جهان دچار رکودی دموکراتیک شده است

فرارو- مایکل مک فاول*؛ حمایت از فعالان دموکراسی خواه کافی نیست. اگر می‌خواهیم به رکود جهانی دموکراسی پایان دهیم باید رقابت در ایده‌ها را ایجاد کنیم.

در آگوست ۲۰۲۱ میلادی، «جو بایدن» رئیس جمهوری امریکا برنامه خود را برای میزبانی نه یک اجلاس بلکه دو اجلاس در مورد دموکراسی اعلام کرد. اولین جلسه در دسامبر ۲۰۲۱ میلادی به صورت مجازی خواهد بود و دومی یک سال پس از آن اگر همه چیز خوب پیش برود به صورت حضوری و با حضور شخص بایدن برگزار خواهد شد.

هر فردی که به دموکراسی در سراسر جهان باور دارد باید از تعهد بایدن استقبال کند. در پانزده سال گذشته، جهان دچار رکودی دموکراتیک شده است. تعداد کشور‌هایی که در عملکرد‌های دموکراتیک‌شان دچار فرسایش شده‌اند بیش از کشور‌هایی بوده‌اند که شاهد پیشرفت در دموکراسی بوده اند.

تنها در سال گذشته، کودتا در سودان، تونس، برمه، چاد، مالی و گینه رخ داد و شاهد بازگشت طالبان به قدرت در افغانستان هستیم. با این رویداد‌ها این حس تقویت شده که دموکراسی‌ها به سرعت در حال زوال هستند. در همین حال، خودکامگی و اقتدارگرایی در چین و روسیه در حال افزایش است. این بحران نیاز به توجه دارد و اجلاس سران رهبران کشور‌های دموکراتیک توجهی به این موضوع خواهد بود.

با این وجود، این نشست‌ها کافی نیستند. بایدن باید از دولت‌های دموکراتیک بخواهد در کنار بنیادها، سازمان‌های غیر دولتی و شرکت‌های خصوصی به طور جمعی حمایت تازه‌ای از ایده‌های لیبرال و دموکراتیک را در سراسر جهان آغاز کنند. چنین حمایتی باید در تمامی سطوح از بالا به پایین و بالعکس باشد. در نتیجه، در دومین اجلاس، بایدن و شرکای دموکراتیک او باید یک سازمان چند جانبه تازه را برای حمایت از فعالان دموکراتیک غیر دولتی و ایده‌های لیبرال دموکراتیک در سراسر جهان ایجاد کنند: پلتفرم بین المللی برای آزادی.

در سال ۲۰۲۱ میلادی، جهان وارد پانزدهمین سال رکود دموکراتیک خود شد و اتحاد و قدرت‌های جهان دموکراتیک نیز رو به زوال هستند. قدرت امریکا در سه دهه گذشته در مقایسه با قدرت‌های در حال ظهور جهان رو به کاهش بوده است. به ویژه با ظهور حکومت‌های استبدادی چین و روسیه ارزش‌های امریکا و تمام دموکراسی‌های لیبرال در معرض تهدید قرار گرفته است، زیرا رژیم‌های چین و روسیه به طور فزاینده‌ای قدرتمندتر و اقتدارگراتر شده اند.

سیاست‌های خارجی موازی نیز هنجار‌ها و نهاد‌های دموکراتیک را تضعیف کرده و باعث تقویت رژیم‌های خودکامه و ایدئولوگ‌های غیر لیبرال شده اند. امروز اقتدارگرایی بزرگترین چالش پیش روی جهان لیبرال دموکرات است یک چالش ایدئولوژیک و استراتژیک. ایده‌های دموکراتیک در اروپا، هند، کره جنوبی، برزیل و امریکا نیز مورد حمله قرار می‌گیرند.

در برابر این دریای فرسایش دموکراتیک تعداد انگشت شماری پیشرفت دموکراتیک رخ داده است. مهم‌ترین آن در اوکراین در سال ۲۰۱۴ میلادی و زامبیا در سال ۲۰۲۱ میلادی بوده است. برخی از رهبران و جنبش‌های دموکراتیک نیز کارنامه درخشانی در مبارزه علیه اقتدارگرایی از خود نشان داده‌اند از جمله آن‌هایی که شجاعانه برای آزادی در روسیه، بلاروس، هنگ کنگ، ونزوئلا و زیمبابوه مبارزه می‌کنند. با این وجود، روند کلی برای دموکراسی نگران کننده و منفی است.

رهبران و سازمان‌های جامعه مدنی در بسیاری از کشور‌ها تحت محاصره رژیم‌های مستبد هستند و آنان قوانین و مقرراتی را تصویب می‌کنند تا فعالیت‌های سازمان‌های جامعه مدنی را در داخل محدود کرده و امکان دریافت بودجه کمکی از خارج را برای آن سازمان‌ها غیر ممکن سازند.

سازمان‌های غیر دولتی در روسیه به عنوان «عوامل خارجی» معرفی شده و متهم به خیانت می‌شوند. حکومت‌های سرکوبگر همه منابع مالی خارجی را مشکوک می‌دانند. رسانه‌های مستقل و روزنامه نگاران نیز به عنوان عوامل خارجی برچسب زده شده و وب سایت های‌شان مسدود می‌شوند و گاهی اوقات طعم زندان و تبعید را می‌چشند.

عصر کنونی به ابتکارات تازه‌ای نیاز دارد: تقویت ایده‌های کمک رسان به دموکراسی به جای ادامه تلقی توسعه دموکراتیک به عنوان یک مسئله قابل مهندسی و دوم تعمیق شبکه‌هایی که دموکرات‌های کوچک‌تر را در سراسر جهان به یکدیگر متصل سازند. برای دستیابی به هر دو هدف نیز فناوری می‌تواند کمک رسان باشد.

بهتر است در شرایط فعلی یک سازمان غیر دولتی مستقل و بین المللی و سایر سازمان‌های «غیر امریکایی» حامی دموکراسی این وظیفه را انجام دهند. سازمان‌های غیر دولتی، مربیان و اساتید آن برای موثر بودن باید چند ملیتی باشند و نه تنها امریکایی. این سازمان‌ها باید بر پایه ایجاد ارتباطات افقی بین فعالان دموکراتیک در سراسر جهان عمل کنند. ایجاد شبکه‌های مجازی و ترتیب دادن چت‌های مجازی و تشکیل کارگروه‌ها و مدارس تابستانی سالانه می‌توانند کارکرد اصلی در تقویت این ارتباطات افقی باشند.

*مایکل مک فاول سفیر سابق آمریکا در روسیه، دستیار ویژه سابق رئیس جمهوری و مدیر ارشد امور روسیه و اوراسیا، معمار سیاستگذاری امریکا در قبال روسیه در دوره ریاست جمهوری باراک اوباما

منبع: آمریکن پرپس

ترجمه: فرارو