ایران و عراق تاریخ و جغرافیای مشترکی دارند و علاوه بر اشتراکات فراوانی که میان اقوام و قومیت‌های دو کشور وجود دارد مراودات امنیتی و اقتصادی و اجتماعی در سطوح مختلفی در میان دو کشور برقرار است. این روابط بعد از قدرت‌گیری داعش در عراق و کمک‌های ایران به منظور مقابله با گروه‌های تروریستی مستقر در این کشور وارد مسیر جدیدی شد.
مسعود پزشکیان ۲۰ شهریور به دعوت شیاع السودانی، نخست‌وزیر عراق راهی بغداد می‌شود. هر چند که در ابتدای تشکیل دولت ایشان گمانه‌زنی‌هایی وجود داشت مبنی بر اینکه رییس دولت چهاردهم در اولین سفر خارجی خود به ریاض خواهد رفت؛ اما درنهایت ایشان عراق را به عنوان اولین مقصد سفر خارجی دولت چهاردهم انتخاب کرد.
به گزارش اعتماد، گفتنی است تا پیش از وقوع حادثه برای بالگرد رییس‌جمهور سابق، ابراهیم رییسی، قصد داشت طی سفری به عراق اسنادی را در حوزه‌های گمرکی و اقتصادی و مرزی و امنیتی با این کشور به امضا برسانند که با شهادت ایشان، این سفر و توافقات در آستانه امضا شدن در حالت بلاتکلیفی قرار گرفت.
علاوه براین در دولت سیزدهم تعاملات تجاری و مالی میان ایران و عراق تحت تاثیر تحریم‌های ایالات‌متحده با موانعی جدی روبه‌رو شد. امروز نیز پرونده منابع بلوکه شده ایران در بانک‌های عراقی همچنان باز است. به گفته وزیر اقتصاد دولت سیزدهم قرار براین بود تا ۱۰ میلیارد دلار طلب ایران آزاد شود اما تا به امروز و بعد از گذشت یک سال هنوز گامی در این مسیر برداشته نشده، هر چند که در دولت آقای رییسی ایالات‌متحده با هدف ازسرگیری مذاکرات هسته‌ای مجوز استفاده ایران از منابع مسدود شده در عراق برای خرید کالاهای غیرتحریمی از کشورهای ثالث را صادر کرد، اما این مجوز صرفا برای دسترسی ایران به پول‌های خود برای مقاصد بشردوستانه بود. گروهی از ناظران مدعی‌اند که رایزنی درباب اموال بلوکه شده ایران می‌تواند یکی از محورهای رایزنی پزشکیان و مقام‌های عراقی باشد.
این گروه با اشاره به نتایج منفی تحریم‌های امریکا بر تعاملات تجاری و اقتصادی ایران با عراق و سایر بازیگران اعم از منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای براین باورند که سفر رییس‌جمهوری به عراق می‌تواند نخستین گام در مسیر تنش‌زدایی با غرب بالاخص ایالات‌متحده قلمداد شود؛ این گروه در توجیه ادعای خود به بازه‌ای از زمان اشاره دارند که بغداد حامل پیام‌هایی رسمی و غیررسمی میان تهران و واشنگتن بود.
علاوه بر این به واسطه میزبانی عراق از هیات‌های نمایندگی ایران و عربستان که ماحصلش احیای روابط دیپلماتیک دو کشور در چین بود، گروهی مدعی‌اند که پزشکیان در این سفر می‌تواند برای احیا و بهبود روابط تهران با سایر بازیگران منطقه مقدمه‌سازی کند.
ایران و عراق تاریخ و جغرافیای مشترکی دارند و علاوه بر اشتراکات فراوانی که میان اقوام و قومیت‌های دو کشور وجود دارد مراودات امنیتی و اقتصادی و اجتماعی در سطوح مختلفی در میان دو کشور برقرار است. این روابط بعد از قدرت‌گیری داعش در عراق و کمک‌های ایران به منظور مقابله با گروه‌های تروریستی مستقر در این کشور وارد مسیر جدیدی شد. امروز پزشکیان در شرایطی متفاوت راهی عراق می‌شود؛ خاورمیانه درگیر التهاب است، جنگ در غزه و رویارویی بی‌سابقه ایران و اسراییل و تنش‌های حاصل از ترور شهید اسماعیل هنیه منطقه را درگیر بی‌ثباتی کرده، از همین رو ناظران براین باورند که تنش‌ها در خاورمیانه و یافتن راهی جهت خروج از بحران حاکم می‌تواند یکی از محورهای رایزنی‌های طرفین باشد.
