در ستایش «دزموند توتو» بزرگ‌ترین طبیب زمانه ما

عبدالرضا ناصرمقدسی-متخصص مغز و اعصاب؛ گاه با خودم فکر می‌کنم ما چه نسلی بوده و هستیم؛ نسلی که اتفاقات بسیاری را دیده و تجربه کرده است.

نسل جدید دیگر هیچ خاطره‌ای از جنگ سرد، سقوط اتحاد جماهیر شوروی، دولت آپارتاید آفریقای جنوبی و مبارزات شگفت‌انگیز نلسون ماندلا و دزموند توتو ندارد. صد‌ها رویداد دیگر را نیز می‌توان مثال زد که نسل ما با آن برخورد کرده و آن را تجربه کرده است. نمی‌دانم سر آخر این همه فراز و نشیب از ما چه خواهد ساخت؛ اما امیدوارم بتوانیم جهان را جای کمی بهتری برای زندگی کنیم.

به آرمان‌های بشردوستانه وفادار بمانیم و از آن مهم‌تر یاد بگیریم که بزرگوارانه به جهان و مردمانش نگاه کنیم. این چیزی است که سعی کرده‌ام از رفتار و منش و افکار نلسون ماندلا و دزموند توتو یاد بگیرم.

اسقف اعظم عالی‌جناب دزموند توتو هفته پیش درگذشت. کسی، چون او آبروی جهان ما بود. در جهانی که مملو از خشونت و تبعیض است، جهانی که مردمانش به‌خاطر عقیده به زندان می‌افتند و کشته می‌شوند و از آن بدتر به وحشیانه‌ترین شکل ممکن سلاخی می‌شوند، رفتار و منش کسانی مانند دزموند توتو به ما یادآوری می‌کند که هیچ‌چیز بالاتر از حفظ حرمت و کرامت جان آدمی نیست.

تمام تلاش‌های او علیه دولت آپارتاید آفریقای جنوبی و درعین‌حال جلوگیری از خشونت علیه مردم سپیدپوست و مسئولان دولت آپارتاید پس از پیروزی مبارزات مردم آفریقای جنوبی، همه و همه در همین اصل ساده، اما بسیار عمیق انسانی نهفته است که جان آدمی از هر عقیده و مرامی بالاتر بوده و هیچ‌کس نباید با هیچ بهانه‌ای اعم از رنگ پوست، نژاد، مذهب و... جان کس دیگری را تهدیدکند.

آنچه دزموند توتو و نلسون ماندلا در طول مبارزات و زندگی‌شان می‌گفتند، فقط شعارِ تنها نبود؛ تاریخ نشان داد که آن‌ها با گوشت و استخوانشان به این مفاهیم اعتقاد داشتند و به آن عمل می‌کردند. برای همین عرض می‌کنم که کسانی مانند دزموند توتو آبروی جهان هستند.

وقتی مراودات در این جهان در تمام سطوح بر اساس سود و زیان بوده و هرکسی سعی می‌کند به نفع منافع خود یا گروهی که به آن تعلق دارد عمل کند، وجود افرادی همچون دزموند توتو می‌تواند مانند لنگرگاهی برای بازگشت خوبی و بزرگواری به روابط انسانی ما باشد؛ اینکه بزرگوارانه از کنار اشتباهات و خطا‌های دیگران بگذریم، اینکه سعی کنیم چه در روابط فردی و چه اجتماعی و چه سیاسی و بین‌المللی از تنش‌ها بکاهیم و نگذاریم تنش‌ها به جایی برسد که آنچه لکه‌دار شود کرامت و حرمت جان آدمی باشد.

او تأکید می‌کرد که انسان‌ها فقط با هم می‌توانند انسان باشند. ما باید نسبت به هم بخشش، دوستی و مهربانی را یاد بگیریم. این راه، تنها راه آزادی است.