به نظر میرسد ساعت داخلی بدن ما نقش مهمی در زمانی از روز که سردردهای شدید رخ میدهد، ایفا میکند.
میگرن و سردردهای خوشهای دارای ویژگیها و درمانهای متفاوتی هستند، اما متخصصان مدتهاست اشاره کردهاند که ویژگیهای کلیدی مشترکی دارند: هر دو به جای علائم یک بیماری زمینهای دیگر، بیماریهای عصبی هستند؛ و از آنجایی که هیچکدام به راحتی از طریق آزمایش خون یا ابزار تصویربرداری قابل شناسایی نیستند، هر دو بر اساس علائم تشخیص داده میشوند و درد طاقت فرسا معمولاً در صدر فهرست قرار میگیرد.
اکنون، یک بررسی تحقیقاتی جدید، نکته مشترک دیگری را در مورد این دو نوع سردرد برجسته میکند: زمان بندی.
دکتر «مارک جوزف بوریش» مدیر مرکز تحقیقات سردرد ویل اروین در دانشگاه تکزاس، گفت: «تیم ما دریافت که حدود ۷۰ درصد از بیماران مبتلا به سردرد خوشهای و ۵۰ درصد از بیماران میگرنی سردردهایی دارند که هر روز در یک زمان مشخص شروع میشود.»
بوریش گفت: «زمان بندی میتواند از بیماری به بیمار دیگر متفاوت باشد، اما معمولاً ثابت است.»
او توضیح داد: «بیمار شماره ۱ ممکن است به طور منظم در ساعت ۳ صبح سردرد داشته باشد، و بیمار شماره ۲ ممکن است در ظهر سردرد داشته باشد، اما این رویه ثابت بود؛ و سردردها یک الگوی روزانه داشتند.»
این نشان میدهد که هر دو نوع سردرد حداقل تا حدی از طریق ساعت خواب و بیداری داخلی بدن کنترل میشوند، چیزی که دانشمندان از آن به عنوان ریتم شبانه روزی یاد میکنند.
سردردهای خوشهای معمولاً یک حمله یک طرفه هستند که میتوانند باعث آبریزش چشم و آبریزش بینی در سمتی از صورت که تحت تأثیر قرار گرفته است شود. بیماران نیز اغلب به شدت بی قرار میشوند. این درد، شدید است.
میگرن نیز بسیار دردناک است، اما علائم آن متفاوت است و شامل حساسیت به نور، صدا و حرکت، و اغلب، تهوع و استفراغ هستند.
به گفته بوریش، «از آنجا که مداخلات برای یک نوع سردرد ممکن است برای نوع دیگر نامناسب باشد، تشخیص درست مهم است.»
مطالعات نشان داد که خطر سردرد خوشهای در اواخر شب افزایش مییابد و تا صبح زود بالا است. همچنین ریسک این سردرد در بهار و پاییز افزایش مییابد.
در مقابل، خطر میگرن در طول روز بالاتر بود، در ساعات پایانی صبح افزایش یافت و تا اوایل عصر بالا ماند. حملات شبانه نادر بود.
در همین حال، بررسی مطالعات ژنتیکی هر دو نوع سردرد را با دو ژن مرتبط دانست که نقش کلیدی در تنظیم ساعت بدن دارند.
محققان همچنین دریافتند که پنج ژن از ۹ ژن شناخته شده برای افزایش خطر سردرد خوشهای و ۱۱۰ ژن از ۱۶۸ ژن شناخته شده برای افزایش خطر میگرن نیز مطابق با ساعت داخلی بدن عمل میکنند.
یافته دیگر: نمونههای ادرار نشان داد که بیماران میگرنی در مقایسه با بیماران سالم میزان پایینتری از هورمون خواب آور ملاتونین دارند؛ و این میزان در طول یک حمله واقعی میگرن کاهش مییابد.
در مورد اینکه چه چیزی میتواند ارتباط سردرد و ساعت بدن را توضیح دهد، بوریش گفت: «یک نظریه نقش احتمالی ساختار مغزی به نام هیپوتالاموس است که در تنظیم بسیاری از اتفاقات در بدن، مانند گرسنگی، دمای بدن، و ریتم شبانه روزی نقش دارد و به نظر میرسد برای هر دو نوع سردرد مهم باشد.»
بوریش خاطرنشان کرد: «برای بسیاری از مردم، ساعاتی از روز وجود دارد که احتمال سردرد در آنها بیشتر است. ما امیدواریم که تحقیقات آینده بتواند تشخیص دهد که چگونه زمان در روز، سردرد را کنترل میکند و چگونه میتوانیم این سیگنال را مسدود کنیم و در نتیجه از سردرد جلوگیری کنیم.»