تمام فیلم‌های کریستوفر نولان؛ از بدترین تا بهترین شاهکارها

۱۲ – Tenet (۲۰۲۰)

به نظر می‌رسد بخش‌هایی از فیلم Tenet پاسخ مستقیمی به منتقدان Inception بود. یکی از نقدهایی که به Inception وارد می‌شد توضیحاتی بود که داخل فیلم وجود داشت و انگار نولان سعی کرده بود برخی چیزهای غیرضروری را توضیح دهد. اما در این فیلم که داستان گذر از تونل‌های زمانی مختلف را روایت می‌کند و ما با مفهوم زمان درگیر می‌شویم هیچ توضیحی وجود ندارد و در نهایت احتمالا برداشت‌های مختلفی از فیلم داشته باشیم. 

اما به نظر می‌رسد این پیچیدگی بیش از حد باعث شد تا Tenet کمی ضعیف ظاهر شود و خودنمایی نولان به ضررش تمام شد. هرچند فیلم از نظر روایت، جلوه‌های ویژه و مفاهیمی که در دل خود دارد بسیار قوی است اما خیلی زود متوجه می‌شویم که نولان با منتقدهایش سروکار دارد و بیننده را رها کرده است. این فیلم صحنه‌هایی دارد که فقط نولان می‌تواند خلق کند. 

۱۱ – Following (۱۹۹۸)

دلیل قرار گرفتن این فیلم در انتهای لیست این است که این فیلم با کمترین بودجه ممکن ساخته شده است. در حقیقت غیرنولانی‌ترین فیلم نولان است و با کمترین بودجه فیلمی در سطح جهانی ساخته است. جلوه‌های ویژه ندارد، اما داستان و مدل روایت به شدت حرفه‌ای ساخته و پرداخته شده است. بدون اضافه‌کاری و استفاده از مفاهیم سخت و سنگینی که در فیلم‌های دیگرش می‌بینیم پیچیدگی را به دل روایت فیلم تزریق کرده است. 

این فیلم روایت خطی ندارد و کاراکترها با جنبه‌های مختلفی ظاهر می‌شوند و در نهایت یک پایان‌بندی تمام عیار دارد. داستان مردی که از آدم‌ها دزدی می‌کند تا آن‌ها بیشتر قدر زندگی‌شان را بدانند. تعقیب و گریزهای تعلیقی فیلم مشابه فیلم‌های اورسن ولز است و تقلیدی از متد سینمایی آنتونیونی در روایت به حساب می‌آید. این فیلم نولان خیلی کم دیده شده و یکی از دلایل پایین بودن امتیاز آن هم همین است. اما پیشنهاد می‌کنم یک شانس به این فیلم بدهید تا ببینید نولان جوان با کمترین امکانات چه کارهای خارق‌العاده‌ای می‌کند. 

۱۰ – The Dark Knight Rise (۲۰۱۲)

 یکی از قسمت‌های سه‌گانه بتمن که چون نسبت به دو فیلم دیگر یعنی Batman Begins و The Dark Knight ضعیف‌تر است اقبال عمومی خوبی هم نداشت. در حقیقت این فیلم زیر سایه جوکر گم شد. تام هاردی در نقش Bane یک شرور ماسک‌پوش است که قصد دارد دوباره نابودی شهر گاتهام را جشن بگیرد. او نیروهایی هم برای این کار دارد. تا جایی هم موفق می‌شود و تا جایی که می‌تواند شرارت می‌کند. اما بتمن باید کاری کند و ما در نهایت با یک جنگ تمام‌عیار مواجه می‌شویم. 

نولان در این فیلم سعی کرده تا جایی که می‌تواند شرارت را با جزئیات تمام منتقل کند اما هیچ شروری به اندازه جوکر دوست‌داشتنی نیست و همین باعث شد مخاطبان از این فیلم چندان راضی نباشند. این فیلم کمی هم ضداجتماع است و جامعه گاتهام هم زیر تیغ نقد نولان قرار می‌گیرد و یکی از تفاوت‌های این فیلم با سایر فیلم‌هایش هم در همین است. 