به منظور بررسی و ارزیابی اهداف اولین سفر رییس‌جمهور به عراق با نصرت‌الله تاجیک، دیپلمات پیشین و محمدعلی سبحانی سفیر اسبق ایران در لبنان گفت‌وگو کردیم.
تاجیک در پاسخ به سوال نخست درباره چرایی انتخاب عراق به عنوان مقصد نخست پزشکیان گفت که این سفر انتخاب شخصی رییس‌جمهور است، اما امیدوارم ایشان شخصا با تشکیل تیمی از کارشناسان روابط اقتصادی دو طرف را به طور کامل کالبدشکافی کنند و در طول سفر بررسی کنند که چه ظرفیت‌هایی معطل مانده است و چه همکاری‌هایی با بغداد باید انجام شود تا این سفر به یک سفر کاری و مفید برای دو ملت و دو کشور تبدیل شود!
هدف اصلی سفر به عراق همان‌طور که آقای رییس‌جمهور هم گفته زیارت است، از همین رو تصور می‌کنم اگر تصمیم کارشناسی و روند تصمیم‌سازی پایین به بالا انجام می‌شد و اگر می‌خواستیم اولین سفر دو جانبه خود را به یکی از همسایگان انجام دهیم، کشورهای دیگری ممکن بود در اولویت قرار گیرند. معمولا در جهان سوم و دنیای در حال توسعه سیاست خارجی، تعیین می‌کند، سفر به کدام کشور همسایه صورت بگیرد؟ سفر به کشورهای همسایه براساس رویکرد حاکم بر سیاست خارجی و نوع رابطه کشور‌ها با یکدیگر دارند انجام می‌شود. البته آقای پزشکیان خودشان از بیان مواضع‌شان ابایی نداشته و گفتند که قصدشان زیارت است و فعل و انفعال‌های دیپلماتیک را نیز در کنار آن پیگیری می‌کنند.
واقعیت این است هر کشوری براساس شکل روابط خود با کشورهای همسایه یا سطح تنش‌ها و همچنین پیگیری منافع کوتاه، میان و بلندمدت اقدام می‌کند. در این مورد ممکن است من به عنوان یک کارشناس یا هر کارشناس دیگری براساس تحلیل خود از شرایط و نیاز‌های سیاست خارجی کشور خاصی را به عنوان مقصد پیشنهاد کند، اما در هر صورت در شرایط فعلی این اتفاق نیفتاده است. شخص رییس‌جمهور تصمیمی گرفته و درصدد اجرای تصمیم خود نیز هست. این انتخاب انتخابی فردی بود. ما به انتخاب شخصی ایشان به عنوان رییس‌جمهور و همچنین به عنوان یک فرد علاقه‌مند به شعائر مذهبی احترام می‌گذاریم.
حال اگر از این فضا عبور کنیم عراق یک ظرفیت است ولی تعاملات تجاری و اقتصادی ایران و عراق نیاز به جراحی دارد. رابطه با عراق فی‌نفسه برای ما مهم است و نه نقش منطقه‌ای و بین‌المللی این بازیگر! در عراق بحث مرجعیت و حوزه‌های علمی شیعیان و ازجمله نقش آیت‌الله سیستانی در حوزه و نیز ایجاد ثبات و آرامش در عراق برای ایران از منظری دیگر با اهمیت است. احتمالا آقای پزشکیان ملاقاتی با آیت‌الله سیستانی هم خواهد داشت. به باورم دید آقای رییس‌جمهور در این سفر به واقعیات سیاست خارجی عینی‌تر خواهد شد! سیاست خارجی محل توجه به واقعیات است! ایشان در این سفر به‌صورت یقینی احساس می‌کند راه نجات اقتصاد ایران در همکاری‌های بین‌المللی است. ظرفیت اقتصاد ایران بسیار بالاتر از سطح روابط با کشورهای همسایه است. این روابط با همسایگان لازم است، اما کافی نیست!
