وزارت امور خارجه ایالات متحده روز دوشنبه اعلام کرد که دومین دور از گفتگوهای استراتژیک واشنگتن و مسکو طی این هفته آغاز خواهد شد و دو کشور تلاش خواهند کرد تا اختلافات بیشمارشان در موضوعاتی نظیر سلاحهای هستهای و همچنین فضای سایبری را حل و فصل کنند. هرچند این گفتگوها از اهمیت زیادی برخوردار است، اما مقامهای دو کشور انتظاری برای دستیابی به توافق طی مدتی کوتاه ندارند و بر ضرورت تداوم گفتگوها تاکید میکنند.
اعتماد در ادامه نوشت: این وزارتخانه اعلام کرده است که معاون سیاسی وزارت خارجه امریکا هیات دیپلماتیک ایالات متحده را که روز پنجشنبه عازم ژنو پایتخت سوییس خواهد شد، رهبری خواهد کرد.
اولین دور از گفتگوها در شرایطی در ماه جولای برگزار شد که نزدیک به یک ماه پیش از آن و در ماه ژوئن، جو بایدن رییسجمهور ایالات متحده و ولادیمیر پوتین همتای روس او با یکدیگر به صورت رو در رو دیدار کردند. با این وجود دور اول گفتگوها میان طرفین که میان هیات امریکایی به رهبری وندی شرمن و هیات روسی به رهبری سرگئی ریابکوف صورت گرفت، نتیجه خاصی در پی نداشت.
مقامهای امریکایی پس از دور اول گفتگوها درباره نتایج این مذاکرات اعلام کردند که رفتار هیات روسی اصولی و حرفهای بوده، اما جز حصول توافق برای دیدار مجدد نتیجهای در پی نداشت. به نوشته خبرگزاری آسوشیتدپرس، یک مقام ارشد وزارت خارجه امریکا که مایل به فاش شدن نامش نبود در این خصوص میگوید: «ایالات متحده از نتایج دیدار نخستین راضی بوده و امیدوار است که آن دیدار زمینه را برای گفتگوهایی ادامهدار و سازنده پیرامون مساله کنترل تسلیحات و سایر مسائل استراتژیک فراهم کند.»
این مقام مسوول به خبرنگاران گفت که دستور کار نشست پیشرو تنها درباره سلاحهای هستهای نیست و درباره مسائل دیگر نیز گفتگو خواهد شد، از جمله مسائل مربوط به استفاده از فضا و دنیای سایبری. براساس اظهارات این مقام، در گفتگوهای سایبری نیز تمرکز روی موضوعاتی مثل باجافزارها و حملات هکری نخواهد بود و دو طرف درباره کاربردهای این موضوع روی مسائل استراتژیک و هستهای گفتگو خواهند کرد.
مقام ارشد وزارت خارجه امریکا تصریح میکند که روسها در خصوص موشکهای دفاعی ایالات متحده ابراز نگرانی میکنند و امریکاییها نیز میگویند این موشکها علیه روسیه استفاده نمیشود و برای مقابله با تهدیدهای ایران و کره شمالی نصب شده است.
دور دوم گفتگوها میان ایالات متحده و روسیه در شرایطی آغاز میشود که تنش میان دو کشور بسیار گسترده شده و این روابط تنشآلود ممکن است روی نتیجه گفتگوها اثرگذار باشد. پیتر بروکز، کارشناس بنیاد هریتیج در این باره مینویسد: «واشنگتن و مسکو بر سر اشغال شبهجزیره کریمه از سوی روسیه، حمایت مداوم از شورشیان شرق اوکراین و ادامه اشغال بخشهایی از گرجستان با روسیه اختلافنظر دارند.
ایالات متحده نگران دخالتهای مسکو در ماجرای سوریه است، از دخالتهای این کشور در بلاروس احساس خطر میکند و نگرانیهایی نیز پیرامون همکاریهای روسیه و چین دارد. امریکا بر این باور است که روسیه به صورت مستقیم در حملات سایبری علیه ایالات متحده و صنایع امریکایی نقش داشته و وعده مقابله با مثل با این موضوع را داده است.
حقوق بشر در روسیه یکی از موضوعاتی است که ایالات متحده با استفاده از آن حملات کلامی زیادی علیه مسکو انجام میدهد و دو موضوع (ادعایی) تلاش برای مسموم کردن الکسی ناوالنی، منتقد روس و سرگئی اسکریپال جاسوس سابق از جمله موضوعاتی بوده که تنش میان دو کشور را تا حد زیادی افزایش داده است.» او همچنین مدعی شده حتی دستیابی به توافق با مسکو بر سر موضوعات کنترل تسلیحات فایدهای ندارد، چراکه روسیه آن را نقض میکند.
جو بایدن رییسجمهور امریکا در طول رقابتهای انتخاباتی سال ۲۰۲۰ وعده داده بود که بر خلاف دونالد ترامپ، چهلوپنجمین رییسجمهور ایالات متحده تلاش خواهد کرد تا به جای یکجانبهگرایی با بهرهگیری از دیپلماسی مشکلات پیش روی سیاست خارجی امریکا را حل کند، اما از ماه ژانویه که او کار خود را آغاز کرد تاکنون، عملا پیشرفتی جدی در هیچکدام پروندهای اساسی از سیاست خارجی امریکا دیده نشده است.