۹ – Insomnia (۲۰۰۲)

این فیلم اقتباسی از یک فیلم نروژی است، جایی که یک مامور پلیس حین بررسی یک قتل در آلاسکا، خیلی اتفاقی دوستش را می‌کشد و سعی می‌کند جرمش را پنهان کند. بی‌خوابی نشان داد که نولان چطور از یک فیلم کم‌بودجه وارد دنیای پروژه‌های استودیویی با بودجه‌های بزرگ می‌شود. خودش می‌گوید این بزرگترین قدم در زندگی من بوده است. 

فیلم Insomnia از هر نظر قوی ظاهر شده است. آل‌پاچینو در این فیلم می‌درخشد و رابین ویلیامز هم در نقش جدی به خوبی خودش را نشان می‌دهد. با اینکه همه عناصر فیلم سر جای خودشان هستند اما برخی صحنه‌های ضعیف هم دارد و دلیلش هم کم‌تجربگی نولان در پروژه‌های استودیویی است. اما بعد از این فیلم تقریبا ضعف‌های مشابهی در فیلم‌های آینده نولان ندیدیم. 

۸ – Batman Begins (۲۰۰۵)

هیچ‌کس فکرش را نمی‌کرد که کریستوفر نولان بخواهد بتمن را بازسازی کند. او کمی از فضای سوپرهیرویی فاصله داشت اما با این فیلم و تریلر عجیب آن توانست به خوبی توانایی‌های خودش را در خلق دوباره و چندباره شخصیت‌های کمیک و ابرقهرمان‌ها نشان دهد. فیلمی که خوب فروخت و کریستین بیل در نقش بتمن همه را به وجد آورد. یکی از جذابیت‌های این فیلم و ساختن مجدد بتمن این بود که می‌شد باور کرد همین حالا یک بتمن در جهان وجود دارد. چون به جای ویژگی‌های ابرقهرمانی به او ویژگی‌هایی داده بود که در جهان امروز ما وجود دارند. در نتیجه با بتمن نولان توانستیم سوپرهیروها را به یک واقعیت زمینی لمس کنیم.

بتمن فیلم هیجان‌انگیزی بود اما بعد از حضور شوالیه تاریکی و داستان سهمگینی که بین بتمن و جوکر بود دوباره زیر سایه این فیلم رفت. بازیگرها در بتمن نولان می‌درخشند و صحنه‌های مبارزه به خوبی ساخته و پرداخته شده‌اند. با این فیلم متوجه شدیم نولان چه توانایی‌هایی در باز‌آفرینی مبارزات و خلق صحنه‌های پر از آدرنالین دارد. 

۷ – Memento (۲۰۰۰)

فیلم دلهره‌آور و سراسر آشوب، داستانی که خیلی متفاوت روایت می‌شود و خط زمانی به دلیل ماهیت خود داستان کاملا متفاوت است. داستان فیلم به شدت هیجان‌انگیز است و احتمالا اواسط فیلم متوجه بخشی از داستان می‌شوید. همه‌چیز محو است و باید تلاش کنیم از ماجرا سر در بیاوریم. ممنتو جدال با تاریکی و حافظه است. یک فیلم کاملا ضدداستان و ضدروایت که شما را تا انتها با دلهره و ترس و آشوب درگیر می‌کند. 

اگر هنوز این فیلم را ندیده‌اید جزو بهترین فیلم‌هایی است که می‌توانید رشد فکری نولان را با آن به خوبی درک کنید. اینکه چطور ساختان داستانش را می‌چیند و چطور سعی می‌کند تنها با المان‌های روایت یک شاهکار خلق کند. 

۶ – Inception (۲۰۱۰)

فقط چند لحظه به این فکر کنید: نولان یک فیلم ساخته که در آن دزدهای مجهز و آشنا با تکنولوژی‌های به شدت مدرن وارد خواب آدم‌ها می‌شوند و ایده‌های آن‌ها را می‌دزدند. اما این بار ماموریت متفاوتی دارند و باید یک ایده را در ذهن یک نفر بکارند. همه‌چیز باید مخفیانه و با کمترین میزان آشوب انجام شود. آن‌ها برای این کار یک ایده دارند و باید خودتان ببینید که برای انجام این کار به چه کارهای عجیبی دست می‌زنند. 

