بگرام؛ شهر ارواح

تی آر تی ورلد- کانیکا گوپتا؛ همزمان با کامل‌شدن برنامه خروج نیرو‌های آمریکایی از افغانستان، نگرانی‌ها درباره وضعیت وخیم اقتصادی این کشور و امنیت شکننده آن افزایش یافته است. تاثیر خروج نیرو‌های آمریکایی از افغانستان، هیچ جا آشکار‌تر از وضعیت معیشتی شهر‌هایی که از حضور پایگاه‌های نظامی آمریکایی سود می‌بردند، نیست. بگرام و کابل، جزو این شهر‌ها هستند.

از سال‌ها پیش، بگرام که در استان شرقی پروان قرار دارد، مرکز فرصت‌های اقتصادی منطقه بود، اما اکنون به شهر ارواح شبیه شده است. مغازه‌هایی که زمانی مملو از کالا‌های الکترونیکی خارجی و دیگر کالا‌های وارداتی و داخلی بودند، کاملا خالی هستند. اکثر مغازه‌دار‌ها که در دوره رونق به این شهر آمده بودند، مغازه‌ها را تعطیل کرده و به جا‌های دیگر رفته‌اند.

یکی از مغازه‌دار‌ها در بگرام می‌گوید: «آن‌ها به کشور ما آمدند، همه‌چیز را نابود کردند و حالا بدون یک کلمه افغانستان را ترک کرده‌اند.» ارتش آمریکا و نیرو‌های هم‌پیمان آن، نیمه‌شب بدون هماهنگی با نیرو‌های افغانستان، بزرگ‌ترین مقر نظامی خود در بگرام را ترک کردند.

مغازه‌ای که پر از کالا‌های آمریکایی، نظیر چکمه‌های ارتشی، لباس‌های دست‌دوم و... بود، حالا مشتری ندارد. مغازه‌دار می‌گوید: «از زمانی که آمریکایی‌ها رفته‌اند، به کسب‌وکار ما لطمه خورده است. من معمولا هر روز ۵ هزار افغانی معادل ۶۲ دلار درآمد داشتم، اما اکنون تنها ۶ دلار درآمد دارم.» او از رویا‌های بزرگی که برای رفتن به دانشگاه و پیدا کردن شغل در شهر در سر داشت، صحبت کرد. آمریکایی‌ها به ناگهان کشور را ترک کرده‌اند، بدون آنکه صلح و ثباتی را که وعده داده بودند، حاکم کنند و حالا رویا‌های او نابود شده است.

در حال حاضر، نه‌تنها میزان فعالیت‌های اقتصادی کم شده، بلکه اوضاع امنیتی نیز هر روز بدتر می‌شود. فرماندار منطقه معتقد است، خروج نیرو‌های آمریکایی اثرات منفی بر منطقه و کل کشور بر جا گذاشته است. پایگاه بگرام زمینه اشتغال ۳۰ هزار نفر را در منطقه فراهم کرده بود و حالا شرایط به کلی تغییر کرده است.

بگرام از لحاظ سیاسی، اقتصادی و نظامی اهمیت زیادی دارد. حالا که آمریکایی‌ها از این منطقه رفته‌اند، این امیدواری وجود دارد که سرمایه‌گذاران به این منطقه آمده و زمینه را برای رونق اقتصادی فراهم کنند. اما واقعیت این است که تحقق این رویا بسیار دشوار است. از چند ماه پیش، یعنی زمانی که یک توافق صلح به امضا رسید و نیرو‌های آمریکایی شروع به خروج از افغانستان کرده‌اند، ایست بازرسی‌های طالبان در سراسر کشور به‌شدت افزایش یافته و این یعنی نقل مکان مردم دشوار شده است.

برخی کسب‌وکار‌ها از خروج نیرو‌های آمریکایی لطمه ندیده‌اند، اما وضعیت وخیم امنیتی به این کسب‌وکار لطمه وارد کرده است. سال‌ها جنگ داخلی سبب ضعف اقتصاد شده و مردم توان مصرف ندارند. در واقع ضعف در سیستم امنیتی عاملی است که بر تمامی بخش‌های اقتصاد اثر منفی گذاشته است.

در دوران حضور نیرو‌های آمریکایی این تصور وجود داشت که کشور به صلح و ثبات خواهد رسید و حالا این تصور از میان رفته است. در گذشته، مردم به شهر‌های مختلف سفر می‌کردند و کسب‌وکار‌ها رونق داشت، اما حالا همه چیز تغییر کرده و امکان تجارت کاهش یافته است. برای مثال، در گذشته عده زیادی از دامداران برای فروش دام به مناطق مرزی می‌رفتند، اما حالا این امکان وجود ندارد. آن‌هایی که به خرید و فروش دام می‌پردازند، می‌گویند برای فروش هر دام باید به طالبان پول پرداخت شود؛ در نتیجه سودی از این تجارت به دست نمی‌آید.

کاهش تجارت سبب کمبود کالا در برخی مناطق شده و قیمت‌ها بالا رفته است. در ماه‌های اخیر، برخی مذاکرات برای آتش‌بس بین طالبان و دولت افغانستان انجام شده، اما این مذاکرات بی‌نتیجه بوده است. پس از شروع خروج نیرو‌های آمریکایی و ناتو از افغانستان، طالبان به‌سرعت مناطق وسیعی از کشور‌ها را به تصرف خود درآورده است.

نیرو‌های ارتش افغانستان معتقدند که مناطق تصرف‌شده را از کنترل طالبان خارج خواهند کرد، اما مردم چندان امیدوار نیستند و معتقدند که کنترل اوضاع امنیتی از دست نیرو‌های دولت خارج شده است. در واقع آن‌ها نسبت به دولت و نیرو‌های ارتش بی‌اعتماد شده‌اند.

در حال حاضر، راه‌ها امنیت ندارند و فقر به‌شدت افزایش یافته است، به همین دلیل، عده زیادی از تجار دست از کار کشیده‌اند. مشخص نیست این وضعیت تا چه وقت ادامه پیدا خواهد کرد. نبرد بین نیرو‌های دولتی و طالبان ادامه‌دار شده و همزمان مذاکراتی در جریان است.

منبع: روزنامه دنیای اقتصاد