کیهان نوشت: روزنامه اعتماد نوشت؛ هر زمان که دستاوردهای دولت اعلام میشود، آمارهای هیجان انگیز از فروش نفت میشنویم و هر زمان که دولت باید پاسخگو باشد، معلوم میشود در جنگ اقتصادی هستیم.
روزنامه اعتماد با طرح این سؤال که «بالاخره در این کشور نفت میفروشیم یا در جنگ اقتصادی هستیم؟»، مینویسد: «خبرگزاری دولت مقصر وضعیت آشفته بازار ارز را به گردن آنچه «شرایط ویژه کشور» خوانده انداخته و گفته که «نمایندگانی که در جلسه امروز به بیان دیدگاههای خود پرداختند، شرایط ویژه کشور و قرار گرفتن دولت در جنگ سخت اقتصادی را نادیده گرفتند.» ایرنا، اما در حالی از قرار گرفتن دولت در «جنگ سخت اقتصادی» سخن میگوید که مقامات دولتی در چند ماه اخیر بر افزایش تولید نفت تاکید میکنند و آن را از دستاوردهای خود میدانند.
این نخستین مرتبه نیست که دولت سیزدهم و رسانههای حامی آن، به هنگام نابسامانی و آشفتگی بازار، «جنگ اقتصادی» را مورد اشاره قرار میدهند؛ اما در عین حال در برخی مواقع مانند هفته دولت، به افزایش فروش نفت و بازگشت پول حاصل از آن اشاره و بر آن تأکید میکنند.
وزیر نفت هفته گذشته گفته بود که «در حوزه نفت در کانال تولید روزانه سه میلیون بشکه نفت قرار گرفتیم.» این گفتههای وزیر نفت از سوی رسانههای حامی دولت مورد استقبال قرار گرفت و با آب و تاب به آن پرداختند و این خبر را دستاوردی برای دولت آن هم بدون «برجام» دانستند.
دی ماه پارسال، ابراهیم رییسی در یک گفت وگوی تلویزیونی و هنگامی که میخواست به دستاوردهای دولتش اشاره کند، تاکید کرد که «صادرات نفتی ایران به حدی افزایش یافته که ما دیگر نگران صادرات آن نیستیم، صادرات نفت در دولت سیزدهم ۴۰ درصد افزایش یافته و پول حاصل از صادرات نیز در حال بازگشت به کشور است.»
احسان خاندوزی وزیر اقتصاد هم مرداد گذشته گفته بود «با توجه به افزایش صادرات نفتی و نرخ تبدیل ارزی در قانون بودجه سال ۱۴۰۱، شاهد افزایش ۵۸۰ درصدی وصول درآمد حاصل از صادرات نفت و میعانات به خزانه در چهار ماه نخست امسال بودیم.».
اما نیمه آبان ماه گذشته وقتی قیمت دلار رو به افزایش گذاشته بود، خبرگزاری ایرنا در گزارشی از جنگ اقتصادی سخن گفت و افزایش نرخ ارز را به این موضوع ربط داد؛ «جنگی ترکیبی که با پمپاژ دروغ از رسانههای معاند تا فضای مجازی تلاش کرد شعله جنگ داخلی و تجزیه را دنبال کند حالا قصد دارد تا با پمپاژ شایعه در بازارهای مالی پازلی دیگر از این جنگ را این بار در عرصه اقتصادی دنبال کند. بانک مرکزی و وزارت امور اقتصادی و دارایی به عنوان میداندار اصلی این هجمه اقتصادی بستهای چند وجهی را برای مقابله با این هجمه پیش بینی کردند و رویکردی مبتنی بر واقعیتهای اقتصادی در مواجهه با این جنگ اقتصادی اتخاذ کرده است.»
اگر خبرگزاریها و رسانههای حامی دولت را معیار قرار دهیم، هنگام فهرست کردن دستاوردهای دولت، تولید و فروش نفت افزایش مییابد و پول آن هم مرتبا وارد کشور میشود، اما به وقت انتقادات از نحوه مدیریت دولت، ناگهان «جنگ سخت اقتصادی» شروع میشود و مشخص نیست که نهایتا فروش نفت و ورود پولهای ناشی از آن افزایش داشته یا جنگ اقتصادی اوج گرفته است؟ غالبا علاوه بر زمانهای اعلام دستاوردها، زمانی هم که دولتیها و حامیانش بخواهند به دولت روحانی حمله کنند، فروش نفت و درآمدهای وصول شده حاصل از آن هم افزایش مییابد، اما وقتی حرف از انتقاد و نقد به مدیریت میشود، «جنگ اقتصادی» است که شدید میشود. بالاخره نتیجه این همه افزایش فروش و ورود درآمدهای ناشی از آن، باید تاثیری هم بر وضع بازار داشته باشد».
این تحلیل روزنامه اعتماد را میتوان نوع فاحشی از «تجاهلالعارف» توصیف کرد. چه این که گردانندگان این روزنامه خبر دارند صادرات نفت در دولت روحانی تا زیر ۲۰۰ هزار بشکه هم سقوط کرد و آقای نوبخت رئیس سازمان برنامه و بودجه در مقطعی گفت «حتی یک قطره نفت هم نمیتوانیم بفروشیم». اما دولت جدید تدریجاً موفق شد بخشی از صادرات نفت را احیا کند و به طور متوسط به ۱.۲ تا ۱.۵ میلیون بشکه در روز برساند.
در عین حال ریلگذاری اقتصاد کشور در دولت روحانی (با دورریز انبوه یارانهای) به نحوی بود که باید ۲/۵ میلیون بشکه نفت فروخته شود تا بتوان با حیف و میل انبوه یارانه پنهان در قیمت ارز و کالاهای مختلف، قیمتها را به شکل نمایشی و سرکوب شده پایین نگه داشت. نمونه این مدیریت خسارتبار را در بازی ناشیانه با قیمت بنزین و ارز و پیامدهای زیانبار آن برای بلندمدت اقتصاد کشور مشاهده کرد.
در واقع دولت سابق اگر سیاستگذاری درستی در مدیریت اقتصادی و منابع ارزی و همچنین فاصله گرفتن از وابستگی مطلق به صادرات نفت داشت، کشور را گرفتار کسریهای درآمدی شدید و پیامدهای آن نمیکرد.
یادآور میشود تعبیر «جنگ اقتصادی»، تعبیر شخص آقای روحانی و دولتمردان اوست که با ادعای برداشتن سایه جنگ، کشور را در کام جنگ ترکیبی (از جمله اقتصادی) کشاندند و به جای تنوع بخشی صادرات و شرکای تجاری و اقتصادی، در همان مسیری قدم برداشتند که دشمن میخواست. این البته، غیر از خیانتی است که طیف افراطیون مدعی اصلاحات، پس از شکست در فتنه سیاسی سال ۱۳۸۸، با دادن آدرس تحریمها به دشمن مرتکب شوند.