نولان الگوریتم خواب‌ و رویا را می‌شکند و مفهوم مکان و زمان در رویا را مجددا تعریف می‌کند. اینکه یک رویا روی رویاهای دیگر چه تاثیری دارد و چطور می‌توان مراحل مختلف رویا را طی کرد. حالا به این فکر کنید: تلقین یکی از محبوب‌ترین فیلم‌های نولان است و در گیشه ۸۲۵ میلیون دلار فروخت. و حالا یک فکت:‌ نولان خوب می‌داند چطور یک داستان را تعریف کند تا همه مات و مبهوت شوند. 

۵ – Dunkirk (۲۰۱۷)

یک فیلم جنگی تمام‌عیار و احتمالا نقطه اوج نولان در آزمایش ایده‌های جدید در ساختار فیلم و تدوین آن. بعد از شکست مفتضحانه ارتش بریتانیا از نازی‌ها در هنگام خروج از فرانسه در سال ۱۹۴۰ تعدادی صحنه به جای می‌ماند. هیچ داستانی بعد از آن شکست وجود ندارد. اما نولان با چندین تایم‌لاین متفاوت یک قصه می‌سازد.  توئیست‌ها و قصه‌های مختلف را با هم ترکیب می‌کند و در نهایت یک داستان کامل تحویل بیننده‌ها می‌دهد. 

این فیلم تقریبا با تمام فیلم‌های مدرن نولان فرق دارد و به نظر می‌رسد نولان قصد دارد از این دنیا کمی فاصله بگیرد. یکی از بهترین فیلم‌ها در ژانر جنگی را می‌سازد  و با کمترین دیالوگ‌ها و دوربین ایستا روایت خالص و تاثیرگذاری از جنگ می‌سازد. هر فریم از این فیلم می‌تواند یک عکس جنگی با بیشترین جزئیات ممکن باشد. با اینکه بعد از نمایش عمومی فیلم باگ‌هایی در فیلم‌نامه و تایم‌لاین آن دیده می‌شد اما همچنان جزو فیلم‌های خوب و عمیق نولان است. 

۴ – Interstellar (۲۰۱۴)

 یکی از غمگین‌ترین فیلم‌های نولان که در فضا رخ می‌دهد. جایی که مقیاس فاصله دیگر با کیلومتر مشخص نمی‌‌شود و بین انسان‌های روی زمین و انسان‌های داستان فاصله با سال‌های نوری مشخص می‌شود. بازی شاهکار متیو مکاناهی در تمام لحظات فیلم شما را مبهوت می‌کند. سفر از میان یک کرم‌چاله که جهانی کاملا متفاوت را پیش روی ما باز می‌کند. اینترستلار یکی از بهترین فیلم‌های نولان است و جدیدترین تصاویر را برای اولین بار به همه جهانیان نشان داد. احتمالا بعد از ادیسه فضایی کوبریک هیچ کس جرات نمی‌کرد دوباره فضا را با این جزئیات به تصویر بکشد. 

در کنار تمام این تصویرهای ناب شاهد احساسات عمیق بین انسان‌ها هستیم. پدر و دختری که ما را تا نزدیکی‌های گریه و افسردگی می‌رسانند. انسان‌هایی که برای نجات نوع بشر تلاش می‌کنند. اضافه شدن المان‌های سای‌فای هم هیچ تغییری در غیراقعی بودن این احساسات ایجاد نکرده‌اند. اگر بخواهیم بهتر و دقیق‌تر بگوییم اینترستلار ممکن است شما را از نظر روحی و روانی آشفته کند و غم سنگینی را روی قلب‌تان احساس کنید. 

۳ – The Prestige (۲۰۰۶)

داستان پرستیز از رمان معروفی به همین اسم گرفته شده است و هنر نولان در ساخت شخصیت‌ها را به خوبی نشان می‌دهد. داستان دو شعبده‌باز که در رقابت با یکدیگر کارهای عجیبی می‌کنند، کارهایی که هر کسی جرات آن را ندارد. هیو جکمن و کریستین بیل در نقش این دو شعبده‌باز شما را هیجان‌زده می‌کنند. توئیست‌ها و حرکات شعبده آن‌ها هم به شدت واقعی پیاده‌سازی شده‌اند. 

