عربستان سعودی بیش از ۵ سال است که تمامی روابط سیاسی و دیپلماتیک خود را با تهران قطع کرده است و اگر همایش رویایی نخست‌وزیر عراق با حضور پادشاه عربستان سعودی و رییس‌جمهور جدید ایران، برگزار شود، می‌توان آن را بزرگ‌ترین دستاورد مصطفی کاظمی ارزیابی‌کرد.
مصطفی کاظمی، نخست‌وزیر عراق، قرار است یک ماه پیش از برگزاری انتخابات سراسری عراق که وعده داده در آن نامزد نمی‌شود، دست‌کم روی کاغذ میزبان مهم‌ترین رویداد سیاسی و دیپلماتیک منطقه باشد. فواد حسین، وزیر امور خارجه عراق روز گذشته وارد تهران شد تا دعوتنامه رسمی مصطفی کاظمی، نخست‌وزیر عراق را برای حضور در نشست سران کشور‌های همسایه عراق شخصا به سیدابراهیم رییسی، رییس‌جمهور اسلامی ایران تقدیم کند.
اعتماد در ادامه نوشت: فواد حسین، دومین مقام عراقی است که از زمان انتخاب رییس‌جمهور اسلامی جدید ایران به تهران می‌آید، پیش از او برهم صالح، رییس‌جمهور عراق برای شرکت در مراسم تحلیف سیدابراهیم رییسی به تهران آمده بود. هدف اصلی نشستی که گفته می‌شود قرار است اوایل شهریور ماه سال جاری در بغداد برگزار شود، تاکنون روی کاغذ رهبران جمهوری اسلامی ایران، عربستان سعودی، ترکیه، اردن و فرانسه را در کنار نخست‌وزیر عراق پای یک میز می‌نشاند.
عربستان سعودی بیش از ۵ سال است که تمامی روابط سیاسی و دیپلماتیک خود را با تهران قطع کرده است و اگر همایش رویایی نخست‌وزیر عراق با حضور پادشاه عربستان سعودی و رییس‌جمهور جدید ایران، برگزار شود، می‌توان آن را بزرگ‌ترین دستاورد مصطفی کاظمی در طول یک‌و‌سال‌نیم‌نخست‌وزیری‌اش ارزیابی‌کرد.
او پیش از این در استمرار برنامه نخست‌وزیر پیشین عراق، عادل عبدالمهدی، برای وساطت میان تهران و ریاض، موفق شده بود فروردین ماه سال جاری واسطه دیدار مستقیم میان مقام‌های ارشد امنیتی ایران و عربستان سعودی شود. دست‌کم دو دوره مذاکره مستقیم میان مقام‌های ارشد ایران و عربستان در بغداد برگزار شد که در طول پنج سال گذشته بی‌سابقه محسوب می‌شد.
هر چند محتوا و دستور کار این نشست‌ها علنی نشد و هیچ یک از دو طرف اعلام نکردند که نمایندگان‌شان در این گفتگو‌ها چه مقامی بوده است، اما طرف ایرانی انجام گفت‌وگوی مستقیم با مقام‌های سعودی را رسما تایید کرد. حالا، اما باید منتظر پاسخ تهران و ریاض به دعوتنامه‌های کاظمی برای شرکت در نشست منطقه‌ای در بغداد بود. نشستی که هنوز نه تاریخ دقیق آن اعلام شده است و نه دستور کار اصلی‌اش.
دفتر نخست‌وزیر عراق اعلام کرد که تا پایان ماه جاری میلادی نشستی با حضور سران کشور‌های همسایه عراق به اضافه ایران برگزار خواهد شد. علاوه بر وزیر خارجه عراق، وزرای دارایی، دفاع و برنامه‌ریزی عراق هم در سفر‌های خود در منطقه نامه‌های کاظمی برای سران کشور‌های غرب آسیا و همسایگان عراق را برای شرکت در این نشست به میزبانان‌شان تحویل داده‌اند.
