شک و پرسش، تأمل، فلسفه‌ي حيات و مرگ، ناگزيري مرگ و ناپايداري دنيا، استحاله و غنيمت شمردن دم از جمله تأملات خيامي است.
عضو هيأت علمي دانشگاه بوعلي سينا گفت: «علت استقبال از خيام، انديشه‌هاي فلسفي اوست.»
دکتر نجمه نظري به مناسبت 28 ارديبهشت‌ماه، روز بزرگداشت خيام، افزود: «غربي‌ها به علت انديشه‌هايي چون توصيه به غنيمت شمردن وقت، شهامت، جسارت و صراحت بيان، سادگي و در عين حال زيبايي شعر و بلاغت بسيار گسترده و شيوه بيان فصيح و بليغ، از شعر خيام استقبال مي‌کنند.»
او در ادامه عنوان كرد: «فيتزجرالد نخستين کسي بود که خيام را به غربي ها معرفي کرد و در ايران، کسي که خيام را معرفي کرد، صادق هدايت بود. همچنين ترجمه فيتزجرالد را مي‌توان موفق‌ترين ترجمه شعر در ادبيات جهان دانست.»
او اضافه کرد: «چون اين دوره، دوره رواج تأملات فلسفي در انگلستان بوده، افرادي چون ژوکوفسکي هم بر روي رباعيات خيام کار کرده‌اند.»
نظري سپس درباره‌ي علت مخالفت برخي عالمان و فقيهان با خيام اظهار كرد: «مخالفت با فلسفه و پرسش‌ها و شکايات فلسفي از جمله دلايل اين مخالفت‌ها بوده؛ اين در حالي است که روحيه‌ي پرسشگري و جست‌وجو و شک به قصد رسيدن به يقين و تصفيه‌ي ايمان، پسنديده است.»
اين مدرس دانشگاه سپس به تأملات خيامي اشاره و خاطرنشان کرد: «شک و پرسش، تأمل، فلسفه‌ي حيات و مرگ، ناگزيري مرگ و ناپايداري دنيا، استحاله و غنيمت شمردن دم از جمله تأملات خيامي است.»
او درباره‌ي ديگر ويژگي‌هاي خيام نيز گفت: «خيام در زمان خود به شاعري شهرت نداشت و بيش‌تر به دانشمندي معروف بود و از پيشگامان آزادي عقيده و بيان در ايران پس از اسلام است که راه بيان برخي مسائل را هموار کرد.»
او در پايان متذكر شد: «در غرب، خيام را با اپيکور، ولتر، شوپنهاور، آناتول فرانس و شکسپير مقايسه مي‌کنند.»