تاجیک در ادامه و در پاسخ به سوالی در باب نقش احتمالی عراق جهت بهبود و احیای روابط تهران با بازیگران منطقه‌ای، چون اردن، بحرین و مصر تاکید کرد و گفت: یکی از اهداف دستگاه دیپلماسی کشورمان در دولت چهاردهم بهبود و تقویت روابط با کشورهای منطقه بالاخص همسایگان عنوان شده است. با این همه بعید است عراق در این مسیر بتواند گامی بردارد. طی چند ماه گذشته وزرای پیشین امور خارجه کشورمان با وزیر خارجه اردن و وزیر خارجه مصر ملاقات‌هایی را داشته‌اند.
به نظر من در این برهه از زمان بعید است ما نیازی به رساندن پیام خود به این کشور‌ها از طریق عراق داشته باشیم. مذاکرات ایران و عربستان چند دوره در عمان برگزار شد و چند دوره نیز عراق میزبانی رایزنی‌ها را برعهده داشت، اما در نهایت منتج به نتایجی نشد. آنچه که حاصل شد بیشتر در اثر مداخله چینی‌ها بود که طرفین به یک تفاهمی رسیدند که آن‌هم حرف و حدیث فراوان دارد! ما باید الگوی فکری و رفتاری خود را تغییر و مشکلات خود را راسا با کشور‌ها چه منطقه‌ای و چه بین‌المللی حل کنیم. دخیل کردن دیگر بازیگران به دلیل موقعیت ژئوپلیتیکی و قدرت سخت‌افزاری ما به‌صلاح نیست! فکر نمی‌کنم حتی اگر بخواهیم برای این سفر دستاوردسازی هم داشته باشیم قادر نیستیم به این مسائل متوسل شویم.
به این دلیل که در سطح بین‌المللی وزنه سیاسی عراق چندان بالا نیست و در سطح منطقه نیز همین‌طور است. بیشتر مشکلات ایران با مصر و اردن دوجانبه هستند. دو طرف باید قبول کنند که دغدغه‌های یکدیگر را قبول کنند؛ هم درمورد مصر و هم درمورد اردن. اما اکنون کشور‌هایی مانند مصر و اردن دغدغه‌های خاص خود را دارند. زمانی که در شرایط فعلی بخواهند وارد عادی‌سازی روابط خود با ایران شوند مجددا مسائل و مشکلات چه از سوی امریکا و اسراییل که فشار‌هایی را وارد می‌کنند خواهند داشت. فکر نمی‌کنم عراق نقش تعیین‌کننده یا حتی سازنده‌ای در روابط خارجی دو جانبه و چندجانبه و روابط بین‌المللی ایران داشته باشد.
دیپلمات پیشین کشورمان در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر سفر احتمالی رییس‌جمهوری به نیویورک جهت سخنرانی در نشست سالانه مجمع عمومی سازمان ملل بعد از سفر به عراق و نقش احتمالی بغداد در فرآیند تنش زدایی میان تهران و واشنگتن خاطرنشان کرد: عراق ظرفیت میانجیگری ندارد. هم از جهت وزنه بین‌المللی و هم جایگاه منطقه‌ای و سیاسی.
اصولا کشوری می‌تواند میانجی باشد که وزن داشته باشد و بر دو طرف متنازع تاثیرگذار باشد. عراق در مقاطعی میان ایران وامریکا حامل پیام‌هایی بود، اما این اقدام را نمی‌توان میانجیگری تلقی کرد، بنابراین به عقیده من این امکان در عراق وجود ندارد. در ادوار اخیر نیز مثلا چند سال گذشته بیشتر قطر و عمان حامل پیام میان تهران و واشنگتن بودند از همین رو بعید است بغداد در این مسیر فعلا گامی بردارد. ضمن اینکه چه ضرورتی وجود دارد ما بخواهیم پیامی به امریکایی برسانیم درحالی که کانال‌های دیگری وجود دارد و اصولا همه دست‌اندرکاران و کارشناسان اصولا علاقه دارند دولت چهاردهم از این فضای تبادل پیام و مذاکره و ... مستقیم با امریکا عبور کند و به نقش تاریخی خود برای تثبیت جایگاه ایران به عنوان یک کشور تاریخی و تاثیرگذار منطقه‌ای و بین‌المللی بپردازد.
