چرا به ورزشکاران ایرانی ویزا نمی‌دهند؟

فضای ورزش ایران به‌تازگی با پدیده پرتکراری مواجه شده که مربوط به عدم صدور ویزا برای ورزشکاران رشته‌های مختلف است. فارغ از تنوع رشته‌های مذکور، این اواخر، ویزای ورزشکاران ایرانی برای رقابت‌هایی که به‌طور خاص قرار است در آمریکا برگزار شود، صادر نمی‌شود یا با سخت‌گیری‌های بیشتری صادر می‌شود. جدیدترین پدیده در این مورد مربوط به تیم ملی کاراته ایران است که ویزای آن‌ها برای حضور در رقابت‌های بیرمنگام این کشور صادر نشده است؛ موضوعی که با اعتراض کاراته‌کا‌های ایرانی مواجه شده و آن‌ها از کار آمریکا که «سیاست را با ورزش» یکی کرده‌اند، حسابی شاکی هستند.

همین هفته پیش بود که عنوان شد سفارت این کشور در ارمنستان با مشاهده کارت پایان خدمت سربازی سرمربی این تیم حتی حاضر به بررسی سایر مدارک او نشده و درخواستش را لغو کرده است. حالا هم که اعضای کاراته می‌گویند ویزای آن‌ها صادر نشده است. اینکه چنین موضوعی برگرفته از اختلافات دیپلماتیک دو کشور است و اصولا چقدر این فضای به نسبت آشفته تأثیرگذار است، یکی از آن پارامتر‌هایی است که نمی‌توان اندازه و مقیاس درستی برایش تعریف کرد. به هر روی و با وجود آنکه شهرام هروی، سرمربی تیم ملی کاراته ایران، می‌گوید نمی‌داند چرا ویزایش صادر نشده، ظاهرا سپری‌کردن دوران سربازی او و تعدادی دیگر از ورزشکاران ایران در سپاه باعث شده تا در خلال صدور ویزا تعلل صورت بگیرد. این موضوع به‌تازگی دردسر زیادی برای ایرانی‌ها به بار آورده و برخلاف شایعاتی که خبر می‌داد آمریکا این بند را برای صدور ویزا حذف کرده، به نظر می‌رسد همچنان پابرجاست.

پیش از داستان کاراته، پرسروصداترین اتفاقی که در حوزه صدور ویزا رخ داد مربوط به فدراسیون کشتی بود که آمریکا حاضر نشد ویزای علیرضا دبیر به‌عنوان رئیس و چند نفر دیگر از اعضای تیم ملی را صادر کند. البته جنس آن عدم صدور ارتباطی به جنس کاراته ای‌ها ندارد؛ آمریکا به دلیل اظهارات ضدآمریکایی علیرضا دبیر، ویزای او برای سفر به این کشور را صادر نکرد.

در این میان نباید از کنار ماجرای امیر سرخوش که ویزای او برای حضور در آمریکا صادر نشد هم گذشت؛ امیر سرخوش اسفند سال گذشته پس از حضور در مسابقات اسنوکر قهرمانی جهان و صعود به فینال این رقابت‌ها، سهمیه حضور در بازی‌های جهانی آمریکا (ورلد‌گیمز) را به دست آورد که فدراسیون بولینگ و بیلیارد و اسنوکر ادعا کرد اقدام لازم برای صدور ویزای این ملی‌پوش را انجام داده، ولی تا ۱۰ روز مانده به شروع این رقابت‌ها ویزای این ورزشکار هم صادر نشده بود.

البته آمریکا تنها کشوری نیست که این اواخر برای صدور ویزا، ورزشکاران ایرانی را زیر ذره‌بین برده است؛ چون همین چند روز قبل مشخص شد مشکات‌الزهرا صفی، دختر تنیس‌باز ایران هم به دلیل صادر‌نشدن ویزای انگلیس، حضور در مسابقات ویمبلدون جوانان را از دست داده است. در جدیدترین اقدام هم تیم ملی بسکتبال سه‌نفره زنان ایران به دلیل تأخیر در صدور ویزا و نبودن پرواز مناسب، به کاپ آسیا در سنگاپور اعزام نشد. ۹ ماه قبل هم تیم ملی دوچرخه‌سواری ایران قرار بود به بلژیک برود که ویزای آن‌ها نیز صادر نشد و از سفر بازماندند.

