اف ۳۵ یا رادارگریز قهار؛ هرچه لازم است در مورد یک جنگنده مدرن بدانید

دهه نود میلادی، دوران رقابت جدی دو شرکت لاکهید مارتین و بوئینگ برای طراحی نمونه‌های اولیه جنگنده بود. عطش دو طرف برای توسعه و نوآوری در فناوری‌های نظامی تا کنون ادامه داشته است. هر کدام از این شرکت‌ها موفق به ساخت و طراحی مدل‌های منحصر به فردی شده‌اند.

در سال 2001، شرکت لاکهید مارتین موفق به به ثبت قرارداد مدرن‌تر جنگنده خود شد. جنگنده اف 35 شاید یکی از مدرن‌ترین جنگنده‌های حال حاضر دنیاست.

در این گزارش به معرفی جنگنده اف 35 می‌پردازیم. در گزارشی مشابه، تجارت‌نیوز با بررسی فناوری‌های نظامی به قیاس بین سیستم‌های پدافند موشکی تاد و S-400 پرداخته است.

مقدمه‌ای بر رادارگریزی-پنهان‌کاری؛ تکامل عملیات فریب در نمونه مدرن

پنهان‌کاری می‌تواند یکی از موثرترین و اولیه‌ترین متودها و استراتژی‌های جنگی باشد. از گذشته‌ای دور یعنی زمانی که تکنولوژی به حد کنونی پیشرفت نکرده بود حتی انسان‌ها از پوشش‌های مختلف برای پنهان‌کاری و عملیات فریب دشمن استفاده می‌کردند.
فناوری‌های نظامی در ابزارآلات جنگی به منظور بالابردن ویران‌گری به کار برده می‌شوند. کافی‌ست به تکامل سلاح‌ها از انواع خود در مقاطع زمانی مختلف نگاه کنید. 

هواپیماهای نظامی هم دچار چنین بلوغی شده‌اند. در دهه ۱۹۶۰ بود که فناوری رادارگریزی با نوآوری‌های شرکت لاکهید مارتین در کاهش مقطع راداری (RCS) و شناسایی مواد جاذب امواج راداری در هواپیماهای نظامی به مرحله جدیدی رسید.
این فناوری با پیشرفت‌های پی‌درپی سرانجام در جنگنده چندمنظوره اف 35 به اوج خود رسید؛ هواپیمایی که با ترکیب رادارگریزی نسل پنجم حسگرهای قوی و سیستم‌های پیشرفته ماموریتی طراحی شده تا در خطرناک‌ترین شرایط نبردهای مدرن فعالیت کند.

بکارگیری اف 35 در انواع ماموریت‌ها ممکن است

جنگنده اف 35 لایتنینگ II برای انجام انواع ماموریت‌ها، از جمله حملات زمینی دفاع هوایی و شناسایی هوایی طراحی شده است. این جنگنده با ورود به خدمت در تفنگداران دریایی در ماه جولای ویژگی‌های خاصی را ارائه می‌دهد که شامل حمل داخلی سوخت و تسلیحات می‌شود. مورد دیگری که باید به آن توجه داشت شکلی خارجی اف 35 است که میزان تشخیص راداری را به حداقل می‌رساند.

این ویژگی‌ها به آن اجازه می‌دهند که پیش از شناسایی شدن هواپیماهای دشمن را شناسایی و مورد هدف قرار دهد. طراحی اف 35 تنها به تکنیک‌های سنتی رادارگریزی متکی نیست؛ بلکه شکل و سطح صاف آن امواج رادار را بازتاب می‌دهد و شناسایی و ردیابی آن را برای دشمنان به‌طور قابل توجهی دشوار می‌سازد.

پل پویتراس یکی از مدیران ارشد شرکت لاکهید مارتین در یکی از مصاحبه‌های خود تاکید داشت که اف 35 اجزای عملکردی مختلف را به‌گونه‌ای ترکیب می‌کند که یک جنگنده بسیار مقاوم و پایدار ایجاد شود. جنگنده‌ای که قادر خواهد بود در عملیات‌ها و ماموریت‌های مختلف نقش‌آفرینی کند. هر بخش از بدنه اف 35 تا سیستم‌های بکار رفته در این جنگنده، برای دستیابی به بهترین عملکرد رادارگریزی و کارایی متعادل شده است.

نوآوری‌های اف 35 شامل مواد جدید و طراحی‌هایی است که هزینه‌های نگهداری را کاهش می‌دهد. 

حتی صدای شکستن دیوار عملیات فریب را به خطر نمی‌اندازد

رادارگریزی در اف 35 تنها به اجتناب از رادار محدود نمی‌شود. طراحی آن به هواپیما اجازه می‌دهد که بدون ردیابی بیاید و برود ویژگی‌ای که برخی از کارشناسان، آن را با شنل نامرئی هری پاتر مقایسه می‌کند. هرچند اف 35 به‌طور کامل نامرئی نیست اما ترکیبی از طراحی و مواد نوآورانه، آن را برای ردیابی و هدف‌گیری توسط طرف مقابل به‌شدت سخت می‌سازد. 

حتی صدای بلند ناشی از شکستن دیوار صوتی نمی‌تواند جایگاه هواپیما را فاش کند. پویتراس اشاره می‌کند که صدا کندتر از امواج راداری حرکت می‌کند؛ پس وقتی دشمن صدا را می‌شنود دیگر برای واکنش دیر شده است.

وابستگی به خلبان انسانی؛ یک ضعف عمده یا امتیازی کهنه؟

در دنیایی که پهپادها و سیستم‌های کنترل از دور، کمتر به صورت مستقیم انسان‌ها را در نبرد درگیر می‌کنند؛ هواپیماهای نظامی هنوز وابسته به خلبانان خود هستند. به همین ترتیب مهارت خلبانان در هدایت و تصمیم‌گیری حین نبرد تاثیرگذاری بیشتری خواهد داشت. 

هرچند برخی پیش‌بینی می‌کردند که هواپیماهای سرنشین‌دار از میدان خارج خواهند شد کارشناسان بر این باورند که نقش خلبان همچنان حیاتی است. تصمیم‌گیری‌های بلادرنگ در مورد هدف‌گیری و زمان‌بندی همچنان به قضاوت انسانی نیاز دارد.

با فناوری‌های پیشرفته اف 35، نقش خلبانان مدرن کمتر به مانورهای جنگی و بیشتر به تصمیم‌گیری دقیق متمرکز شده است که به آنها اجازه می‌دهد حتی در پیچیده‌ترین سناریوهای نبرد از سیستم‌های خودکار پیشی بگیرند.

اف 35 یکی از پیچیده‌ترین و پرهزینه‌ترین پروژه‌های نظامی کشور ایالات متحده آمریکاست. 

در این گزارش به بررسی یکی از مدرن‌ترین جنگنده‌های حال حاضر دنیا یعنی اف 35 پرداختیم. دیگر جنگنده قدرتمند حال حاضر دنیا یعنی سوخو 35 و مدل‌های بالاتر را در گزارش‌هایی مجزا بررسی خواهیم کرد. در نهایت با جمع‌آوری اطلاعات این دو جنگنده را در کنار یکدیگر مقایسه کنیم.