مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پس از نشست امروز شورای حکام به سوالات خبرنگاران درباره نتایج سفر اخیرش به ایران و مباحثات فنی انجام شده درباره اجرای توافق پادمانی میان ایران و آژانس پاسخ داد.
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پس از برگزاری نشست امروز شورای حکام در نشستی خبری در پاسخ به این که چه توافقی میان ایران و آژانس انجام شده است، گفت: درباره اجرای توافق پادمانی در فردو، در سفر پیشینم به تهران درباره برخی مسائل توافق کرده بودیم که نیاز به تایید داشت. برخی مسائل وجود داشت که اختلافاتی بر سر آن داشتیم که بالاخره ایران خواسته ما را درک کند؛ این که ارزیابی فنی لازم برای بالا بردن سطح ارزیابی و بازرسی‌ها در این محل چه بوده است.
وی افزود: ما هیچ وقت انتظار ایجاد خللی در ظرفیت بازرسی‌ها در ایران به روال سابقشان را نداشتیم. بنابراین درباره این که چطور باید انجامش دهیم، باید صحبت کنیم و این بخشی از مباحثات فنی بعدی ما به دنبال سفر اخیرم به ایران خواهد بود. یک تیم فنی آژانس به زودی به ایران سفر خواهد کرد تا به این موضوع رسیدگی کنند.
گروسی در ادامه در پاسخ به این که آیا اطمینان دارد که ایران به تعهداتش نسبت به ارائه اطلاعات بیشتر به آژانس عمل خواهد کرد و آیا این شامل ایجاد دسترسی‌های لازم به تمامی اطلاعات، افراد و محل‌ها خواهد شد که گروسی پیش‌تر در کنفرانسی خبری در وین به آن اشاره کرده بود یا صرفا این یک توافق جهت برگزاری نشست‌های بعدی است، گفت: نه این توافقی برای بحث‌های[بیشتر] نیست. ما سه سال است که درباره این موضوع صحبت می‌کنیم. ما به توافقی برای بحث‌هایمان نیاز نداریم. بحث‌های ما ادامه‌دار است. ایده این توافق پیش رفتن در مسیرمان تا رسیدن به نتایجی ملموس است که شامل تمامی این موارد خواهد بود.
گروسی در این باره ادامه داد: اگر از من بپرسید که آیا فهرستی از نام افراد، محل‌ها و دیگر موارد وجود دارد یا نه، اول از همه باید بگویم که این موضوع طبق توافق پادمانی نه فقط با ایران، بلکه میان هر کشوری با آژانس، ممکن است محرمانه باشد. دوما، هنوز بسیاری از موضوعات هستند که ما آن‌ها را نادیده می‌گیریم؛ چون وقتی تعامل ما شروع شود و از چیزی بازدید کنیم، از مواد یا تجهیزاتی نمونه‌برداری‌های محیطی انجام دهیم، این خود باعث برگزاری دیدارهای دیگر و [بازرسی از] محل‌های دیگر خواهد شد. بنابراین، واقعا فراهم کردن فهرستی که شامل جزئیات افراد، محل‌ها و تاریخ‌های این روند باشد، غیرممکن است.
گروسی با خودداری از ارائه توضیحات بیشتری درباره موارد توافق‌شده با ایران، گفت: ممکن است محل‌ها و فهرست‌هایی از اسامی وجود داشته باشد که مفید باشد، برخی ممکن است کمتر به کارمان بیاید. در مواقع بخصوصی ارزیابی‌های لازم را انجام می‌دهیم و به روال سابق، اگر ببینیم در این روند راه به جایی نمی‌بریم و چیزی دستگیرمان نمی‌شود، آن را گزارش می‌کنیم.
او باری دیگر بر محرمانه بودن اسامی مواردی که میان آژانس و ایران برای بازرسی‌های بعدی توافق شده است، تاکید کرد.