ضمن اینکه ما نباید بی‌خود و بی‌دلیل وزن کشور‌ها را بالا و وزن خودمان را کاهش دهیم. این در آینده برای ایران مشکل‌ساز خواهد شد! ما باید راسا در صحنه بین‌المللی بازیگر و از این طریق در صحنه منطقه‌ای بازیگردان شویم. در سفر به نیویورک که باید در فرصت دیگری به آن پرداخت آقای پزشکیان باید یک شوک‌درمانی پیشه کند و در این سفر تکانه خارجی داشته باشد!
تاجیک در ادامه و در تبیین موضع خود در باب لزوم جراحی روابط اقتصادی ایران و عراق و همچنین برنامه‌های کشورمان برای گسترش همکاری تهران و بغداد، برنامه‌هایی که به باور ناظران و با توجه به واقعیت‌های حاکم به واسطه تحریم‌ها و فشار‌های ایالات‌متحده و سایر موانع شدنی نیست، گفت: گسترش روابط میان دو کشور ایران و عراق اتفاق خوبی است، اما متاسفانه اخبار خوبی در این زمینه به گوش نمی‌رسد. ظرفیت‌های زیادی ممکن است میان دو کشور وجود داشته باشد. مثلا به دلیل تشابهات زیستی و فرهنگ مردم عراق و ایران به ویژه در بحث‌های دینی و مذهبی و عتبات عالیات و رفت و آمد‌هایی که وجود دارد. از سوی دیگر ورود عراقی‌ها به ایران چه برای زیارت و چه برای سیاحت منافعی به دنبال دارد.
ظرفیت‌های اقتصادی مانند تبادلات تجاری و خدمات فنی مهندسی هم در روابط ایران و عراق وجود دارد، اما متاسفانه به هر دلیلی منتج به نتیجه خاصی نشده است! اخباری که کارشناسان ایرانی از طریق رسانه‌ها دریافت می‌کنند این است که عراقی‌ها تمایل چندانی به حضور شرکت‌های ایرانی در این کشور ندارند. ممکن است اگر پیگیر این موضوع شویم دلایل خاص خود را داشته باشند. من می‌پذیرم که ممکن است رفتار ما نیز از لحاظ استاندارد‌های حرفه‌ای و فنی و همچنین از نظر صنعتی و تامین نیاز‌های شرکت‌ها و مردم عراق در سطح خیلی بالایی نباشد. متاسفانه کشور ما در زمینه صادرات خیلی در سطوح بالا قرار ندارد.
مشکلاتی نیز وجود دارد، ازجمله مسائل مالی و بانکی و نقل و انتقال پول. از سوی دیگر عراقی‌ها نیز از جهت این نقل و انتقالات تحت فشار امریکایی‌ها هستند. تحت فشار نهاد‌های نظارتی بین‌المللی مانند اف‌ای‌تی‌اف هستند؛ لذا این مشکلات اکنون وجود دارند. سیاست خارجی ما سیاست خارجی توسعه‌گرا و با محوریت توسعه اقتصادی نیست. مجموعه شرایط ما چه به صورت داخلی و چه در سطح سیاست خارجی بر روابط اقتصادی ما نیز تاثیرگذار است. روابط ما با عراق شاید این‌گونه باشد که ما نزدیک‌ترین دو کشور به یکدیگر باشیم چه در کمک کردن به این کشور هنگام مقابله داعش یا در زمینه‌های دیگر ما خیلی به این کشور نزدیک هستیم، هزینه و سرمایه‌گذاری کردیم، اما هم به میزان سرمایه‌گذاری بهره‌برداری نکردیم و هم متاسفانه این فرصت فراهم نشده است که دو کشور بتوانند سطح روابط را گسترش دهند و به یک سامانی برسانند. ترکیه که در مقطعی حامی گروه تروریستی داعش بود الان بیش از ایران از عراق بهره اقتصادی می‌برد!