فواد حسین وزیر امور خارجه عراق، طی روز‌های گذشته در تور منطقه‌ای دعوتنامه‌های سران کشور‌های همسایه را برای شرکت در این نشست تحویل داده است. نخستین سفر وزیر خارجه عراق، یکشنبه به ترکیه انجام شد. او در این سفر دعوتنامه رسمی مصطفی کاظمی نخست‌وزیر عراق را به رجب طیب اردوغان، رییس‌جمهور ترکیه داد.
یک روز بعد، فواد حسین در ریاض به دیدار مقام‌های سعودی رفت. در دیدار با فیصل بن فرحان، همتای سعودی‌اش، دعوتنامه مصطفی کاظمی برای حضور سلمان بن عبدالعزیز، پادشاه سعودی را در نشست بغداد به او تقدیم کرد.
همزمان با وزیر خارجه عراق، خالد بتال النجم، وزیر برنامه‌ریزی عراق، دعوتنامه مصطفی کاظمی را برای شیخ نواف الاحمد الصباح، امیر کویت برده بود و علی علاوی، وزیر دارایی عراق هم در سفر به امان، پیامی از سوی نخست‌وزیر عراق برای پادشاه اردن، ملک عبدالله دوم برد که به نظر می‌رسد از همین دست دعوتنامه‌ها باشد.
روز شنبه، جمعه عناد سعدون الجبوری، وزیر دفاع عراق نیز در قاهره به دیدار عبدالفتاح سیسی، رییس‌جمهور مصر رفت. وزیر دفاع عراق در این دیدار نامه‌ای از نخست‌وزیر عراق را تقدیم رییس‌جمهور مصر کرده بود که به نظر می‌رسد، دعوتنامه‌ای مشابه دعوتنامه‌های دیگری باشد که برای سران منطقه ارسال شده است.
فواد حسین در ادامه تور منطقه‌ای خود بعد از آنکارا و ریاض صبح دیروز تهران وارد شد. براساس بیانیه وزارت خارجه عراق، هدف از سفر فواد حسین به تهران دیدار با سیدابراهیم رییسی، رییس‌جمهور اسلامی ایران و برخی دیگر از مقام‌های ایران و گفتگو درخصوص مسائل دوجانبه و شرایط امنیتی منطقه به علاوه تقدیم دعوتنامه رسمی نخست‌وزیر عراق، مصطفی کاظمی برای حضور رییس‌جمهور ایران در نشست سران کشور‌های همجوار عراق است.
براساس این بیانیه قاسم الاعرجی، مشاور امنیت ملی رییس‌جمهور، سید رائد جوحی، رییس دفتر نخست‌وزیر و سید احسان العوادی، مدیرکل کشور‌های همسایه عراق در وزارت خارجه، فواد حسین را همراهی می‌کنند.
فواد حسین در طول یک سال گذشته چهار بار به تهران سفر کرده است. او تابستان گذشته، پیش از سفر نخست‌وزیر عراق به ایران، به تهران آمده بود و بعد از آن نیز در بهمن ماه و اسفند ماه سال جاری، دو سفر متوالی برای گفتگو درخصوص مسائل مختلف دوجانبه به ویژه نحوه پرداخت بدهی‌های دولت عراق به تهران سفر کرده بود.
او بعد از تهران به اسلام‌آباد سفر خواهد کرد. هرچند در چهارمین سفر وزیر خارجه عراق به تهران، دولت تغییر کرده است، اما همتای جدید در ایران هنوز از سوی رییس‌جمهور به مجلس معرفی نشده است، در نتیجه میزبان فواد حسین در وزارت خارجه، محمدجواد ظریف بود که هنوز مسوولیت وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران را برعهده دارد. فواد حسین پس از دیدار و گفتگو با ظریف سپس به دیدار علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی رفت.