مدیرکل آژانس در ادامه با اشاره به این که میان ایران و آژانس بر سر رسیدن به پاسخ‌های مشخص و قطعی تفاهم وجود دارد، گفت: آن‌ها پاسخ‌هایی به ما ارائه کرده‌اند. ما پس از ارزیابی به این نتیجه رسیدیم که از لحاظ فنی موثق نبوده‌اند. بنابراین یک دور باطلی در این جا وجود داشت. اما در حال حاضر فرصت این ایجاد شده است که از این وضعیت فاصله بگیریم. ما سعی می‌کنیم کارمان را به بهترین شکل انجام دهیم و مطمئنم گفت‌وگوهایمان ادامه خواهد داشت.
گروسی در پاسخ به این که چه تفاوتی میان سفر چند روز اخیر او به تهران و سفرها و گفت‌وگوهای پیشین او با مقامات ایران وجود داشت، گفت: تفاوت‌های زیاد وجود داشت. اولین باری بود که گفت‌وگویی جدی با رییس جمهور ایران درباره این مسائل داشتم. این اهمیت بسیاری دارد. فرصت این را داشتم که درباره تصورم از نحوه کارمان با آن‌ها با او صحبت کنم. همچنین گفت‌وگوهای جامعی با حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران داشتم که یکی از جامع‌ترین گفت‌وگوهایم با او بود. مسلما طرف صحبت‌های من بیشتر محمد اسلامی، رییس سازمان انرژی اتمی بود اما در سیاست بین‌المللی و به طور کلی در سیاست، گفت‌وگو با تصمیم‌گیران، فارغ از نتیجه، بسیار متفاوت است.
او با اشاره به نتایج سفرش به تهران، گفت: آژانس در فردو خواهد توانست تقریبا هر روز بازرسی انجام دهد. شاهد نکاتی مهم و تعهدات و توافقاتی جدی در زمینه سازوکارهای نظارتی و راستی‌آزمایی اضافی هستیم.
گروسی رایزنی‌ها در تهران و توافق‌های انجام شده را «گامی در مسیر درست» تلقی کرد.
مدیرکل آژانس در ادامه این کنفرانس خبری در پاسخ به این که با توجه به انتقاد بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی از او به دلیل اظهاراتش مبنی بر «غیرقانونی بودن» هرگونه تهدید علیه تاسیسات هسته‌ای ایران، تحت چه شرایطی حمله رژیم اسراییل یا هر کشور دیگری به تاسیسات غنی‌سازی ایران مجاز خواهد بود، گفت: بله من اظهارات او را دیده‌ام. مایلم چیزی را دقیق‌تر توضیح دهم، اگرچه درباره چیزی که نخست‌وزیر اسراییل درباره من گفته است، نظری نمی‌دهم. درباره اصل این موضوع، هیچ چیز جدیدی وجود ندارد. چیزی که من گفتم، تکرارکردن قوانین بین‌المللی بود.
او ادامه داد که طبق قوانین بین‌المللی، «حمله به تاسیسات هسته‌ای غیرقانونی، تخطی از منشور سازمان ملل و اساسنامه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است.»
گروسی در ادامه در پاسخ به سوالی درباره رویکرد آژانس نسبت به رسیدگی به پرونده هسته‌ای ایران با توجه به ادعاهای منابع و رسانه‌های غربی درباره فعالیت‌های هسته‌ای ایران، گفت که به عنوان یک دیپلمات وظیفه او دنبال کردن مسیر دیپلماسی برای جلوگیری و کاهش احتمال اعمال قدرت و خشونت است.
او در ادامه در پاسخ به سوالی درباره این که آیا مسئله بازرسی‌های آژانس پیش از نشست بعدی شورای حکام حل خواهد شد، گفت که «در حال حاضر روی مشکلات پیش رویمان تمرکز داریم. مسلما ما با پیش‌زمینه وقایع سیاسی فعالیت می‌کنیم و می‌دانیم که این روند نمی‌تواند به این شکل طولانی شود. بنابراین، اگر از من بپرسید، مایلم این مشکل حتی هفته بعدی حل شود اما مسلما زمان‌بر خواهد بود. این روند جدی و سیستماتیک خواهد بود. ما مایلیم در این زمینه سریع پیش برویم.»
