طرح موضوع مقايسه زمان و هزينه‌هاي تونل توحيد و تونل‌هاي آزاد راه خرم آباد- زال از سوي خبرگزاري و روزنامه رسمي و سايت‌هاي منتسب به دولت و مقايسه عملكرد دولت با شهرداري تهران اين سوال را به‌وجود مي‌آورد كه اولا دولتي كه اداره يك كشور را با بودجه كلان متكي برنعمت بي‌نهايت نفتي اداره مي‌كند چرا اقداماتش را بايد با شهرداري يك شهر مقايسه كند و از آن طريق بر خود ببالد.
به اعتقاد كارشناسان راهسازي و متخصصين تونل‌سازي مقايسه پروژه‌هاي عمراني شهري با پروژه‌هايي كه در بيابانها و دشتها و فارغ از هياهو و مشكلات كلانشهرها ساخته مي‌شوند، كاري غير علمي و بدون نگاه كارشناسي است.
يكي از مديران ارشد انجمن تونل ايران در گفت‌وگو با تهران‌امروز با اشاره به مقايسه ميان تونل توحيد و تونل آزاد راه خرم آباد- زال در برخي رسانه‌ها مي‌گويد: «اصولا تونل‌هاي شهري به لحاظ اينكه سيستم حفاري‌شان با تونل‌هاي خارج از شهرتفاوت بسياري دارند و استفاده از مواد منفجره در آنها امكان پذير نيست از اين رو اصولا هيچ گاه توسط كارشناسان و آگاهان مقايسه نمي‌شوند چون قابل مقايسه با تونل‌هاي بيرون شهري نيستند»
به گفته اين متخصص در تونل‌سازي و حفاري تونل‌هاي بيرون شهري از سيستم چاله زني و آتش باري كه با خرد كردن سنگ‌ها به‌وسيله مواد منفجره همراه است، استفاده مي‌شود اما در ساخت تونل‌هاي شهري به دليل اسكان شهروندان آن‌هم در كلانشهري چند ميليوني مثل تهران اجازه استفاده از مواد منفجره وجود ندارد، بنابراين مقايسه چنين تونل‌هايي با يكديگر مبناي علمي ندارد.
تونل‌هاي شهري در مقايسه با تونل‌هايي كه در بيرون شهرها ساخته مي‌شوند به لحاظ مسائل و مشكلات بسيار متفاوتند زيرا محدوديت‌هاي مختلفي بر سر راه انجام چنين پروژه‌هايي قرار دارد.مواجهه با مناطق مسكوني، قطع دسترسي‌هاي محلي، انتقال آب‌هاي زيرزميني، بهينه سازي قنات‌هاي شهري، ايجاد مسيرهاي دسترسي كارگاهي، انتقال خاك و تخليه نخاله‌ها و كنترل‌ترافيك شهري آن‌هم در نقاط پر‌تردد شهري و... باعث مي‌شود كه ساخت تونل‌هاي شهري علاوه بر طولاني شدن زمان ساخت، گران‌تر نيز باشند.اين در حالي است كه ساخت تونل‌ها بيرون از بدنه شهر چنين محدوديت‌هايي را نداشته و طبيعي است كه ارزان‌تر و سريع‌تر ساخته شوند.
اما نبايد اين موضوع را با بحث تيم‌هاي فعال در ساخت تونل‌ها خلط كرد.هر حلقه تونل توسط يك تيم متخصص حفاري ساخته مي‌شود و زماني كه براي ساخت يك تونل صرف مي‌شود در حقيقت زماني است كه براي ساخت هر بخش آن صرف شده و نه مجموع آن.بنابراين زمان ساخت تونل‌هاي يك آزاد راه كه متشكل از 28 حلقه تونل و مثلا 22 كيلومتر طول است با توجه به جبهه‌هاي دسترسي بر هر بخش از تونل‌هاي آن، برابر است با زمان ساخت يك تونل 500 تا 1000 متري و اين در حالي است كه طول تونل توحيد بيش از دو برابر اين مقدار بوده اما تنها دو جبهه ورودي و خروجي داشته است.