اگر آقای رییس‌جمهور بتوانند بیشتر همان‌گونه که در گردهمایی مشهد با فعالین اقتصادی خراسان متعهد شد، سفیر اقتصادی باشند، می‌توانند روابط اقتصادی دو کشور را به رونق برسانند و سامان دهند. ظرفیتی که عراقی‌ها برای صنایع و شرکت‌های ایرانی دارند، مناسب است. باید بررسی شود و اگر آقای پزشکیان از همین ابتدای کار به وزرای مربوطه دستور دهند و یک تیم تخصصی واکاوی و کالبدشکافی مشکلات روابط اقتصادی تعریف کرده و در ابتدای سفر یک کمیته مشترک دو، سه نفره تشکیل دهند شاید نتایجی حاصل شود. آقای رییس‌جمهور باید روابط اقتصادی دوطرف را کالبدشکافی کنند.
بررسی کنند که چه ظرفیت‌هایی معطل مانده است. چه اقداماتی را ما باید انجام دهیم یا عراقی‌ها انجام دهند. این سفر را باید به یک سفر کاری تبدیل کنند. اینکه چه اقداماتی را باید طرف عراقی انجام دهد به ویژه در زمینه تعرفه‌ها این مقوله بسیار با اهمیت است. من شنیده‌ام که عراقی‌ها برای ترکیه تعرفه‌های ترجیحی خیلی مناسبی راتعریف کرده‌اند. درحالی که برای کالای ایرانی این اقدام صورت نگرفته است.
به عقیده من این موضوع به کار کارشناسی و تمرکز نیاز دارد. نه اینکه تمامی مسائل صرفا به تشریفات و سخنرانی و ملاقات‌های تشریفاتی صرف ختم شود. اگر آقای رییس‌جمهور از این سفر یک دستاورد اقتصادی، این‌گونه که طرفین بتوانند سطح مبادلات را به صورت واقعی نه در حد یک سخنرانی، گسترش دهند و تا یک سال آینده هدف‌گذاری داشته باشند و این هدف‌گذاری اجرایی شود این سفر نتایج خوبی خواهد داشت. البته ایشان گویا به اربیل هم سفر خواهند داشت و اینجا هم زمینه همکاری اقتصادی قوی است و اتفاقا این احتمال وجود دارد تا بدین طریق پایه همکاری‌های اقتصادی بین کردستان ایران و عراق تحکیم شده و با تشکیل بازارچه‌های مرزی و سایر مکانیسم‌ها پدیده کولبری به تاریخ سپرده شود! حداقل آنچه مربوط به دو کشور است برطرف شود تا برسیم به مشکلات بین‌المللی ایران و بحث رفع تحریم‌ها!
تاجیک در ادامه و در پاسخ به سوالی در باب سفر پزشکیان به عراق آن‌هم در شرایطی که شاهد نوعی رویارویی عریان و پنهان میان ایران، مقاومت با اسراییل هستیم، خاطرنشان کرد، بعید می‌دانم اقدامی جدی در این زمینه صورت گیرد.
این امکان وجود دارد اقدامی تشریفاتی و ملاقات فردی یا جمعی انجام شود. جزییات برنامه کاری ایشان منتشر نشده، اما ممکن است ایشان ملاقات‌هایی با رهبران مقاومت یا به صورت کلی با جمعی از رهبران مقاومت داشته باشد، اما اینکه مدیریت بحران در دستور کار ایشان باشد بعید می‌دانم. اما اینکه گاهی اختلافاتی میان گروه‌های مقاومت و دولت حاکم در عراق به وجود می‌آید این موضوع، مساله‌ای نیست که شخص رییس‌جمهور بخواهد دخالت کند. شاید شما یک پیش‌فرضی داشته باشید و آن اینکه عراقی‌ها سعی می‌کنند از اهرم ایران برای کاهش یا مدیریت تنش‌ها میان گروه‌های مقاومت و امریکا استفاده کنند.
من این موضوع را نفی نمی‌کنم، اما این مباحث در سطح ریاست‌جمهوری نیست و بیشتر در سطوح عملیاتی هستند. اگر هم این مسائل میان ایران و عراق مطرح شود بیشتر میان مقامات اجرایی مانند سپاه قدس و درنهایت وزیر امور خارجه است و نه رییس‌جمهور. مسائل مطرح در سفر آقای پزشکیان بیشتر تشریفاتی است. ممکن است تفاهم‌نامه‌هایی نیز به امضا برسد. ضمن اینکه ورود به این مسائل مقدماتی را نیاز دارد. من بعید می‌دانم ایران در این مرحله قصد داشته باشد نفیا یا به صورت اثباتی دخالتی کند. گروه‌های عراقی مخالف حضور نیرو‌های امریکایی هستند.