دریابان علی شمخانی، نماینده مقام معظم رهبری و دبیر شورای عالی امنیت ملی در دیدار «فواد حسین» وزیر خارجه عراق با او که بعدازظهر امروز سه‌شنبه انجام شد با اشاره به تداوم حضور مخاطره‌آمیز و شرارت‌بار نظامیان امریکا و دخالت‌های آشکار و پنهان آنان در امور داخلی کشور‌های منطقه تصریح کرد: ادامه این شرایط تنش در منطقه را بیش از پیش افزایش خواهد داد.
در این دیدار شمخانی با بیان اینکه کشور‌های منطقه بدون هرگونه دخالت خارجی قادر به تامین امنیت خود هستند، گفت: رفتار‌های مشکوکی که اخیرا امریکا، انگلیس و رژیم صهیونیستی در منطقه آغاز کرده‌اند، بسترسازی برای ایجاد ناامنی و سوءتفاهم میان کشور‌های حوزه خلیج‌فارس است.
او گفت: با اِشراف کامل نسبت به اهداف و پشت پرده‌های این اقدامات، برای خنثی‌سازی طرح‌های ضربه زننده به ثبات منطقه کاملا آماده‌ایم.
دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان با اشاره به اقدام روز گذشته امریکا در تحریم عناصر شاخص مقاومت ضد تروریستی در عراق، سوریه و لبنان و در عوض چراغ سبز کاخ سفید به گروه‌های تروریستی برای تداوم کشتار مردم منطقه گفت: انزجار ملت‌ها از امریکا و متحدانش به علت اِعمال همین رفتار‌های دوگانه و شیطنت‌آمیز است.
شمخانی همچنین بر ضرورت اجرای کامل و هر چه سریع‌تر توافقنامه‌های میان تهران-بغداد که می‌تواند گام بلندی در افزایش سطح همکاری‌های همه‌جانبه و رفاه مردم دو کشور باشد، تاکید کرد.
دبیر شورای عالی امنیت ملی در پایان ضمن اشاره به لانه‌گزینی برخی گروه‌های تروریستی مسلح مخالف ایران در منطقه اقلیم کردستان اظهار داشت: از دولت عراق می‌خواهیم که نسبت به اخراج این گروه‌ها از کردستان عراق تحرک جدی‌تری داشته باشد تا ایران مجبور به اقدام پیش‌دستانه برای جلوگیری از تداوم شرارت تروریست‌های مسلح در کردستان عراق نشود.
در این دیدار فواد حسین وزیر خارجه عراق نیز با تبریک برگزاری باشکوه و موفق انتخابات ریاست‌جمهوری در ایران اظهار داشت: ثبات سیاسی و اجتماعی در ایران باعث خرسندی و شعف دولت و مردم عراق است.
او هرگونه اقدام علیه ایران از هر نقطه از خاک عراق را مغایر با منویات دولت عراق عنوان کرد و خاطرنشان ساخت: با هر گروه و جریانی که به هر شکل بخواهد از خاک عراق برای تهدید امنیت ایران سوءاستفاده کند قویا برخورد خواهیم کرد.
فواد حسین با ابراز خرسندی از رفع تدریجی مشکل پرداخت بدهی‌های عراق به ایران افزود: اگرچه روابط اقتصادی و تجاری میان تهران و بغداد در سطح مناسبی است، اما با توجه به ظرفیت‌های فراوان همکاری میان دو کشور آماده ارتقای مناسبات همه‌جانبه با دولت جدید در ایران هستیم.
علاوه بر ایران، عربستان سعودی و ترکیه، تاکنون حضور امانوئل مکرون، رییس‌جمهور فرانسه نیز در این نشست منطقه‌ای قطعی شده است. این دومین سفر مکرون به بغداد در طول کمتر از یک سال خواهد بود.
