انسانها مدتهاست که به حیلهگری کلاغها و زاغها پی برده اند، همانطور که قرنها در ادبیات فولکلور آنها را دزد، حیلهگر، حلکننده مشکلات، مشاوران خردمند خدایان یا حتی خود خدایان میدانستند.
هوش در خانواده کلاغها، پرندهای که بیش از ۱۲۰ گونه دارد ویژگی بارزی است. این پرندگان که با عنوان زاغ شناخته میشوند، نه تنها شامل کلاغ ها، بلکه کلاغ زنگی، روکها (کلاغ اروپایی)، زاغ کبود، زاغچه، زاغیها و ... را هم شامل میشوند. آنها از کلاغ مکزیکی یک اونسی تا کلاغ معمولی ۳ پوندی، فرصت طلبانی حیله گر هستند که در سراسر نیمکره شمالی پراکنده اند.
به گزارش فرادید؛ زاغ ها در کل بسیار باهوش هستند و بیشترین نسبت اندازه مغز به بدن را در بین پرندگان دیگر دارند، این گونه که حدود یک سوم از خانواده کلاغها را تشکیل میدهند نسبت مغزشان به بدن (یا "ضریب انسفالیزاسیون") به اندازهای است که از یک میمون انتظار داریم، نه از یک پرنده. در واقع، طبق مطالعهای که انجام شده است مغز زاغها به اندازه مغز شامپازهها ست.
انسانها مدتهاست که به حیلهگری کلاغها و زاغها پی برده اند، همانطور که قرنها در ادبیات فولکلور آنها را دزد، حیلهگر، حلکننده مشکلات، مشاوران خردمند خدایان یا حتی خود خدایان میدانستند. به لطف تحقیقاتی که اخیرا انجام شده است دانشمندان میدانند که زاغها با این همه قدرت مغز چه کارهایی میتوانند انجام دهند. در زیر تنها نمونهای از ویژگیهای رفتاری این پرندگان باهوش را بیان کردیم. تا پایان این گزارش جذاب و شگفت انگیز همراه ما باشید:
کلاغها معمولا فرصت طلب و خلاق هستند و معمولا از منابع غذایی جدید استفاده میکنند یا استراتژیهای تغذیه جدیدی را برای آسانتر کردن زندگی خود به کار میگیرند. به عنوان مثال، کلاغ آمریکایی از ماهی تغذیه میکند و برای صید آن در برخی موارد از نان یا مواد غذایی دیگر به عنوان طعمه برای جذب ماهی استفاده میکند.
در عین حال، این گونه اغلب غذای حیوانات دیگر را میدزدند، حتی گاهی اوقات به طور مخفیانه قربانی را تعقیب میکنند. به گفته آزمایشگاه پرندهشناسی کرنل، در یک مورد، گروهی از کلاغهای آمریکایی دیده شدند که حواس یک سمور رودخانهای را پرت میکردند تا بتوانند ماهیهای آن را بدزدند.
بسیاری از کلاغها نیز در حین پرواز، آجیلهای پوست دار را از هوا پرتاب و از نیروی جاذبه زمین برای انجام کارهای سخت استفاده میکنند. این کار توسط پرندگان دیگر نیز انجام میشود، اما به نظر میرسد برخی از کلاغها در انجام این کار چند قدم جلوتر از دیگرانند. به عنوان مثال، کلاغهای ژاپنی، گردوها را در جادهها قرار میدهند تا خودروها پوستشان را خرد کنند، سپس منتظر میمانند تا چراغ راهنمایی قرمز شود و با خیال راحت گردوی مغز شده را از وسط خیابان جمع میکنند.
در اوایل دهه ۱۹۶۰، جین گودال، نخستیشناس، جهان را با کشف خود مبنی بر اینکه شامپانزههای وحشی از شاخهها به عنوان ابزاری برای گرفتن موریانهها استفاده میکنند، شوکه کرد و این ایده را که انسان تنها گونهای در جهان است که ابزار میسازد رد کرد. استفاده از ابزار برای رفع نیازها، سطح معینی از پیچیدگی شناختی را لازم دارد، اما در حال حاضرهمه میدانیم که بسیاری از حیوانات دیگر نیز از ابزار در طبیعت استفاده میکنند. در واقع، یکی از نمونههای مورد مطالعه استفاده ازابزار در طبیعت کلاغ کالدونیای جدید است.
بسیاری از زاغها از ابزار استفاده میکنند، اما کلاغهای کالدونیای جدید در این زمینه بسیار پیشرفته شدند. آنها مانند شامپانزهها از چوب یا مواد گیاهی دیگر برای صید حشرات از شکافها استفاده میکنند، اما این تنها یکی از ترفندهای در آستین آنها است. کلاغهای کالدونیای جدید علاوه بر انتخاب ابزارهایی که به طور طبیعی برای یک کار خاص به خوبی استفاده میکنند ابزارهایی را نیز در طبیعت میسازند که بسیار نادرتر از استفاده از اشیاء است. این کار از کوتاه کردن برگهای چوب گرفته تا ساخت قلاب از شاخهها و خارها را شامل میشود.