از طرفی دولت مرکزی وابستگی‌هایی دارد و مذاکراتی با امریکا برای نحوه خروج انجام داده است. اخیرا نیز طرحی در این زمینه تهیه شده است و ایران ترجیح می‌دهد خود عراقی‌ها موضوع را با اتخاذ موضع واحد حل کنند. سیاست ایران تلاش برای نزدیک کردن دیدگاه گروه‌های مقاومت و دولت عراقی و انسجام و وحدت ملی آن کشور است.
محمدعلی سبحانی نیز در پاسخ به چرایی سفر پزشکیان به عراق به عنوان نخستین سفر منطقه‌ای گفت: انتخاب عراق به عنوان مقصد اولین سفر آقای پزشکیان تصمیمی غیرطبیعی نیست. بین کشورهای منطقه روابط ایران و عراق در سطحی دوستانه قرار دارد و به معنای این است که ما همیشه و در دولت فعلی اصل را بر تعامل و ارتقای روابط با کشورهای منطقه بالاخص بازیگرانی که در همسایگی‌مان قرار دارند، قرار داده‌ایم. لازم به ذکر است که پیش‌تر آقای رییسی، رییس‌جمهور سابق، سفر به عراق را در برنامه‌های خودشان داشتند. فکر می‌کنم در رفت و آمد‌های روسای کشور‌ها میان ایران و عراق این مدنظر عراقی‌ها بود که چنین سفری صورت بگیرد، بنابراین به عقیده من این سفر روالی طبیعی دارد.
سبحانی در پاسخ به سوالی درباره نقش عراق در بهبود و احیای احتمالی روابط ایران با کشورهای حاشیه خلیج‌فارس خاطرنشان کرد: این احتمال وجود دارد که عراق در مسیر تنش‌زدایی ایران با کشورهای منطقه و فراتر از آن با ایالات‌متحده گام‌هایی بردارد یا در این زمینه مشورت‌هایی با طرف عراقی صورت بگیرد. عراق همیشه تمایل داشته است شرایط ما با امریکا و روابط پرمناقشه ما با اروپا در وضعیتی عادی قرار بگیرد و این کشور در این زمینه نقشی برجسته ایفا کند تا بتواند در روال عادی‌سازی تاثیرگذار باشد.
با توجه به اینکه عراق هم با ایران دارای روابط مناسبی است و هم با طرف‌های غربی، بنابراین این ظرفیت در این بازیگر وجود دارد که نقش مثبتی در این مورد ایفا کند. ما امروز می‌دانیم که بعد از انتخاب آقای پزشکیان هم مردم و هم ناظران بین‌الملل به اصل تنش‌زدایی با غرب و منطقه چشم دوخته‌اند و منتظر هستند ببینند که رییس‌جمهور جدید ایران چگونه وعده‌های خود ازجمله مساله عادی‌سازی و متناسب نمودن روابط ایران با شرق و غرب و به ویژه احیای روابط با غرب را اجرایی خواهد کرد.
اینکه چگونه در روابط خارجی ایران توازن برقرار خواهد شد که زمینه‌ای فراهم شود ما شاهد ازسرگیری گفتگو‌های برجامی و رفع تحریم باشیم. بنابراین این احتمال وجود دارد که یکی از محورهای این سفر موضوع میانجیگری عراق باشد. هرچند که آقای پزشکیان زیارت را ازجمله اهداف خود ذکر کردند. قطعا سفر ایشان دارای دو بخش خواهد بود. بخش زیارتی که با توجه به پیشینه ایشان در ابراز ارادات به اهل بیت انجام خواهد شد. دوم بحث روابط دوجانبه و نقش تاثیرگذار عراق بر تحولات آتی سیاست خارجی ایران به ویژه با امریکا و غرب. در واقع این نقش‌آفرینی باتوجه به ظرفیت کشور عراق بسیار اهمیت دارد.