به عبارت ديگر مي‌توان اين طور گفت كه مدت زماني كه براي ساخت تونل توحيد اعلام شده، مدتي است كه صرف حفاري و ساخت يك تونل 1000 متري شده است و مدت زماني هم كه براي ساخت مجموع 28 تونل 22 كيلومتري تونل خرم آباد- زال مطرح شده، زماني است كه صرف ساخت تونلي 500 تا 1000 متري شده است.
اما نبايد از ياد برد كه در ساخت تونل‌هاي شهري تنها حفاري و مسقف كردن آن اهميت ندارد، نورپردازي، طراحي براي ايجاد تناسب با مبلمان شهري اطراف، ايجاد دسترسي‌هاي‌ترافيكي جديد، ساخت دهانه‌هاي بزرگ و....از اهميت خاصي برخوردار است اما تونل‌هاي بين راهي با تمام مشقاتي كه دارند در مقايسه با تونل‌هاي شهري به مراتب ساده‌تر و آسان‌تر ساخته مي‌شوند.
بر اساس آمار انجمن تونل ايران در حال حاضر پروژه‌هاي تونل‌سازي مختلفي در كشور به دست مهندسان ايراني در حال انجام است كه شاهكارهايي به لحاظ ركورد ساخت محسوب مي‌شوند. به‌عنوان نمونه در تونل آب گلاب ماهيانه 1200 متر حفر و پوشش تونل به‌طور همزمان انجام مي‌شود يا در بعض از تونل‌هاي انتقال آب اوج گيري سرعت ساخت به 55متر حفاري در روز رسيده و شاهدي است بر توانمندي‌هاي ايران در عرصه تونل‌سازي.
از سوي ديگر ركوردهاي تازه‌اي نيز در بحث طول تونل‌سازي مطرح شده كه در حال حاضر تونل‌هاي گاوشان و كوهرنگ 3 را مي‌توان جزو طولاني‌ترين تونل‌هاي كشور به حساب آورد، اگرچه عده‌اي كوشيدند با قرار دادن آزاد راه خرم آباد- زال در رديف عجايب هفتگانه راهسازي جهان نه عنواني براي اين صنعت كه قبايي براي خود بدوزند اما با توجه به سابقه 70 ساله تونل‌سازي در ايران متخصصان، ساخت اين آزاد راه را گامي موثر و قابل تقدير مي‌دانند.
اگر قرار بركنار هم گذاشتن اين دو پروژه است بايد گفت يقينا ساخت اين 28 تونل كوچك ( تونل ماهور به طول 230 متر) كه مجموعا به
22 كيلومتر مي‌رسند همچون تونل توحيد كه به دست با كفايت مهندسان ايراني ساخته شده‌اند از افتخارات مهندسان داخلي و فرزندان رشيد اين آب و خاك است.
اما طرح موضوع مقايسه زمان و هزينه‌هاي تونل توحيد و تونل‌هاي آزاد راه خرم آباد- زال از سوي خبرگزاري و روزنامه رسمي و سايت‌هاي منتسب به دولت و مقايسه عملكرد دولت با شهرداري تهران اين سوال را بوجود مي‌آورد كه دولتي كه اداره يك كشور را با بودجه كلان متكي برنعمت بي‌نهايت نفتي اداره مي‌كند چرا اقداماتش را بايد با شهرداري يك شهر مقايسه كند و از آن طريق بر خود ببالد.
نكته آخر اينكه پس از گذشت ماه‌ها از افتتاح تونل توحيد حتي با افتتاح اين آزاد راه چرا هنوز هم برخي، از موفقيت‌هاي مديريت شهري ناخرسند و مكدر هستند؟