مدیرکل آژانس در ادامه در پاسخ به این که آیا با توجه به اظهارات مطرح شده از سوی مقامات ایران در پی سفر او به تهران، به طور مثال درباره این که هیچ‌گونه دسترسی به افراد داده نخواهد شد، از نتایج این سفر دل‌سرد شده است یا نسبت به آن خوشبین است، گفت: نه دلسردم و نه خوشبین. اظهاراتی را که مطرح می‌شود می‌بینم. در این روند، اگر قرار بود با اظهارات مطبوعاتی هدایت شوم، راه به جایی نمی‌بردم. من با خود مقامات ایرانی صحبت می‌کنم نه از طریق مطبوعات. دل‌سرد نیستم؛ ما در ابتدای یک مرحله جدید پس از توافق‌های انجام‌شده قرار داریم. خوشبین هم نیستم. سعی می‌کنم واقع‌بین باشم.
او افزود: به نوعی راضی هستم که به نظر می‌رسد به مبنای محکم‌تری دست یافته‌ایم و اقدامات بخصوصی قرار است انجام شود اما مسلما با احتیاط پیش می‌رویم.
مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: ما باید درخصوص برخی مسائل شفاف‌سازی داشته باشیم. در توافق پیشین ما با ایران سازوکاری وجود داشت که مطابق با آن ایران اطلاعات را تحت مهرموم آژانس بین‌المللی انرژی اتمی حفظ می‌کرد. ما باید بنشینیم و در این خصوص گفت‌وگو کنیم تا ببینیم که با همین رویه پیش برویم یا در آن اصلاحاتی انجام دهیم. این مسئله‌ای فنی است.
گروسی در پاسخ به سوال خبرنگاری درخصوص توانایی آژانس در بازسازی اطلاعات در ایران گفت: من باید پاسخ فرضی به سوال شما بدهم؛ چراکه این سوال نیازمند گمانه‌زنی‌هایی است. ما در وهله اول باید ببینیم که آیا برجام احیاء می‌شود یا نه. من در گزارش‌های خودم گفته‌ام با توجه به اینکه جریان اطلاعات برای آژانس اتمی از دست رفته است، ما نمی‌توانیم بگوییم تا به چه میزان مواد غنی‌سازی شده درست شده است.
وی افزود: ما تلاش داشتیم تا شریان بندی بر روی خونریزی بگذاریم، چراکه اتفاقات پشت هم رخ می‌داد و ما نمی‌توانستیم اطلاعاتی دریافت کنیم. حال امیدوارم که این مسئله پایان یابد. این پروسه (احیای اطلاعات) زحمت زیادی می‌برد؛ چراکه ما باید این حجم عظیم از اطلاعات را بخوانیم و آن‌ها تفسیر کنیم. در کنار این‌ها حفره‌هایی نیز وجود دارد؛ چراکه چیزهایی که ضبط نشده را نمی‌توانیم بازسازی کنیم. لازم است که کنار همتایان ایرانی‌مان بنشینیم، سوابق را نگاهی بیاندازیم و بر سر برخی تدابیر به توافق برسیم تا بتوانیم این پازل را بازسازی کنیم.
گروسی در ادامه در پاسخ به این سوال که "اگر یک تاسیسات هسته‌ای می‌تواند به طور اشتباه به غنی‌سازی بالا برسد، نباید بازرسی‌های حضوری از سایت‌هایی که توانایی غنی‌سازی ۶۰ درصدی و یا بالاتر دارند انجام بگیرد و جریان مستقیم اطلاعات وجود داشته باشد؟" گفت: ما به گفت‌وگو با همتایان ایرانی ادامه می‌دهیم. برخی نوسانات می‌تواند در این آبشارها رخ دهد پس ممکن است برداشت‌هایی بالاتر از حد انتظار داشته باشیم؛ اما بازرسان آژانس با بررسی اطلاعات و جریان و روشی که آبشارها فعالیت می‌کرده‌اند، می‌توانند دریابند که آیا این واقعه‌ای بوده که تنها برای یک بار رخ داده و یا اینکه فعالیتی اختصاصی‌تر آنجا اتفاق افتاده است. ما توافق کرده‌ایم که گفت‌وگوها ادامه یابد. با میزان بازرسی‌های ما - که قرار است بسیار زیاد باشند - ما می‌توانیم عملکرد این آبشارها را به خوبی پوشش دهیم.