سبحانی سفر پزشکیان به نیویورک برای حضور در نشست سالانه مجمع عمومی سازمان ملل را محتمل خواند و درباب اینکه آیا عراق در ارتباط با خواست ایران برای تنش‌زدایی با ایالات‌متحده قادر به نقش‌آفرینی هست یا نه، خاطرنشان کرد: سفر رییس‌جمهوری به نیویورک هنوز قطعی نیست. هرچند که زمان زیادی تا برگزاری نشست مجمع عمومی باقی نمانده است، اما معمولا در بسیاری از کشور‌ها وزرای خارجی برای این سفر آماده می‌شوند.
توصیه من این است که اگر خود آقای پزشکیان به این سفر رفتند حتما با آمادگی کامل راهی این سفر شوند با این هدف که تفاوت معناداری با شرایط پیش از این داشته باشند که بتوانند آغازی برای ازسرگیری گفتگو‌های رفع تحریمی داشته باشند. این مسائل حتما در برنامه‌های ایشان قرار داشته باشد که انتظار مردم از وعده‌های انتخاباتی آقای پزشکیان و انتظار جهانیان از اینکه ببینند که سیاست خارجی ایشان چه جهت‌گیری خواهد داشت و چگونه پیش خواهد رفت.
اگر این آمادگی وجود ندارد ایشان می‌تواند در فرصت‌های بعدی این موضوع را در دستور کار قرار دهند. اما برداشت من این است که در هر صورت این موضوع هم می‌تواند با سفر ایشان به عراق مرتبط باشد. ممکن است هماهنگی‌های لازم در داخل کشور وجود داشته باشد که ایشان بتوانند با یک پشتوانه ملی که بر پایه دولت وفاق ملی است با هدف حل مشکلات ریشه‌ای سفر به نیویورک را نیز انجام دهند. البته که انتخابات امریکا در پیش است. خیلی سخت است که بتوانیم در این شرایط به توافقی جدی دست پیدا کنیم. در هر صورت باید تفاوت دولت‌ها احساس شود. اگر سفر‌هایی از قبیل نیویورک یا به عراق نیز انجام می‌شود باید در جهت حل مشکلات کشور و رفع تنش‌ها و ایجاد توازن در روابط خارجی صورت بگیرد.
سفیر پیشین ایران در لبنان در ادامه و در پاسخ به سوال «اعتماد» درباب بازه زمانی که رییس‌جمهوری عازم عراق می‌شود، خاطرنشان کرد: آقای پزشکیان به عنوان رییس‌جمهور در جریان سیاست‌ها و رویکرد محور مقاومت قرار دارد. اما با این حال اولویت ایشان مشکلات اقتصادی است و به دنبال رفع آن‌ها است. برای حل مشکلات اقتصادی باید به دنبال رفع تحریم‌ها بود.
برای رفع تحریم‌ها طبیعی است که به نکات پایه‌ای سیاست خارجی و ایجاد توازن و ورود به گفتگو‌های جدی و آغاز مجدد مذاکرات توجه داشته باشیم. بنابراین باید یک گفتمان داشته باشیم که این گفتمان بتواند کشور را وارد مسیری کند که قادر به حل مشکلات و معضلات در روابط خارجی باشد. روال رایج کار به این صورت است. هر موضوع دیگری که در این زمینه وجود داشته باشد قطعا ایشان در جریان آن خواهد بود. اصلی‌ترین موضوع کشور اقتصاد است. برای حل اقتصاد رفع تحریم‌ها ضرورتی مهم و واجب است. اساسا این دو موضوع لازم و ملزوم یکدیگر هستند.
برای رفع تحریم‌ها گفتگو‌های متوازن خارجی لازم است. این گفتگو باید با همه کشور‌ها ازجمله عراق انجام شود. مناقشاتی که میان ما و کشورهای غربی و امریکا وجود دارد باید برطرف شود و سوءتفاهم‌ها رفع گردد. باید مذاکرات ازسر گرفته شود تا هر چه سریع‌تر مساله تحریم‌ها پیگیری شود. درنهایت باید به نقطه‌ای برسیم که کشور بتواند از سرمایه‌گذاری خارجی استفاده کند. ایران باید بتواند در مراودات مالی خود به راحتی وارد عمل شود و مشکلی در این زمینه نداشته باشد. این اقدامات بدون اجرای FATF و به علاوه گفتگو‌های جدی با طرف‌های مربوطه امکان‌پذیر نیست.