اگرچه عدم صدور ویزا برای ورزشکاران ایرانی امری تازه نیست و از دیرباز تا‌کنون ادامه داشته، ولی با توجه به مرور مختصر برخی اتفاقات رخ‌داده، مشخص است این موضوع در ما‌ه‌های اخیر شتاب بیشتری گرفته است. حال طرح پرسش کلی که آیا این عدم صدور ویزا تمام‌و‌کمال به دلیل مسائل سیاسی است، موضوع مهمی است.

در بالا به تعدادی از اتفاقات رخ‌داده اشاره شد. درباره کاراته که هنوز دلیل مشخصی عنوان نشده و فقط می‌توان این فرضیه را پروراند که ممکن است کارت خدمت سربازی و قرار‌گرفتن سپاه پاسداران در فهرست تحریم‌های شدیدتر آمریکا دلیل این امر باشد. اگر چنین باشد، بازهم این جریان حاصل یک اتفاق سیاسی است. با‌این‌حال، در مورد فدراسیون کشتی، ماجرای سیاسی چندان مطرح نیست؛ دبیر به‌عنوان رئیس فدراسیون کشتی تصمیم گرفته اظهاراتی آمریکاستیزانه داشته باشد و نهایتا آمریکا هم تصمیم گرفت برای او ویزا صادر نکند.

در مورد تیم دوچرخه‌سواری و اعزام به بلژیک هم شایعاتی مطرح شده که موضوع را عجیب‌تر می‌کند؛ چون ظاهرا آن‌ها با یک شرکت واسطه برای دریافت ویزا اقدام کرده بودند که از همین رو درخواستشان بدون پاسخ ماند. اینکه چرا به جای رفتن به سفارت کار را به شرکت وابسته سپرده‌اند، عجیب است. موضوع دیگر اینکه سنگاپور هم مشخصا مشکلی با ورزشکاران ایرانی ندارد و واضح است که اهمال مدیریت باعث از‌دست‌رفتن فرصت شده است.

درست است که تعداد ویزا‌های صادرنشده برای ورزشکاران ایرانی از سوی آمریکا زیاد است و بسیاری از آن‌ها دلایل سیاسی داشته، ولی سیاست تنها دلیل موجود نیست. فراموش نکنید پیش‌تر مجری و تهیه‌کننده شبکه سه هم قصد همراهی تیم ملی را داشتند که کشور مقصد با تأیید کنفدراسیون فوتبال آسیا به آن‌ها روادید نداد. عنوان شده بود که اظهارات ضد AFC باعث بروز آن اتفاق شده است و موضوع چندان سیاسی نیست. به نظر می‌رسد سوء‌مدیریت، دیر اقدام‌کردن و البته اظهارات نابجا هم نقش زیادی در عدم صدور روادید برای ورزشکاران ایرانی داشته است.

ذکر این نکته هم ضروری است که فقط ورزشکاران ایرانی با این داستان دست‌و‌پنجه نرم نکرده و پیش‌تر افراد رده‌بالای دولت هم اسیر چنین داستانی شده‌اند. اگر قرار باشد به‌طور مشخص به کشور آمریکا پرداخته شود، باید به ماجرای عدم صدور ویزا برای همراهان حسن روحانی و محمود احمدی‌نژاد نیز پرداخت.

پیش‌تر دولت آمریکا برای «معاونین دفتر» حسن روحانی و «تیم رسانه‌ای» که قرار بوده رئیس‌جمهوری ایران را در سفر به آمریکا همراهی کنند، ویزا صادر نکرده بود. حسن روحانی قرار بود برای حضور در مجمع عمومی سازمان ملل به نیویورک سفر کند که ویزای صادر‌شده برای رئیس‌جمهوری وقت ایران محدود عنوان شد و حسن روحانی صرفا اجازه داشت بین محل اقامتش و مقر سازمان ملل و نمایندگی ایران در سازمان ملل تردد کند. محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه وقت ایران نیز در گفتگو با شبکه تلویزیونی سی‌بی‌اس به حاشیه‌های مطرح‌شده درباره صدور ویزای او اشاره کرده و گفته بود: «دولت آمریکا یک نامه به پیوست ویزای او فرستاده‌اند و به‌روشنی گفته‌اند که واجد شرایط دریافت ویزا نبوده‌ام و با چشم‌پوشی ویزا صادر شده است».

قبل از روحانی هم که برای ۶۰ همراه احمدی‌نژاد ویزای آمریکا صادر نشده بود. آن زمان قرار بود محمود احمدی‌نژاد همراه با هیئتی صدنفره عازم نیویورک شود که برای ۶۰ نفر دیگر از همراهان او ویزای سفر داده نشد.