در ادامه یک خبرنگار به مدیرکل آژانس اتمی گفت: شما صحبت‌هایی درخصوص دسترسی به افراد، مواد و تاسیسات داشتید. طرف ایرانی گفته که هیچ گفت‌وگویی درخصوص دسترسی به افراد انجام نگرفته است و هیچ متنی در این زمینه وجود ندارد. آقای کمالوندی نیز گفته است که اگر آژانس اتمی نیز چنین درخواست‌هایی را مطرح کند، ایران آن‌ها را رد خواهد کرد.
گروسی در پاسخ به این خبرنگار عنوان کرد: من نمی‌خواهم اظهارنظر خاصی داشته باشم و یا اینکه با معاون رئیس سازمان انرژی اتمی ایران وارد بحث شوم. ما در حال گفت‌وگو درخصوص تمامی ایران مسائل با ایران هستیم. درست است که ما چیزی را مکتوب نکردیم. ما در حال گفت‌وگو هستیم. این مسئله حساسی برای ماست. آژانس ایده‌ای کلی نسبت به این دارد که می‌خواهد کجا باشد، با چه کسی می‌خواهد صحبت کند یا از کجا می‌خواهد بازدید کند. ما برای اقدام در این زمینه نیازمند موافقت ایران هستیم. هیچ تحمیلی در این زمینه وجود ندارد. ما داریم گفت‌وگوهای فنی و حرفه‌ای در این زمینه انجام می‌دهیم.
مدیرکل آژانس اتمی در پاسخ به سوال خبرنگاری درخصوص عدم نگرانی آژانس از تحولات در ایران گفت: بگذارید من این اظهارنظر را رد کنم. این مسئله‌ای مهمی است و به همین خاطر بود که آن را با دولت ایران مطرح کردم. ما در این زمینه اقدام کردیم. ما به عنوان دیدبان هسته‌ای نباید به طور احساسی واکنش نشان دهیم یا اظهارات سیاسی مطرح کنیم. این با نقش و ماموریت ما هم‌خوانی ندارد. ما مسئله مهمی را شناسایی کردیم و اما باید به سر و ته قضیه برسیم تا بتوانیم نتیجه‌گیری داشته باشیم. وقتی می‌گوییم جهش‌هایی رخ می‌دهد، به این علت است که واقعا چنین اتفاقاتی پیش می‌آید. اگر این‌کار را نکنیم آن‌وقت باید به طور شتابزده نتیجه‌گیری کنیم که بخشی از از یک کمپین عامدانه برای غنی‌سازی تا سطح تقریبی ۹۰ درصد بوده است. بیان چنین چیزی تبعات جدی در پی دارد. به همین خاطر باید به طور فنی با این مسئله برخورد کنیم. پس ما در تلاشیم که به شما و جامعه بین‌المللی توضیح دهیم که باید ملاحظات جدی در این زمینه انجام بگیرد. ما چیزی را رد نمی‌کنیم. ما می‌گوییم که این مسئله‌ای جدی است و درحال بررسی آن هستیم.
وی در پاسخ به اینکه بررسی این مسئله تا چه زمانی طول خواهد کشید، گفت: ما درحال بررسی هستیم. به گمانم این مسئله نباید زمان زیادی طول بکشد؛ چراکه ما تصویر دقیقی از زمانی که آزمایشات ما انجام گرفتند، در اختیار داریم. همچنین آژانس اتمی مطلع شده است که هیچ تولیدی انجام نگرفته و انباشتی وجود نداشته است.
گروسی در پاسخ به اینکه "آیا این را خودتان می‌گویید یا آن‌ها به شما گفته‌اند" اظهار کرد: این را من می‌گویم. اگر من این را می‌گویم به دلیل آن است که بازرسان من راستی‌آزمایی انجام داده‌اند. وقتی که ایرانیان چیزی را می‌گویند، ما با احترام گوش فرامی‌دهیم و سپس راستی‌آزمایی انجام می‌دهیم.