علاوه بر داستانی که بین این دو شعبده‌باز می‌گذرد یکی از جذاب‌ترین ویژگی‌های این فیلم سرگرمی و صحنه‌پردازی هیجان‌انگیز آن است. تریک‌ها و ترفندهای شعبده‌بازها را بهتر درک می‌کنید و دنیای نمایش و سرگرمی و پشت صحنه آن برای مخاطب بازتر می‌شود. یکی ویژگی دیگر این فیلم این است که نولان تلاش نمی‌کند چیزی را از مخاطب پنهان کند. همه چیز را به مرور در اختیار مخاطب قرار می‌دهد و در نهایت با یک پایان‌بندی عجیب همه‌چیز را به پایان می‌رساند. آهنگی که در تیتراژ پایانی فیلم می‌شنویم هم ساخته تام‌ یورک است که در نوع خودش عجیب است. 

۲ – Oppenheimer

این فیلم روی پرده سینماهاست و تنها چیزی که باید در مورد آن بدانیم و اسپویل هم محسوب نمی‌شود این است که داستان در مورد پدر بمب اتمی است. نولان دنبال یک شخصیت واقعی رفته و این بار روی یکی از کلیدی‌ترین موضوعات جهان که همان بمب اتم است دست گذاشته است. به نظر می‌رسد در میانه جنگ قدرتی که این روزها در جهان سیاست شاهد هستیم مسئله بمب اتم جزو مهم‌ترین دغدغه‌های بشر است. 

در اپنهایمر شاهد هنرهای جدیدی از نولان هستیم. او گفته که هیچ صحنه انیمیشین یا اصطلاحا CGI در این فیلم استفاده نشده و تمام صحنه‌ها را در استودیو و یا محیط بیرون ساخته و پرداخته‌اند. به نظر می‌رسد بازی کیلیان مورفی هم به شدت مورد توجه کاربران قرار گرفته و با اینکه هنوز نمی‌توان در مورد‌ آن نظر قطعی داد  اما هم امتیاز خوبی از کاربران گرفته و هم منتقدان نسبت به آن نظر مثبتی داشته‌اند و در لیست بهترین فیلم‌های نولان رتبه دوم را به خودش اختصاص داده است. 

۱ – The Dark Knight

نه، به نظر نمی‌رسد که کابوس جوکر و هیث لجر از نولان دور شود. هنرنمایی هیث لجر در نقش جوکر و بعد خودکشی‌اش به دلیل بازی در نقش این پروتاگونیست دوست‌داشتنی باعث شد تا شوالیه تاریکی در قلب همه ما جای بگیرد و نه‌تنها بهترین فیلم نولان، بلکه یکی از بهترین فیلم‌های سینمایی ساخته شده در جهان باشد. داستان فیلم در مورد بتمن است اما جوکر که شخصیت منفی و شرور داستان است همه را مسحور می‌کند. سوال اینجاست که آیا نولان باعث شده تا این فیلم انقدر قوی باشد یا بازی هیث لجر این فیلم را اینقدر قوی کرده است؟

مطمئنا نولان است که شوالیه تاریکی را ساخته و نولان است که این بازی را برای هیث لجر چیده است. اما هیث لجر با توانایی‌های خودش چند درجه فیلم را فراتر می‌برد. این فیلم از نظر داستان و روایتش هم به شدت قوی است. زبان تیز و برنده جوکر با نقدهای فلسفی، اجتماعی و سیاسی‌اش همه را هیجان‌زده می‌کند و رویارویی بتمن و جوکر در صحنه‌های مختلف به عنوان نیروی خیر و شر یک پارادوکس قوی می‌سازد که همه را مسحور می‌کند. همچنان پیشنهاد می‌شود دارک نایت را به عنوان یک عادت هر سال یک بار تماشا کنید تا دز مناسبی از جوکر را برای ادامه سال تزریق کنید. 

شما چطور فیلم‌های نولان را رده‌بندی می‌کنید؟

ما سعی کردیم با توجه به میزان محبوبیت و ارزش سینمایی هر کدام از فیلم‌ها،‌ بهترین فیلم‌های نولان را بررسی کنیم. احتمالا خیلی از شما با این لیست و این مدل رده‌‌بندی موافق نباشید، پس حتما نظرات خودتان را در کامنت‌ها برای ما بنویسید. بگویید بهترین فیلم‌های نولان کدامند؟ کدام یک از همه قوی‌تر است و کدام یک از همه ضعیف‌تر است؟ از خواندن نظرات شما خوشحال می‌شویم.