کاخ الیزه، روز دوشنبه با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد که رییس‌جمهور فرانسه قرار است تا پایان ماه جاری میلادی (تا ۱۰ شهریور) در یک کنفرانس امنیت منطقه‌ای که به میزبانی دولت عراق در بغداد برگزار می‌شود، شرکت کند.
برخلاف دیگر سران کشور‌ها که دعوتنامه‌های‌شان حضوری و توسط وزیر خارجه عراق ارسال شده بود، حضور مکرون در این نشست بعد از تماس تلفنی او با مصطفی کاظمی نخست‌وزیر عراق اعلام شد.
براساس بیانیه دفتر نخست‌وزیری عراق درخصوص تماس تلفنی مکرون و کاظمی، رییس‌جمهور فرانسه از «دیپلماسی متوازن عراق» در این گفتگو تقدیر کرده است. امانوئل مکرون، روز دوشنبه علاوه بر مصطفی کاظمی، نخست‌وزیر عراق، در تماسی تلفنی با سیدابراهیم رییسی، رییس‌جمهور اسلامی ایران نیز تلفنی گفتگو کرد.
یک مقام آگاه عراقی پیش از این به الشرق الاوسط گفته بود که کاظمی از کشور‌های اروپایی و امریکا هم برای شرکت در این نشست سران منطقه غرب آسیا دعوت کرده است. علاوه بر این به گفته این مقام آگاه بغداد امیدوار است سران امارات متحده عربی و مصر هم در این نشست مشارکت کنند تا بتواند از حضور رهبران ایران و عربستان در این نشست برای پیشبرد برنامه خود در لبنان استفاده کند.
امانوئل مکرون، سال گذشته، پس از انفجار فاجعه‌بار بندر بیروت، وعده داد که با ایجاد یک دولت جدید در این کشور که آماده مبارزه با فساد ریشه‌دار در حکومت لبنان باشد، کمک‌های بین‌المللی به بیروت را از سر بگیرد. با این حال، بعد از گذشت یک سال، هنوز گروه‌های سیاسی لبنان به توافقی برای تشکیل دولت دست نیافته‌اند.
برخی تحلیلگران رقابت‌های در سایه میان گروه‌های دوست ایران و هواداران سعودی در لبنان را عامل اصلی کشمکش برای تشکیل دولت در بیروت تصور می‌کنند، به همین دلیل، مکرون حضور همزمان رهبران ایران و سعودی در نشست بغداد را فرصتی مناسب برای وساطت میان تهران و ریاض و پیدا کردن راه‌حلی برای تشکیل یک دولت مرضی‌الطرفین در بیروت که آماده پیروی از خواسته‌های فرانسه و متحدان غربی‌اش باشد، تصور می‌کند.
رمزی مردینی، از اندیشکده موسسه پیرسون در دانشگاه شیکاگو، به روزنامه نشنال امارات می‌گوید: «برگزاری این نشست یک گام مهم در راستای بازتاب نمادین رویکرد مشارکت‌جویانه عراق و روابط او با رهبران منطقه است.» این تحلیلگر مسائل منطقه معتقد است که «نباید در اهمیت این نشست چندان اغراق کرد، چراکه دولت عراق به لحاظ داخلی وضعیت شکننده‌ای دارد.»
هنوز معلوم نیست که سوریه مهم‌ترین همسایه غرب عراق، نماینده‌ای در نشست بلندپروازانه کاظمی داشته باشد. خبری از اعزام هیاتی از بغداد به دمشق برای دعوت از رییس‌جمهور سوریه، بشار اسد، یا نخست‌وزیر این کشور حسین عرنوس، منتشر نشده است. یک مقام آگاه عراقی که با الشرق الاوسط گفتگو کرده است، تاکید کرده که در مورد مشارکت سوریه در این نشست هنوز تصمیمی اتخاذ نشده است، اما موضوع سوریه قطعا از دستور کار‌های نشست سران کشور‌های همجوار عراق خواهد بود.
