله اشاره دارند که عربستان به این مساله معترض است که چرا امارات در یمن، روز به روز به حضور و نفوذ خود توسعه میبخشد، اما عربستان حتی یک درصد هم در برخی مناطق حساس یمن نظیر بنادر آن، نفوذ و کنترلی ندارد. در شرایط فعلی، امارات بر "جزایر سکوترا" و همچنین "باب المندب"، تسلط دارد. مناطقی که از یک موقعیت استراتژیک ویژه برخوردار هستند. باب المندب در دریای سرخ واقع شده (میان شاخ آفریقا و شبه جزیره عرب) و جزایز سکوترا در خلیج عدن واقع شده است. هر دو منطقه کاملا موقعیتی راهبردی و خاص دارند.
بسیاری از ناظران و تحلیلگران بر این باورند که اقدام بایدن در اعلام این مساله که دیگر واشنگتن در مساله یمن مداخله نخواهد کرد، نقشی اساسی در تشدید تنشها میان عربستان و امارات بازی کرده است. در واقع، بایدن با این اقدام خود، یک حامی اصلی در اتحاد عربستان و امارات در یمن را از بین برد و زمینه را برای عیان شدنِ شکافها میان دو طرف هموار کرد.
یکی از محورهای اصلی رقابت میان عربستان و امارات، رقابت برای کسب موقعیت برتر در جهان غرب است. در این راستا، برخی تحلیلگران میگویند که امارات از نفوذ و تاثیرگذاری بیشتری بر جهان غرب برخوردار است. ابوظبی همچنین به نحو بهتری با چین (در مقایسه با عربستان)، روابط خود را توسعه میدهد.
از سویی، تلاشهای اخیر عربستان جهت نزدیک شدن به قطر و ترکیه نیز تا حد زیادی امارات متحده عربی را آزرده خاطر کرده است و ابوظبی این مساله را در راستای اهداف و منافع خود نمیبیند. جدای از همه این ها، برخی منابع به این مساله اشاره میکنند که امارات متحده عربی با برخی کشورها در ارتباط است که عربستان این مساله را تهدیدی علیه امنیت داخلی خود میبیند.
در نقطه مقابل، عربستان سعودی نیز کارزار گستردهای را در برخی کشورهای غربی نظیر آلمان و ایتالیا به راه انداخته تا مانع از اقدامات آنها در زمینه مسلح کردنِ هر چه بیشتر امارات متحده عربی شود. بر اساس برخی گزارشهای رسانهای که پیشتر ارائه شدند، در ماه ژانویه گذشته، ایتالیا فروش سلاح به امارات و عربستان را به دلیل شرکت آنها در جنگ یمن ممنوع کرد با این حال، منابع آگاه معتقدند که این مساله تا حد زیادی با تلاشهای دولت عربستان علیه امارات به ثمر رسید. ابوظبی نیز با خشم و ناراحتی از این مساله، به ایتالیا گفته است تا نیروهای خود را از یکی از پایگاه هایش در خاک امارات تخلیه کند.
امارات حتی اجازه استفاده از حریم هوایی خود برای ایتالیا را نیز ممنوع کرده است. نبرد عربستان و امارات جهت وادار کردن دیگر کشورها به عدم فروش سلاح به طرف مقابل، عملا وضعیت روابط دیپلماتیک میان دو طرف را وخیمتر و بدتر کرده است.
محمد بن سلمان و محمد بن زاید، ولیعهدهای عربستان و امارات، مدت زمان زیادی با یکدیگر روابطی دوستانه و نزدیک داشته اند. با این حال، اختلافات اخیر میان آن ها، تا حد زیادی اعتبار و ثبات دوستی آنها را عمیقا زیر سوال برده است. در این رابطه برخی ناظران و تحلیلگران بر این باورند که اساسا محمد بن سلمان، بدون کمکِ فردی نظیر محمد بن زاید، نمیتوانست در عربستان قدرت را به دست گیرد. از سویی، بن سلمان مخصوصا پس از قتل "جمال خاشقچی" و اعتراضات گستردهای که به وی در این رابطه شد، حمایتهای خارجی بیشتری مخصوصا از سوی دولتهای غربی دریافت میکند.
در این راستا برخی منابع دیپلماتیک میگویند: "دولت بایدن به محمد بن سلمان، چراغ سبز نشان داده و عملا از آن حمایت میکند. در نقطه مقابل، بایدن میخواهد تا نفوذ و کنترل امارات متحده عربی را در منطقه تا جای ممکن محدود کند. با این حال، محدودسازی امارات، با توجه به تشدید فعالیتهای منطقهای این کشور، بدون تردید ماموریت سختی است".
جدای از این ها، عربستان قویا سعی دارد تا از کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس به عنوان ابزاری علیه امارات استفاده کند. در این راطبه به طور خاص در مدت اخیر عربستان بر شدت روابط دیپلماتیک خود با کویت افزوده است و سعی دارد تا این شیخ نشین عربی را نیز علیه امارات تحریک کند.
یک منبع دیپلماتیک کویتی به تازگی گفته است: "ولیعهد کویت اخیرا به درخواست محمد بن سلمان به ریاض سفر کرد. بن سلمان روابط نزدیکی با دربار کویت دارد. محمد بن سلمان قویا از از ولیعهد کویت درخواست کرد تا به نوعی از حمله به عربستان توسط کویتیها در شبکههای اجتماعی این کشور جلوگیری کند".
شهروندان کویتی مخصوصا در شبکه اجتماعی توئیتر به صورت مستقیم و غیرمستقیم به عربستان سعودی حمله میکردند. با این حال، پس از سفر ولیعهد کویت به عربستان، جریان حملات از عربستان، به سمت امارات متحده عربی تغییر کرده است.
هم عربستان و هم امارات، حسابهای کاربری جعلی فراوانی در شبکههای اجتماعی دارند که با استفاده از آنها، علیه یکدیگر به جنگ و تبلیغ در شبکههای اجتماعی مبادرت میورزند. در این رابطه حتی برخی میگویند که میلیون ها، و نَه هزاران حساب کاربری جعلی وجود دارند. به طور خاص در سال ۲۰۱۹، شبکه اجتماعی توئیتر در یک تحقیق و بررسی به این نتیجه رسید که در امارات و عربستان، حسابهای کاربری جعلی فراوانی وجود دارند که در شبکههای اجتماعی دست به کنش ورزی میزنند و در راستای مقاصد سیاسی فعالیت دارند. یکی از اهداف اصلی آنها در این رابطه، تضعیف طرف مقابلشان است».