دو دست‌انداز و یک چالش نهضت ملی مسکن

فرارو- طرح نهضت ملی مسکن فارغ از درست و غلط بودن ماجرا، با چالش‌های اقتصادی و سیاسی زیادی دست و پنجه نرم می‌کند.

به گزارش فرارو؛ طرح نهضت ملی مسکن و پرداخت تسهیلات به متقاضیان طبق آمار‌های رسمی تا اردیبهشت امسال در دستور کار ۱۸ بانک مختلف نبوده و به‌جز چند بانک محدود، یک ریال به جامعه هدف تعلق نگرفته است. اگر اقساط تقریبا ۱۲ میلیونی و افزایش آورده متقاضیان را مهمترین چالش‌های اقتصادی بدانیم، حالا تغییر دولت و روی کارآمدن مدیران جدید به وزارت راه‌وشهرسازی می‌تواند چالش سیاسی و جدید طرح نهضت ملی مسکن باشد. از زمان مطرح شدن نام فرزانه صادق مالواجرد ابهام‌های زیادی درباره تصمیم دولت چهاردهم پیرامون طرح نهضت ملی مسکن به‌وجود آمده است.

چالش اول؛ آورده متقاضیان نهضت ملی مسکن

آورده متقاضیان نهضت ملی مسکن اولین چالش اقتصادی تسهیلات است. اوایل ۱۴۰۱ از رقمی نزدیک ۳۲۰ میلیون تومان به‌عنوان آورده متقاضیان نهضت ملی مسکن صحبت می‌شد و قرار به پرداخت این رقم در هشت قسط مختلف بود. با این حال گزارش رسانه‌ها از افزایش مبلغ آورده نهضت ملی مسکن به بیشتر از این ارقام حکایت داشت و همین موضع با اعتراض متقاضیان نهضت ملی مسکن همراه شد.

متقاضیان طرح نهضت ملی مسکن از فروردین ۱۴۰۱ یعنی کمتر از یک سال از شروع به کار دولت سیزدهم پیامک وزارت راه وشهرسازی مبنی بر بررسی صلاحیت آن‌ها را در مورد سابقه مالکیت، متاهل یا سرپرست خانوار بودن و سبز بودن فرم ج را دریافت کردند. پرونده متقاضیان مسکن ملی در مرحله بعدی به دفاتر استانی می‌رفت تا تکلیف شرط چهارم یعنی سابقه سکونت در استان محل تقاضا مشخص شود. آنوقت آورده متقاضیان طرح نهضت ملی مسکن، در پنج مرحله طبقه‌بندی شده از جمله زمان افتتاح حساب، تکمیل فونداسیون، تکمیل اسکلت، تکمیل سفت‌کاری و اتمام نازک‌کاری دریافت خواهد شد.

آورده نهضت ملی مسکن البته بستگی به شهر موردنظر متقاضیان داشت و بعد کسر رقم تسهیلات واحد‌های مسکونی از هزینه ساخت به دست می‌آید.

آورده متقاضیان طرح نهضت ملی مسکن از طرفی با احتساب هزینه روز ساخت محاسبه می‌شد و این عدد با افزایش تورم می‌توانست نسبت به پیش‌بینی‌های ابتدایی بالاتر برود.

چالش دوم؛ اقساط وام نهضت ملی مسکن

وام نهضت ملی مسکن در سال ۱۴۰۳ به ۸۰۰ میلیون تومان افزایش پیدا کرد. رقمی که سال گذشته ۵۵۰ میلیون تومان بود. افزایش تقریبا ۴۵ درصدی وام نهضت ملی مسکن در نگاه اول می‌تواند نکته امیدوارکننده‌ای باشد، اما از یک طرف دیگر فشار بیشتری موقع پرداخت اقساط به متقاضیان وارد می‌کند.

وام ۸۰۰ میلیونی نهضت ملی مسکن به دو شکل پلکانی و عادی باید به بانک‌های برگردانده شود. در روش عادی و با احتساب سود ۱۸ درصدی که از سوی شورای پول و اعتبار تعیین شده است و مهلت بازپرداخت ۲۰ ساله (۲۴۰ ماه)، بحث اقساط ۱۲ میلیون و ۳۴۶ هزار تومانی در هر ماه مطرح است.