در آزمایشهای کنترلشده، کلاغهای کالدونیای جدید مواد انعطافپذیر را برای تبدیل شدن به قلاب خم کردهاند. محققان در یک مطالعه نشان دادند که زاغها هم مانند میمونهای بزرگ (شامپانزهها و اورانگوتانها) توانایی حل مسئله دارند.
در داستان قدیمی «کلاغ و پارچ»، یک کلاغ تشنه با پارچی مواجه شد که آب کمی داشت، کلاغ برای اینکه بتواند آب بخورد شروع به ریختن سنگریزه در پارچ میکند، و در نهایت سطح آب را به اندازهای بالا میآورد که بتواند بنوشد.
تحقیقات نه تنها تأیید کرده است که کلاغها میتوانند این کار را انجام دهند، بلکه نشان میدهد که آنها میتوانند آزمایش جابجایی آب را در سطحی مشابه کودکان انسان بین سنین ۵ تا ۷ انجام دهند. کلاغها آزمایشهای پیچیده دیگری را نیز با موفقیت پشت سر گذاشته اند. طبق مطالعهای در مجله کارنت بیولوژِی، کلاغها همچنین میتوانند برای انجام کارهایشان برنامهریزی کنند. محققان نوشتند که این پرندگان توانایی "کنترل ذهنی اهداف" را دارند و حتی با موفقیت ابزار اضافی را که در مسیر آنها کار گذاشته شده بود تا حواس آنها را پرت کرد نادیده گرفتند.
کلاغها به برگزاری مراسم تشییع جنازه زمانی که یکی از هم نوعانشان مرده است معروف هستند. ممکن است فقط یک کلاغ یا گروهی از کلاغها و ممکن است کاملاً ساکت و بی صدا باشد. در برخی موارد، کلاغها ممکن است روزهای متوالی برسر جنازه پرنده مرده بیدار باشند. آیا واقعاً ممکن است عزادار باشند؟
کائلی سوئیفت، محقق و فوق دکتری و متخصص بیماری کووید در دانشگاه واشنگتن توضیح میدهد که ش اید آنها عزادار باشند. سوئیفت در وبلاگ خود مینویسد که او "کمی تردید دارد که آنها هوش هیجانی دارند"، آزمایش این احتمال از نظر علمی بسیار سخت است، زیرا "هنوز هیچ راهی وجود ندارد که ما واقعاً بفهمیم در سر یک حیوان چه اتفاقی میافتد؟. "
بنابراین، بدون رد کردن غم و اندوه، سوئیفت و سایر محققان بیشتر بر "یادگیری خطر" به عنوان محرک احتمالی برای تشییع جنازه تمرکز کرده اند. سوئیفت مینویسد: "اگر بخواهم یک مرده را در جنگل پیدا کنم، ممکن است احساس ناراحتی کنم، اما در عین حال نگران میشوم و احتمالاً به دنبال علت مرگ میگردم تا مطمئن شوم نفر بعدی من نیستم. " شاید کلاغها همین کار را میکنند، به دنبال منبع خطر میگردند و عناصر کلیدی این تجربه را به خاطر میآورند که به حفظ امنیت آنها در آینده کمک میکند.
انواع مختلفی از زاغها در تشخیص چهره انسان مهارت بالایی دارند. به عنوان مثال، زاغیها و زاغچهها در یک تحقیق نسبت به محققانی که با آنها سر و کله میزدند واکنش نشان دادند و حتی آنها را در لباسی غیر از روزهای کار تحقیقاتی شناختند.
این آزمایش که توسط جان مارزلوف، استاد علوم حیات وحش در دانشگاه واشنگتن انجام شد، نشان داد کلاغها نسبت به افراد خاصی که آنها را در تحقیق عمدا کمی اذیت کردند کینه به دل گرفتند. هنگامی که محققان این کار را انجام دادند صورت خود را با ماسک پوشاندند تا متوجه شند کلاغها چگونه دشمنان خود را شناسایی میکنند؟
بسیاری از حیوانات دیگر نیز میتوانند چهره انسانها را تشخیص دهند، اما کلاغها در این مورد هم از سایرین پیشی گرفتند. هم به خاطر طولانی بودن حافظه بلندشان و هم به خاطر نحوه به اشتراک گذاشتن اطلاعاتشان بین خود و هم نوعانشان. یادگیری شناسایی انسانها میتواند یک مهارت ارزشمند برای کلاغهای شهری باشد. کلاغهای وحشی تا حد زیادی نسبت به چهره افرادی که به آنها ظلم نکرده اند بی تفاوت به نظر میرسند، و حتی میتوانند روابط مثبتی با آنها ایجاد کنند.
شما با صدای قار قار کلاغها آشنا هستید، اما آیا میدانستید که صداهای آنها گویشهایی نیز دارد؟ مشابه انسانها که زبانشان میتواند از منطقهای به منطقه دیگر متفاوت باشد، کلاغها هم همینگونه هستند. به گفته جان ام. مارزلوف، پرنده شناس و نویسنده تونی آنجل، که کتاب «در گروه کلاغ ها» را نوشته اند، صداها «از نظر منطقهای متفاوت است، مانند گویشهای انسانی که میتواند از منطقهای به منطقه دیگر متفاوت باشد.
