دو سیل مشابه طی ۴ سال در سیستان و بلوچستان؛ «سد سازی راه حل نیست»

نام سیستان و بلوچستان با کمبود امکانات گره خورده است، استانی محروم که خیلی مواقع تنها هنگام ظهور حوادث و البته بلایای طبیعی مورد توجه قرار می‌گیرد، این بار قرعه به‌نام سیل افتاد که نام این استان را بر سر زبان‌ها بیندازد، سیلی که «به ۱۶ شهرستان، ۱۰۰۰ روستا و ۴۰۰ هزار نفر در جنوب سیستان و بلوچستان آسیب زده است.»

مدیریت گلنگی سیلاب در ایران

به گزارش ایسنا، در روز‌های گذشته سیل سیستان و بلوچستان خسارت‌های زیادی به شهر‌ها و روستا‌های این استان وارد کرده است، به‌گفته فاروق اعظمی، نماینده سیستان و بلوچستان در شورای عالی استان‌ها، از پل گرفته تا محور‌های اصلی و فرعی، زمین‌های کشاورزی، باغات، واحد‌های گلخانه‌ای و دامداری، همگی از خسارت سیل دور نماندند، حتی به‌گفته مجتبی سعادتیان، معاون اداره کل میراث فرهنگی سیستان و بلوچستان: «بارندگی‌های اخیر به ۳۷ قلعه، بنا و بافت تاریخی در استان خسارت وارد کرده، بر اساس ارزیابی‌های اولیه و اطلاعات واصله از شهرستان‌ها، این بنا‌ها از ۱۰ تا ۴۰ درصد دچار خسارت شده‌اند که امکان افزایش این آمار نیز وجود دارد.»

همه این خسارت‌ها درحالی است که سیل امسال در سیستان و بلوچستان مشابه سیل چهار سال قبل در این استان بود، شاید اگر از حوادث آن سال درس گرفته می‌شد سیل امسال یا جاری نمی‌شد یا حداقل خسارت‌های کمتری درپی داشت. عکس زیر را مهدی معتق، استاد مرکز علوم تحقیقات زمین دانشگاه لایبنیتز هانوفر آلمان در فضای مجازی منتشر کرده است، این تصاویر مقایسه دو سیل در سال ۱۳۹۸ و سیل اخیر (۱۴۰۲) در استان سیستان و بلوچستان است. او در توضیح این تصاویر نوشت: «شکل بالایی در تصویر مربوط به سیل دی ماه ۱۳۹۸ در سیستان است. بعد از تهیه نقشه سیل مطلب کوتاهی به اتفاق دکتر آخانی نوشتیم مبنی بر اینکه باید طرحی نو در مدیریت سیل در ایران در انداخت، ۴ سال بعد دوباره همان مناطق محروم سیستان و دقیقا به‌همان شکل در پایین دست سد‌ها و انواع و اقسام مخازن آبخیزداری دچار سیل و حادثه شد و مصیبت برای مردم فراهم آورد (تصویر پایینی). دولت‌ها می‌آیند و می‌روند، ولی گویا قرار نیست کوچکترین تغییری در مدیریت گلنگی سیلاب در ایران پدید آید.»

او در توضیح بیشتر به خبرآنلاین گفت: «چیزی که بسیار واضح است و با مقایسه تصاویر ماهواره‌ای این سیل با سیل دی ماه ۹۸ می‌توان به راحتی آن را استنتاج کرد این است که چاره مهار سیل در این منطقه به هیچ وجه سد سازی و مخزن آبخیزداری نیست. کار‌های بسیار بنیادی در ارتباط با حفظ ساختار دشت سیلابی با رعایت قوانین حاکم بر آنها، اصلاح سازه‌های مهندسی مانند پل‌ها و جاده‌ها افزایش ارتفاع آن‌ها از سطح دشت سیلابی جهت کاهش ریسک، توسعه سطوح آبگیر و مدرنیزه کردن ساختار‌های سنتی ذخیره آب در منطقه و اینگونه کار‌های مشابه باید انجام شود.»

بیم و امید امداد به سیل زده‌ها

سیل در سیستان و بلوچستان جاری شد، اما در روز‌های اول امدادرسانی به مردم سیل زده سرعت مناسبی نداشت، این را نماینده سیستان و بلوچستان در شورای عالی استان‌ها گفته است، به گزارش ایسنا فاروق اعظمی گفته که: «متاسفانه سیل در زمان اولیه چندان مورد توجه قرار نگرفت و امدادرسانی سرعت مناسب را نداشت. اما سپس سرعت امدادرسانی افزایش یافته است.»