مذاکرات با ایران درباره احیای توافق هستهای سال ۲۰۱۵ که دونالد ترامپ در سال ۲۰۱۸ از آن خارج شد، برای مدتی طولانی به تاخیر افتاده و اکثر کارشناسان از نبود چشماندازی مثبت برای احیای توافق صحبت میکنند.
کره شمالی بار دیگر مدعی شده فعالیتهای هستهای در سایت یانگ بیون را از سر گرفته و مرتبا اخباری در خصوص آزمایشهای موشکی این کشور به گوش میرسد که باعث نگرانی امریکا و همسایگان پیونگیانگ شده است.
پیشرفتهای موشکی و هستهای چین بسیار سریع و جالب توجه بوده و عدم پذیرش پیوستن به مذاکرات کنترل تسلیحات از سوی پکن این نگرانی را تشدید کرده است که چین در میان مدت بتواند به قدرتی غیرقابل مهار در حوزه هستهای تبدیل شود.
خروج از افغانستان و نادیده گرفتن نظرات متحدان و کارشناسانی که درباره تبعات این موضوع هشدار میدادند سبب شده تا از اعتمادها به دولت بایدن کاسته شود و متحدان نگران تکرار رفتارهای یکجانبه دوره ترامپ، در دوره بایدن باشند.
انعقاد توافق Aukus نیز خشم فرانسه و کشورهای اروپایی را برانگیخته و آنها تصور میکنند ایالات متحده از پشت به آنها خنجر زده است.
در راستای هماهنگیهای بیشتر، در ابتدای هفته جاری نیکلای پاتروشِف، دبیر شورای امنیت ملی روسیه و جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی امریکا در تماس تلفنی بر اهمیت تداوم گفتگو میان مسکو و واشنگتن درباره ثبات راهبردی و امنیت اطلاعاتی تاکید کردند.
شورای امنیت روسیه با صدور بیانیهای اعلام کرد: نیکلای پاتروشِف در گفتوگوی تلفنی با جیک سالیوان روابط دوجانبه و پروندههای منطقه را در صدر آنها اوضاع افغانستان بررسی کرد. بر اساس این بیانیه، پاتروشف و سالیوان همچنین بر اهمیت تداوم گفتگو میان مسکو و واشنگتن درباره ثبات راهبردی و امنیت اطلاعاتی تاکید کردند. در این گفتوگوی تلفنی دو طرف از همکاری دو کشور از جمله نتایج دیدار اخیر والری گراسیموف رییس ستاد کل نیروهای مسلح روسیه با مارک میلی رییس ستاد مشترک نیروهای مسلح امریکا در فنلاند تمجید کردند.
پیش از دور اول گفتگوهای استراتژیک میان دولت بایدن و کرملین در ماه جولای، آخرین دور گفتگوها حول محور مسائل مربوط به ثبات استراتژیک در سال ۲۰۲۰ و در زمان ریاستجمهوری دونالد ترامپ برگزار شد. در آن زمان دو طرف که نگران سرنوشت مسائل مربوط به کنترل تسلیحات هستهای پس از اتمام توافق نیواستارت -در فوریه ۲۰۲۱- بودند، تلاش کردند تا به توافقی در این خصوص دست پیدا کنند. این گفتگوها نتیجه مشخصی نداشت تا اینکه دولت بایدن تنها ۵ روز پیش از پایان مهلت تمدید این توافق اعلام کرد که مسکو و واشنگتن برای تمدید پنج ساله نیواستارت توافق کردهاند.
دموکراتها معتقدند گفتگو پیرامون این موضوعات با روسیه میتواند نتایج خوبی به همراه داشته باشد و نشان میدهد که کاخ سفید اهمیت مساله را درک میکند.
جمهوریخواهان، اما بر این باورند که ورود به این گفتگوها پیش از بررسی تخلفات روسیه در توافقهای پیشین اشتباه است. سناتور جیم ریسک تاکید دارد: «دولت بایدن هیچ تلاشی برای بررسی نقض معاهده INF از سوی روسیه نداشته و پیش از بررسی این موضوع گفتگو برای توافقهای آینده نباید اتفاق بیفتد.»
دونالد ترامپ در سال ۲۰۱۹ با طرح این ادعا که روسیه با آزمایش موشکهایی با سیستمهای پیشرفته و ممنوع در حال نقض این توافق است از INF خارج شده بود. رز گاتمولر، مذاکرهکننده ارشد ایالات متحده در مذاکرات منتهی به توافق نیواستارت به دولت بایدن توصیه میکند که اهدافی معقولتر در مذاکرات داشته باشد.
به گفته او، هدف واشنگتن و مسکو از ادامه گفتگوهای ثبات استراتژیک باید در مرحله اول «گفتوگوی خوب به جای امضای توافق» باشد هرچند که تفاهماتی هم پیرامون برخی مسائل حاصل شود، اما اولویت نخست ایجاد یک فهم مشترک و بازسازی اعتماد از دست رفته است.