یکی از مقامهای دیپلماتیک در نمایندگیهای خارجی در کشورهای مختلف رایزن فرهنگی است؛ دیپلماتهایی که در راستای دپیلماسی عمومی، وظیفه اصلیشان ترویج و گسترش فرهنگ کشور خود در کشوری است که در آن ماموریت دارند. عموما رایزنان فرهنگی در کشورهای همسایه به علت تشابه فرهنگی موجود بین کشور خودشان و کشور مقصدشان، ماموریتشان به نوعی در این حوزه سهل و ممتنع است و باید با هوشمندی و حساسیت بیشتری این ماموریت را پیش ببرند.
به گزارش ایسنا، عراق یکی از کشورهایی است که در طول سالیان اخیر در ایران دارای رایزن فرهنگی بوده است و با توجه به سابقه مشترک تمدنی، تاریخی و مذهبی دو کشور ایران و عراق تلاش داشته است؛ دیپلماتهایی را در این مسئولیت قرار دهد که در کنار آشنایی با ویژگیهای فرهنگی، مذهبی و آموزشی ایران با ادبیات فارسی نیز آشنا باشد و بتواند به راحتی با مخاطب ایرانی خودارتباط برقرار کند.
با توجه با حضور پرتعداد دانشجویان عراقی در ایران و در آستانه آغاز سال تحصیلی سال ۱۴۰۲ و همچنین انتخاب رایزن فرهنگی جدید عراق در ایران، «یاسر عبدالزهرا الحجاج» در مصاحبه با ایسنا که متن آن به شرح زیر است، در ارتباط با وضعیت حضور دانشجویان عراقی در دانشگاههای ایران، مشکلات کنسولی آنها برای حضور در کشورمان و همچنین همکاریهای تهران و بغداد برای تبادل استاد توضیحاتی را ارائه کرده است.
رایزنی فرهنگی عراق در ایران در پاسخ به سوالی در مورد تعداد دانشجویان عراقی شاغل به تحصیل در دانشگاههای کشورمان، با بیان این که بیش از ۵۰ هزار دانشجوی عراقی در ایران درس میخوانند، تصریح کرد: این دانشجویان در تمامی مقاطع تحصیلی کارشناسی، کارشناسی ارشد، دکترا و حتی پسادکترا در دانشگاههای برتر ایران در رشتههای مهندسی، علوم انسانی و رشتههای پزشکی و ... مشغول به تحصیل هستند و شاید بتوان گفت بیشترین دانشجویان خارجی رشتههای پزشکی در دانشگاههای جمهوری اسلامی ایران، عراقی هستند.
عبدالزهرا با بیان اینکه اکثر دانشجویان عراقی در ایران در مقاطع ارشد و یا تحصیلات تکمیلی، کارمند دولت عراق هستند، افزود: قدرت و امکانات علمی بسزایی که جمهوری اسلامی ایران فراهم کرده و همچنین حضور دانشگاههای ایرانی در رنکینگهای بینالمللی، باعث شده که دانشجویان عراقی علاقمند به تحصیل در دانشگاههای ایران باشند.
رایزن فرهنگی عراق در ایران در ادامه گفت: ما معتقدیم دانشگاههای جمهوری اسلامی فضایی را ایجاد میکنند که دانشجویان عراقی همزمان هم از نظر علمی به سطح بالایی میرسند و هم در رابطه با مسائل فرهنگی و ارزشی پربار به عراق باز میگردند. این موضوع به خصوص برای کسانی که در بدنه دولت قرار دارند، میتواند مثمرثمرباشد و به انتقال تجارب موجود در ایران به عراق کمک کند.
این دیپلمات عراقی در پاسخ به این سوال که شهریه دانشجویانی که برای تحصیلات تکمیلی به ایران میآیند توسط خود دانشجویان پرداخت میشود یا بورسیه دولت عراق میشوند، گفت:حدود ۹۰ درصد دانشجویان با هزینه شخصی خودشان در ایران تحصیل میکنند و ۱۰ درصد بورسیه کشور عراق هستند.
او در مورد پراکندگی دانشجویان عراقی در دانشگاههای ایران نیز با بیان اینکه این پراکندگی بر اساس شرایط فرهنگی واجتماعی انجام شده است، تصریح کرد: دانشگاههای برتر ایران در استانهای مختلف قرار دارند و تمرکز دانشجویان ما در مناطقی است که از نظر فرهنگی، اجتماعی، رفاهی و کنسولی امکانات خوبی در آنجا فراهم شده است، در همین راستا استانهای مشهد، قم، شیراز، اصفهان و تهران جزو مناطقی است که دانشجویان عراقی به صورت متمرکز در آنجا در حال تحصیل هستند.
