تصاویر از ماهواره‌های بین‌المللی و ماهواره خیام از نقاط مختلف بالادست هیرمند اعم از سد کجکی و سد کمالخان، مقادیر قابل توجهی آب پشت این سد‌ها را نشان می‌دهد و ادعای اخیر حاکمان افغانستان را رد می‌کند.
رئیس جمهور روز پنجشنبه هفته گذشته در سفر به استان سیستان و بلوچستان یک اخطار مهم به حاکمان افغانستان درباره رعایت حقابه هیرمند داد. حقابه‌ای مبنای آن موافقت‌نامه سال ۱۳۵۱ میان ایران و افغانستان است، اما سال‌ها است که به آن عمل نمی‌شود و نتیجه آن وضع نابسامان آب شرب و کشاورزی مناطق مهمی از استان سیستان و بلوچستان و اکوسیستم در تالاب هامون است.
به گزارش ایرنا، سخنان قاطع رئیس جمهور با استقبال زیادی در سطح ملی و استانی مواجه شد، اما در سمت افغانستان، بیانیه‌ای منتشر شد که در آن ضمن تأکید چند باره بر تعهد به رعایت موافقت‌نامه حقابه هیرمند، گفته شده بود خشکسالی و کمبود آب در افغانستان موجب شده افغانستان نتواند به تعهد خود عمل کند؛ این در حالی است که رئیس جمهور هم در سخنان خود تأکید کرده بود میزان آب در سمت افغانستان باید به وسیله کارشناسان بررسی شود.
اما در حالی که پیگیری‌ها برای اعزام کارشناسان و بازدید‌های فنی در جریان است و انتظار می‌رود طرف افغانستانی برای نشان دادن حسن نیت و صداقت خود باید هر چه سریع‌تر زمینه این بازدید را فراهم کند، زیرا تصاویر ماهواره‌ای به خصوص ماهواره پیشرفته خیام نیز حاوی حقایق مهمی است.
بر اساس بررسی تصاویر ماهواره‌ای، در حال حاضر در مخزن سد کجکی در حد خوبی آب وجود دارد و طبق ارزیابی داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار‌های بین‌المللی، سطح آب موجود در پشت سد حدود ۸۰ درصد ظرفیت سد را پر کرده است.
در عین حال، براساس تصاویر ماهواره‌ای و با ارزیابی دقیق انجام شده، در مسیر سد کجکی تا سد کمالخان، اراضی متعدد کشاورزی وجود دارد که این اراضی عموماً عمده آب مورد نیازشان از طریق آب رهاسازی شده از سد کجکی تامین می‌شود.
در مورد سد کمالخان نیز، وجود آب در مخزن سد، نشانگر این است که آب رهاسازی شده از سد عظیم کجکی، به این سد رسیده و این میزان آب توانسته علاوه بر تامین آب مورد نیاز اراضی کشاورزی در مسیر سد کمالخان، مخزن سد را هم دربربگیرد.
تصاویر ماهواره خیام ضمن اثبات وجود آب در مخزن سد کمالخان، نشان می‌دهد که بعضاً دریچه‌های این سد به سمت ایران باز شده است، اما میزان آبی که از این سد به سمت ایران روانه شده، چندین کیلومتر جلوتر توسط دو کانال دست‌ساز مجدداً به داخل خاک افغانستان منحرف شده و عملاً هیچ آبی به داخل ایران وارد نمی‌شود.
تصاویر ماهواره خیام نشان می‌دهد که اندک آب رهاسازی شده از سد کمالخان، جهت مصارف کشاورزی در داخل خاک افغانستان استفاده شده و اتفاقاً مزارعی هم در همان مناطق طبق تصاویر ماهواره‌ای وجود دارد.
درباره منطقه بیابانی و شوره‌زار گودزره نیز این نکته قابل توجه است که این منطقه در ادوار مختلف از طریق مسیر جانبی ایجاد شده در حاشیه سد کمالخان، مورد توجه مقامات افغانستانی بوده و در حال حاضر نیز طبق تصاویر ماهواره خیام و ماهواره‌های بین‌المللی این منطقه دارای آب است، به این معنا که آب شیرین پشت سد کمالخان که در واقع سر ریز سد بوده، در شوره‌زار جنوب سد نیز رهاسازی شده و عملا آب از بین رفته است.
این داده‌ها و اطلاعات بر اساس تصاویر ماهواره‌ای و ارزیابی داده‌ها، تهیه شده و قطعاً حضور میدانی کارشناسان وزارت نیرو و بررسی وضعیت سد‌ها و رودخانه‌ها، می‌تواند این گزارش را دقیق‌تر کند، اما این تصاویر که مرجع آن سازمان فضایی ایران به عنوان یک سازمان علمی و تخصصی است که مبتنی بر داده‌های فضاپایه گزارش‌های تخصصی تولید می‌کند، در مذاکرات و بازدید‌های میدانی نیز تا حد زیادی می‌تواند به کارشناسان کشورمان کمک کند.