وام نهضت ملی مسکن به‌جز ۹ بانک، در دستور کار سایر بانک‌ها قرار نداشته است

وام نهضت ملی مسکن دقیقا همینجا با چالش اقتصادی دیگری روبرو می‌شود. احتمالا درجریان هستید که حداقل دستمزد کارگری در سال ۱۴۰۳ یعنی همین امسال که حرف از اقساط تقریبا ۱۲ میلیون تومانی به میان آمده، تقریبا در همین بازه قرار دارد و قاعدتا با حقوق و درآمد متقاضیان همخوانی ندارد. سود کل وام نهضت ملی مسکن با این اوصاف نهایتا بعد ۲۰ سال به بیش از دو میلیارد تومان می‌رسد و دست‌اخر جمع کل اقساط به عددی نزدیک دو میلیارد و ۹۶۳ میلیون تومان تبدیل می‌شود.

نهضت ملی مسکن از طرفی برای اقشار کم‌درآمد جامعه طراحی شده و بخشی از جامعه هدف تسهیلات، افراد تحت تکفل کمیته امداد و سازمان بهزیستی به‌حساب می‌آیند. احتمالا با همین دلایل و توضیحات بحث بازپرداخت اقساط به شکل پلکانی به‌میان آمده است. طوریکه در دو سال اول قرار به ثابت ماندن اقساط تسهیلات در محدوده ۵.۹ میلیون تومان است و بعد دو سال از دریافت تسهیلات این عدد افزایش پیدا می‌کند.

چالش سوم؛ موانع سیاسی نهضت ملی مسکن

نهضت ملی مسکن جزو طرح‌های اقتصادی دولت گذشته است. ساخت چهار میلیون مسکن در دولت سیزدهم یکی از وعده‌های شهید ابراهیم رئیسی اعلام و نهضت ملی مسکن اساسا طبق همین سیاست متولد شد. حالا با اتمام کار دولت سیزدهم و روی کارآمدن دولت و مدیران جدید به وزارت راه و شهرسازی، ابهام‌های تازه‌ای در روند طرح دیده می‌شود.

فرزانه صادق مالواجرد گزینه پیشنهادی مسعود پزشکیان برای تصدی وزارت راه‌وشهرسازی به مجلس شورای اسلامی است. فرزانه صادق مالواجرد از سوی برخی رسانه‌ها به‌عنوان مخالف طرح‌هایی مثل نهضت ملی مسکن، مخالف توسعه افقی شهر‌ها و مخالف مصوبات افزایش حریم شهر‌ها معرفی شده است. اتفاقی که البته با درج خبر‌هایی مثل تکمیل مسکن مهر و نهضت ملی مسکن به نقل از خود وزیر پیشنهادی راه‌وشهرسازی همراه شده است.

سخنگوی کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی به‌عنوان مثال از صحبت‌های به‌میان آمده در جلسه بررسی گزینه پیشنهادی وزارت راه و شهرسازی در مجلس شورای اسلامی پرده‌برداری کرده و گفته: برنامه‌های فرزانه صادق مالواجرد در حوزه مسکن و شهرسازی ارائه شد و نمایندگان نیز مباحثی پیرامون نهضت ملی مسکن از او پرسیدند. آنطور که عبدالجلال ایری اعلام کرده، فرزانه صادق مالواجرد وعده پیگیری نهضت ملی مسکن مطابق با قانون جهش تولید مسکن و برنامه هفتم را به نماینده‌ها داده، اما هنوز به شکل رسمی چیزی مشخص نیست. به همه این حرف‌ها، می‌شود به نگرانی‌ها پیرامون منابع مالی بانک‌ها در عرصه پرداخت تسهیلات نهضت ملی مسکن اشاره کرد.

نهضت ملی مسکن و پرداخت تسهیلات به متقاضیان طبق آمار‌های رسمی تا ابتدای اردیبهشت امسال دست‌کم از سوی ۱۸ بانک مختلف در دستور کار قرار نداشته است. بانک‌های مسکن، سپه، ملی، تجارت، ملت، صادرات، صنعت و معدن و توسعه صادرات تنها بانک‌هایی بودند که تاریخ مذکور اقدام به پرداخت وام کردند و از بانک‌های دیگر خبری نیست.