اگر کلاغی وارد گروهی جدید شود، صداهای خود را با گروه جدید هماهنگ میکند. مارزلوف و آنجل نوشتند: وقتی کلاغها به گله جدیدی میپیوندند، گویش گله را با تقلید از اعضای غالب گله یاد میگیرند.
کلاغها نه تنها پرندگان اجتماعی هستند، بلکه بیشتر از آنچه بسیاری از مردم تصور میکنند، خانواده محور هستند. آنها مادام العمر با هم جفت میشوند، به این معنی که یک جفت معمولاً تا پایان عمر با هم میمانند، اما زندگی خانوادگی آنها نیز ممکن است کمی پیچیدهتر از آن چیزی باشد که نشان میدهد. سوئیفت مینویسد، کلاغها "تک همسر" هستند، و توضیح علمی بیشتری اضافه میکند که آنها را "از نظر اجتماعی تک همسر، اما از نظر ژنتیکی بی بند و بار" میدانند.
طبق گفته آزمایشگاه پرندهشناسی کرنل، برخی از کلاغها «زندگی مضاعف» دارند و زمان را بین خانوادههای خود و خانههای بزرگ جمعی تقسیم میکنند. به عنوان مثال، کلاغهای آمریکایی در تمام طول سال منطقه زندگی خود را حفظ میکنند، جایی که کل خانواده بزرگ در آن زندگی میکنند و با هم غذا میخورند. "اما در بیشتر اوقات سال، کلاغها قلمروی خود را ترک میکنند تا به گلههای بزرگ در مزارع کشاورزی بپیوندند.
اعضای خانواده با هم به گله میروند، اما در میان جمعیت با هم نمیمانند. یک کلاغ ممکن است بخشی از روز را در خانه با خانوادهاش در شهر و بقیه را با گلهای بگذراند که از غلات کشور تغذیه میکنند.
کلاغهای آمریکایی در اوایل بهار شروع به لانه سازی میکنند و لانههای خود را از چوب میسازند و آنها را با مواد نرم مانند علف، خز یا پر میپوشانند. (اگر فکر کنند کسی مشکوک به آنها نگاه میکند، ممکن است لانههای مخفی بسازند.) کلاغهای جوان تا چند ماه پس از به دنیا آمدن در کنار والدین خود میمانند. سوئیفت مینویسد که این جوجهها به شدت توسط والدینشان مراقبت میشوند و به نوعی دوران کودکی طولانی ایجاد میکند که به آنها زمان و انرژی برای رفتارهای بعدی را میدهد.
کلاغهای جوان در نهایت زمان کمتری را با والدین خود و زمان بیشتری را با گلههای بزرگتر میگذرانند و با شروع پاییز و زمستان در یک دوراهی میمانند. سوئیفت مینویسد، "کلاغها دودل میشوند برای مراقبت از نسل بعدی در خانه بمانند یا اینکه خانه را ترک کنند.
طبق گفته آزمایشگاه کرنل، در اکثر جمعیتهای کلاغهای آمریکایی، فرزندان بزرگتر به والدین خود برای پرورش جوجههای جدید برای چند سال کمک میکنند. یک خانواده کلاغ ممکن است شامل ۱۵ پرنده باشد که فرزندان پنج سال مختلف همگی برای کمک به آنها دور هم هستند. سوئیفت مینویسد، مشخص نیست که چرا کلاغها اینگونه عمل میکنند، اما ممکن است به تأخیر در پراکندگی کلاغهای جوان منجر شود.
در گذشته تلاش انسان بر این بود که کلاغهای آمریکایی را نابود کنند ،برای این کار از دینامیت استفاد کردند. با این حال، این تلاشها در نهایت شکست خوردند، و عمدتاً به لطف هوش و خلاقیت، کلاغ آمریکایی اکنون بیش از هر زمان دیگری در طیف وسیعی از زیستگاه ها، از جمله مزارع، شهرکها و شهرهای بزرگ زندگی میکند.
سایر زاغها نیز به همین ترتیب با محیط انسانی سازگار شده اند، اما باهوش بودن تضمینی نیست که این پرندگان از دست ما در امان باشند. به عنوان مثال، کلاغ هاوایی یک پرنده باهوش است که میل به استفاده از ابزار دارد، اما در سال ۲۰۰۲ پس از نابود شدن به خاطر بیماری، شکارچیان مهاجم، از دست دادن زیستگاه و آزار و اذیت انسان در طبیعت منقرض شد. خوشبختانه، دانشمندان دریک برنامه موفق آنها را در اسارت پرورش دادند و این گونه را دوباره به طبیعت معرفی کردند.
کلاغها گاهی به مزارع و باغها حمله میکنند، اما هرگونه آسیبی که ایجاد میکنند ممکن است با مزایای زیستمحیطی مانند پراکندگی بذر و خوردن آفات جبران شود.