عبدالزهرا در پاسخ به این سوال که مهمترین دغدغه و مشکلی که دانشجویان عراقی در ایران با آن روبرو هستند به خصوص در حوزه آموزش چیست، اظهار کرد: مهمترین بحثی که میتوان در این زمینه مطرح کرد، مباحث مربوط به مسائل کنسولی است. بحث اقامت، ویزای تحصیلی و خروج و مراجعت جزو مسائلی است که به عنوان چالش در برابر ما قرار دارند؛ البته مسئولان جمهوری اسلامی ایران به این چالشها کاملاً اشراف دارند و با توجه به کمیتههای هماهنگی که در وزارت علوم در حال شکلگیری است، آنها قول دادهاند که این مسائل در سطوح بالا حل میشود و در شورای عالی انقلاب فرهنگی مطرح خواهد شد تا به علت یک سری مسائل کوچک و ریز روند رو به بالا و افزایشی حضور دانشجویان عراقی در دانشگاههای ایران تحت تأثیر قرار نگیرد.
او در پاسخ به این سوال که منظورتان از مسائل ریز و کوچک همان روند صدور ویزا وگرفتن خوابگاه و ... است، گفت: دانشجویان عراقی، چون عموما با هزینه شخصی خود به ایران میآیند به دنبال خوابگاه نیستند و به صورت شخصی در این زمینه اقدام میکنند؛ آنچه مهم است بحث گرفتن ویزای تحصیلی است. زمانی که دانشجو اقدام میکند که به یکی از دانشگاههای هدف در ایران بیاید، حتماً باید ویزای تحصیلیاش صادر شده باشد و بعد از صدور ویزای تحصیلی به ایران منتقل میشود. بحث فرایند صدور ویزای تحصیلی و کسب آن یک مسئله مهم است. دانشجویان عراقی همچنین هر زمانی که بخواهند برای انجام کار شخصی به عراق بازگردند، باید گذرنامه آنها مهر خروج بخورد که همین زدن مهر ورود و خروج خودش در این زمینه یک مسئله است.
رایزن فرهنگی عراق در ایران در بخشی دیگر از صحبتهای خود ادامه داد: ما در فرآیند گسترش روابط آموزشی و علمی بین ایران و عراق، برنامهای را به نام تبادل استاد تعریف کردیم. مسئلهای که بین دو کشور مطرح است که برخی از اساتید دانشگاهای ایران از جمله دانشگاه تهران در برخی از دانشگاههای عراق تدریس کنند، ناگفته نماند که در حال حاضر نیز برخی از اساتید دانشگاههای ایرانی در حوزههای نفت و برق، مکانیک و... در دانشگاههای عراق در حال تدریس هستند.
عبدالزهرا درباره مرمت طاق کسری و واگذاری پروژه آن از سوی عراق به یک شرکت فرانسوی گفت: در بحث صیانت از آثار باستانی عراق که در حال حاضر بسیاری از آثار باستانی ما در لیستهای بینالمللی از جمله یونسکو قرار دارند، وزارت فرهنگ و سازمان سرمایهگذاری عراق با توجه به یک سری معیارهایی، این نوع مشارکتها را میپذیرند. در مورد آنچه که شما اشاره کردید، رقابتهایی بین شرکتهای ایرانی و بینالمللی به وجود آمد و در پایان بررسیها، مسوولیت کار به یک شرکت فرانسوی داده شد.
وی افزود: البته با وجود اینکه تفاهم دولتی بین دو کشور ایران و عراق در این زمینه وجود دارد، در جزئیات اشکالاتی وجود داشت که با وجود اقدام شرکتهای ایرانی، مشارکت آنها در این پروژه مورد موافقت سازمان سرمایهگذاری و وزارت فرهنگ عراق قرار نگرفت.
رایزن فرهنگی عراق در پاسخ به این سوال که هفته فرهنگی بین ایران و عراق چه زمانی برگزار میشود، گفت: امیدواریم که بتوانیم هفته فرهنگی عراق را در یکی از دانشگاههای برتر جمهوری اسلامی ایران که بالاترین تعداد حضور دانشجویان عراقی در آنجا باشد، برگزارکنیم. در ارتباط با این موضوع منتظریم سال تحصیلی جدید آغاز شود و انشاءالله برای مهر و آبان در این ارتباط برنامهریزی خواهیم کرد.
رایزن فرهنگی عراق در ایران در پایان صحبتهای خود با ایسنا تاکید کرد: ۹۰ درصد از دانشجویان عراقی با هزینه شخصی خود در حال تحصیل در ایران هستند و در این ارتباط بحث ارزآوری برای ایران و تبادلات فرهنگی بین دو کشور مطرح است و این گونه نیست که برخی این تصور را دارند که دانشجویان عراقی بورسیه جمهوری اسلامی ایران هستند و این موضوع را مطرح میکنند که چرا این بورسیه به بچههای ایرانی داده نمیشود. آنچه که در این زمینه گفته میشود واقعیت نیست و ۹۰ درصد دانشجویان عراقی با هزینه شخصی خودشان در ایران تحصیل میکنند، ۱۰ درصد دیگر هم بورسیه دولت عراق هستند.