قبل‌تر هم احسان چهکندی، فعال اجتماعی که برای کمک به سیل زده‌ها در سیستان و بلوچستان است به خبرآنلاین گفته بود: «ما در منطقه تلنگ هستیم، یکسری روستا هفت روز بدون امداد بودند، روستا‌هایی داریم که هشت روز پشت آب هستند.»

همچنین علی‌بخش شه‌بخش، رئیس شورای اسلامی بخش باهوکلات به خبرآنلاین گفته بود: «مسیر دسترسی به روستا‌ها از بین رفته، پل‌های گِلی ریزش کرده و مردم شرایط سختی را تحمل می‌کنند.»

با این وجود رفته رفته کمک‌ها و نیرو‌های امدادی به‌سمت روستا‌ها و شهر‌های سیل زده بیشتر شد، عبدالباسط وحدتی، معاون امدادونجات جمعیت هلال احمر شهرستان چابهار به خبرآنلاین گفت: «دو بالگرد در منطقه مستقر هستند تا به روستا‌های محاصره شده در آب از طریق امداد هوایی اقلام مورد نیاز را برسانند. برخی روستا‌ها هم که مسیر دسترسی به آن‌ها باز شده است با استفاده از ماشین امداد رسانی می‌شوند.»

در ادامه رهبر انقلاب همزمان با روز درختکاری درباره کمک رسانی به استان سیستان و بلوچستان تاکید کردند: «کمک‌ها و امداد‌هایی که از طرف بخش‌های دولتی و غیر دولتی در حال انجام است، باید ادامه پیدا کند و کسانی هم که توانایی ورود به امداد و کمک را دارند، برای کمک‌رسانی وارد شوند.»

به‌دنبال پیام رهبری، سرلشکر سید عبدالرحیم موسوی فرمانده کل ارتش جمهوری اسلامی ایران با عنایت به تأکید فرمانده معظم کل قوا (مد ظله العالی)، به فرماندهان چهار نیروی ارتش دستور داد امدادرسانی در مناطق سیل زده را تقویت کنند و استمرار دهند. همچنین جانشین فرمانده قرارگاه قدس نیروی زمینی سپاه پاسداران از ورود سپاه به مرحله بازسازی آسیب‌ها و خسارت‌های ناشی از سیلاب در جنوب استان سیستان و بلوچستان خبر داد. در ادامه رئیس دولت سیزدهم همراه با جمعی از مسوولان دولتی با استفاده از بالگرد از مناطق آسیب دیده سیلاب‌های اخیر در جنوب سیستان و بلوچستان بازدید کرد.

تسریع امداد رسانی به روستا‌های سیستان و بلوچستان

در ادامه کمک‌های امدادی، رئیس سازمان اورژانس کشور گزارش داد: «از همان ساعت‌های ابتدایی وقوع سیل، اورژانس هوایی را فعال و بیماران و همچنین مادران باردار را به مناطق امن و مراکز درمانی منتقل کردیم. در این مدت ۱۲ مورد زایمان توسط همکاران ما در مناطق آسیب دیده از سیل در استان سیستان و بلوچستان انجام شده است.»

جمعیت هلال احمر در بخشی از اطلاعیه خود درباره امدادرسانی به مناطق سیل زده نوشت: «امدادگران هلال‌احمر تا امروز به ۳۸ هزار و ۲۷۶ نفر امدادرسانی کرده‌اند. ۴۲۰۵ نفر اسکان اضطراری پیدا کردند، ۹۱ نفر از سیلاب رهاسازی شده اند. تاکنون ۴۶ سورتی پرواز بالگرد هلال‌احمر در مناطق محاصره در سیل انجام و ۱۰ هزار و ۲۰۰ بطری آب معدنی و بیش از ۱۰ هزار بسته غذایی و همچنین بسته‌های بهداشتی، اقلام زیستی و ... بین متاثرین از سیلاب توزیع شده است. دو فروند بالگرد جمعیت هلال‌احمر در حال کمک‌رسانی و توزیع اقلام غذایی و امدادی در مناطقی هستند. در حال حاضر ۲۶۰۳ نیروی عملیاتی در قالب ۶۰۸ تیم/روز و با استفاده از ۴۹۷ دستگاه خودرو امدادی در حال خدمات‌رسانی به سیل‌زدگان هستند و موفق شده‌اند تا امروز در مجموع به ۶۶۳ روستا خدمات‌رسانی کنند. همچنین با تلاش این امدادگران، ۱۰۵۹ خانوار شامل ۴۲۰۵ آسیب‌دیده از سیل، اسکان اضطراری داده شده‌اند.»