پشت پرده تجارت غیرقانونی اعضای بدن در جهان

روزنامه گاردین در گزارشی به بازار تجارت غیرقانونی اعضای بدن در جهان پرداخته است و این گزارش به روایت‌های تکان‌دهنده از افرادی با تجربه‌ی خرید یا فروش عضو می‌پردازد و آمار، ارقام و قیمت‌هایی از اعضای بدن در کشور‌های مختلف ارائه می‌دهد.

به گزارش ایسنا، یکی از افرادی که گاردین با آن‌ها صحبت کرده است، مرد جوانی به نام «یونس» است. یونس اهل اریتره که چند بار تلاش کرده بود خود را به اروپا برساند، تحت فشار‌های شدید اقتصادی و خانوادگی تصمیم می‌گیرد کلیه‌هایش را بفروشد.

ماجرای او از به خواب رفتن با قرص زاناکس تا ورود به راهرو‌های تنگ و تاریک، همگی از واقعیتی هولناک پرده برمی‌دارد که در برخی نقاط جهان در حال وقوع است: تجارت غیرقانونی جهانی اعضای بدن!

یونس که با وعده ۱۰ هزار دلاری یک دلال اعضای بدن به نام علی به جراحی و فروش یکی از کلیه‌هایش در اسکندریه مصر تن داده بود، فقط ۶ هزار دلار دریافت کرد که آن هم کفاف بدهی‌هایش را نمی‌داد و از همین رو تصمیم گرفت تا این باند تجارت اعضای بدن را افشا کند.

برآورد‌ها حاکی از آن است که در جهان حدود ۱۰ درصد اعضای پیوندی به‌شکل غیرقانونی تامین می‌شوند. با این حال، اکثر موارد، گزارش‌نشده و پنهان باقی می‌مانند و در نتیجه تعداد واقعی آن‌ها احتمالا بسیار بیشتر است.

ایندیپندنت به نقل از گاردین نوشت، تعدادی از کشور‌ها اعم از پاکستان، مصر، بنگلادش، هند، ترکیه، فیلیپین و چین مراکز اصلی قاچاق اعضای بدن به‌شمار می‌روند. در گزارش سال ۲۰۱۸ سازمان ملل متحد از قاچاق انسان، بیش از ۷۰۰ مورد قاچاق اعضای بدن شناسایی شدند که بیشتر آن‌ها در خاورمیانه و شمال آفریقا رخ داده بود.

گزارش اینترپل در سال ۲۰۲۱ هم نشان می‌دهد که قاچاق اعضای بدن در شمال غرب آفریقا بسیار نگران‌کننده است، زیرا در این منطقه فقر و بی‌خانمانی و آوارگی بیش از مناطق دیگر است.

براساس گزارش مرکز رصد جهانی اهدا و پیوند، هر سال فقط ۱۰ درصد تقاضای جهانی پیوند عضو برطرف می‌شود.

تقاضا برای پیوند کلیه به‌ویژه با کمبود کمک‌های بشردوستانه و دسترسی محدود به خدمات پیوند عضو، به شدت افزایش یافته است و همین موضوع وابستگی به شبکه‌های مافیایی را افزایش داده است.

در حال حاضر بازار سیاه اعضای مختلف بدن از جمله کلیه، قرنیه و کبد وجود دارد و به دلیل افزایش بیماری‌های مزمن مانند دیابت، فشار خون بالا و چاقی، تقاضا برای پیوند کلیه افزایش یافته است.

در بریتانیا، فهرست انتظار برای پیوند کلیه رو به افزایش است و افراد زیادی برای این پیوند راهی کشور‌های دیگر می‌شوند. در برخی کشورها، کلیه‌ها را از افراد فقیر و محروم تامین می‌کنند و آن‌ها را برای جذب مسافرانی که در جست‌وجوی پیوندند، عرضه می‌کنند.

نویسنده گاردین می‌گوید: از سال۲۰۱۴ تاکنون به بررسی تجارت غیرقانونی اعضای بدن پرداخته‌ایم. در یک دهه گذشته با ۴۳ نفر از سودان جنوبی و اریتره که به دلیل نیاز مالی یک کلیه‌شان را فروخته بودند، صحبت کردیم. بسیاری از آن‌ها به دلیل پناهجو بودن، مهاجرت غیرقانونی و وضعیت نامشخصی که داشتند طعمه گروه‌های تبهکار شده بودند و بسیاری دیگر حتی پس از فروش اعضای بدنشان، میزان مبلغ وعده داده شده را دریافت نکرده و برخی هم اصلا هیچ پولی نگرفته بودند.

در ادامه گزارش این روزنامه انگلیسی آمده است: هزینه پیوند عضو و خدمات جانبی آن در بازار سیاه در سراسر جهان از ۲۰ تا ۲۰۰ هزار دلار متغیر است و قیمت بالاتر می‌تواند گاهی به معنی درمان و مراقبت بهتر باشد.

اهداکنندگان عضو معمولا بخشی از این هزینه را دریافت می‌کنند که در هر کشور متفاوت است. برای مثال در کشور‌هایی مانند فیلیپین و کلمبیا به کارگران و کشاورزان فقیر و افراد نیازمند برای هر کلیه کمتر از ۲ هزار دلار می‌دهند در حالی که قیمت هر کلیه در برخی کشور‌های دیگر مانند ترکیه بین ۱۰ تا ۲۰ هزار دلار متغیر است.

در مصر یک کلیه را بین پنج تا ۲۰ هزار دلار می‌فروشند، اما بیماران یا مسافران پیوند برای پیوند کلیه و هزینه سفر و اقامت ۵۰ تا ۱۰۰ هزار دلار پرداخت می‌کنند. البته قیمت نهایی وابسته به تقاضای بازار است.

برای تعیین قیمت، دلال به ثروت خریدار توجه می‌کند، اما فروشنده فقیر و بیکار با وضعیت قانونی نامشخص، جایگاه و موقعیت مناسبی برای مذاکره ندارد. به همین دلیل مهاجران غیرقانونی طعمه مناسبی برای تجارت غیرقانونی اعضای بدن هستند.

یکی از دلایل کمتر پیگیری این تجارت غیرقانونی این است که قربانیان آن از دادن گزارش به پلیس و مراجع قانونی امتناع می‌کنند.

دلیل دیگر نیز فساد نظام‌مند است. پزشکانی که در این کار مشغولند برای جلوگیری از تحقیق و بررسی قانونی به پلیس رشوه می‌دهند. یکی از دلالان عضو می‌گوید این تجارت را افرادی کنترل می‌کنند که از پزشکان حق کمیسیون می‌گیرند.