فاضلاب شهری و صنعتی، آلودگی نفتی، پساب و سموم کشاورزی و گردشگران غیرمسئول خزر را به آلوده‌ترین پهنه آبی تبدیل کرده‌است، به‌طوری‌که کارشناسان درباره شناکردن در مناطق وسیعی از سواحل خزر هشدار داده‌اند.
آلودگی سواحل و آب‌های ساحلی خزر بسیار جدی است. بیش از دوسوم طول خط ساحلی خزر در ایران ریسک آلودگی بالا دارد و آلاینده‌ها سلامت زیستمندان خزر ازجمله انسان را در معرض خطر قرار داده‌اند؛ به‌نحوی که تاثیر منابع آلودگی خزر بر انسان به عنوان آخرین زنجیره غذایی، ۱۰برابر بیشتر است.
به گزارش همشهری‌آنلاین، به‌گفته کارشناسان، آلودگی‌های مختلف ناشی از هجوم بی‌ضابطه گردشگران و دپوی میلیون‌ها تن زباله در پهنه‌های جنگلی و ساحلی و رودخانه‌های منتهی به خزر به‌همراه ورود سموم کشاورزی و پساب‌ها و فاضلاب‌های شهری و صنعتی، علاوه بر تأثیر جدی بر سلامت آبزیان و انسان‌ها، ماسه‌های ساحلی را آلوده و پهنه‌های گیاهی و زیستگاه‌های جانوری سواحل خزر را نابود می‌کند.
یک پژوهشگر مطالعات دریایی با اشاره به میزان آلودگی سواحل خزر گفت: «آلودگی‌های نفتی کشور آذربایجان یکی از مهم‌ترین منابع آلاینده خزر است که وارد آب‌های آستارا می‌شود و یک محدوده ساحلی ۱۲۰کیلومتری را آلوده می‌کند.»
همایون خوشروان اضافه کرد: «در سواحل مستقر بین آستارا تا گمیشان هم که شامل ۳ استان گیلان، مازندران و گلستان می‌شود، بیش از ۱۰۰رودخانه وجود دارد که به دریای خزر می‌ریزند و در مسیر خود از شهر‌های مهم عبور می‌کنند. آب این رودخانه‌ها برای مصارف کشاورزی استفاده می‌شود و سپس سموم دفع آفات و کود‌های شیمیایی توسط همین رودخانه‌ها به دریای خزر می‌ریزد. پساب‌های شهری هم مستقیم وارد این چرخه آبی می‌شود که نرخ آلودگی میکروبی را در آب‌های ساحلی به‌شدت افزایش می‌دهد؛ به همین دلیل است که آبزیان و منابع زیستی خزر به‌شدت کاهش یافته است.
این پژوهشگر مطالعات دریایی بیان کرد: «وقتی آلودگی‌ها در زنجیره غذایی قرار می‌گیرند آبزیان آلوده می‌شوند و در پایان به چرخه غذایی انسان وارد می‌شود. وقتی غلظت آلایندگی در نخستین زنجیره غذایی یعنی در آبزیان و گیاهان یک باشد، این آلودگی در چرخه غذایی انسان به ۱۰برابر افزایش می‌یابد.»
اینفوگرافیک آلوده‌ترین و پاک‌ترین سواحل خزر
