ایران در محاصره ۱۲۷ میلیون تن گردوغبار؛ ۶ استان در وضعیت بحران

شهر‌های ایران در محاصره کانون‌های گرد و غبار قرار دارند. چشمه‌های گرد و غبار خارجی و داخلی سالانه ۱۳۷ میلیون تن ریزگرد را تولید و روانه شهر‌های ایران می‌کنند. ریزگرد‌های تولید شده از چشمه‌های خارجی ۵ برابر کانون‌های داخلی تولید گرد و غبار است، اما کانون‌های داخلی تولید ریزگرد‌ها در ۲۳ استان فعال است و ۶ استان بحرانی‌ترین چشمه‌های تولید ریزگرد کشور را دارند.

به گزارش همشهری‌آنلاین، برهمین اساس، دبیر ستاد ملی سیاستگذاری و هماهنگی مدیریت مقابله با پدیده گرد و غبار با اشاره به شناسایی مناطق و کانون‌های غبارخیز داخلی از تدوین وابلاغ برنامه عمل کنترل و کاهش اثرات چشمه‌های گرد و غبار داخلی به دستگاه‌های عضو و استان‌های غبارخیز خبر داد.

علی‌محمد طهماسبی بیرگانی افزود: «درحال حاضرخیلی از این برنامه‌ها در شورای برنامه ریزی استان‌ها تصویب شده و هر یک از استان‌های درگیر در موضوع گرد و غبار قرار است علاوه بر اعتبارات ملی، اعتبارات استانی هم برای مقابله با گرد و غبار دریافت کنند.»

اعتبارات مقابله با گرد و غبار کافی نیست 

او با اشاره به اینکه اعتبارات ملی مربوط به مقابله با گرد و غبار در کشور کافی نیست، گفت: منابع پیش بینی شده در این حوزه برای کل کشور، سالانه بین ۴تا ۵ هزار میلیارد ریال است که باتوجه به محدودیت منابع مالی دولت، مشارکت صنایع در حوزه مقابله با پدیده گرد و غبار ضروری است.

دبیر ستاد ملی سیاستگذاری و هماهنگی مدیریت مقابله با پدیده گرد و غبار افزود: ۳۵ میلیون هکتار از مناطق کشور غبارخیز است که ۱۵ میلیون هکتار از این اراضی مرتع هستند. اقداماتی مانند غرق (پیشگیری از چرای بی رویه دام‌ها) و پیشگیری از فرسایش بادی خاک مربوط به این اراضی از موضوعات مورد توجه ستاد ملی مقابله با گرد و غبار است. طبق قانون برنامه هفتم، این ستاد متعهد است که برنامه جامع مقابله با گرد و غبار را در کشور اجرایی کند و این برنامه برای همه استان‌های کشور تهیه شده است.

طهماسبی ادامه داد: این برنامه شامل اقدامات متفاوت و متعدد دربرش استانی است و تکلیفی است و اجرای آن را در برنامه هفتم توسعه گنجاندیم که دولت باید پیگیری کند. انواع اقدامات همچون پیش‌بینی هشدار، توسعه سامانه‌ها و ایستگاه‌های اندازه‌گیری، پایش و پیش‌بینی، اقدامات پیشگیرانه و سازگار کننده و اقدامات مقابله‌ای با توجه به استان و دستگاه‌های مرتبط از جمله اقدامات برنامه ۱۰ ساله مقابله با گرد و غبار است.

همکاری چندجانبه برای کاهش اثرات ریزگرد‌ها

این مقام مسئول توضیح داد: «در برنامه مقابله با گرد و غبار، وزارت جهاد کشاورزی، سازمان منابع طبیعی، سازمان هواشناسی، سازمان حفاظت محیط‌زیست، سازمان زمین شناسی با توجه به وظایف و اختیارات خود و همچنین وزارت بهداشت و درمان در بحث توصیه و اقدامات حفاظت از مردم در مقابل آسیب‌های گرد و خاک، تجهیز مراکز درمانی در شهر‌ها و روستا‌ها و طیف گسترده‌ای از اقدامات تکالیفی دارند. در برنامه ۱۰ ساله مقابله با گرد و غبار از استانداران خواسته شده تا اقدامات لازم را در شورای برنامه ریزی توسعه استان‌ها مصوب و بر اساس اولویت پیگیری کنند.»

دبیر ستاد ملی سیاستگذاری و هماهنگی مدیریت مقابله با پدیده گرد و غبار از اهمیت توجه به دیپلماسی منطقه‌ای برای کاهش اثرات گردوغبار چشمه‌های خارجی تولید ریزگرد بر شهر‌های ایران نیز تاکید کرد و گفت: در زمینه کانون‌های غربی و جنوبی اقداماتی صورت گرفته و در حال اجراست؛ اما متاسفانه برخی کشور مثل ترکمنستان تا کنون نسبت به ریزگرد‌هایی که که از این کشور وارد شهر‌های ایران می‌شود، بی توجه بوده است. با این حال از طریق وزارت نیرو، وزارت امورخارجه و سازمان حفاظت محیط زیست در حال رایزنی برای اجرای برنامه‌های کاهش تولید ریزگرد از صحرای قره قوم در این کشور هستیم.

آشنایی با کانون‌های داخلی و خارجی تولید گرد و غبار؛ کانون‌های گردو غبار خارجی بر کدام شهر‌های ایران تاثیر می‌گذارند؟

۲۷۰ میلیون هکتار، مساحت کانون‌های خارجی تولید ریزگرد است 

۱۲۷ میلیون تن گرد و غبار سالانه در کانون‌های خارجی گردو غبار تولید و روانه برخی شهر‌های ایران می‌شود 

۳۵ میلیون هکتار، مساحت کانون‌های داخلی تولید گرد و غبار است 

۱۰ میلیون تن گرد و غبار سالانه در کانون‌های داخلی گردو غبار تولید می‌شود 

۲۳ استان، به طور مستقیم درگیر بحران گرد و غبار هستند 

۶ استان خراسان جنوبی، کرمان، سیستان و بلوچستان، خراسان رضوی، خوزستان و هرمزگان بیشترین غبارخیزی کشور را دارند 

۲.۵ میلیون هکتار از عرصه‌ها و اراضی کشور با همکاری دستگاه‌ها مختلف تثبیت شده است 

۳۴ هزار میلیارد ریال طی ۸ سال اخیر به ستاد ملی مدیریت مقابله با گرد اعتبار تخصیص یافته است 

۴ تا۵ هزار میلیارد ریال منابع پیش بینی شده در این حوزه برای کل کشور است 

۶ کشور ترکمنستان، عراق، افغانستان، پاکستان، امارات و عربستان با دارا بودن کانون‌های بحرانی تولید ریزگرد، برشهر‌های ایران تاثیر می‌گذارند

کانون شمال عراق بر استان‌های کردستان، همدان، کرمانشاه، ایلام، لرستان، آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی، اردبیل و زنجان تاثیر می‌گذارد

کانون‌های شمال عربستان، جنوب شرق و شمال عراق بر استان‌های خوزستان، چهارمحال بختیاری، کهگیلویه و بویراحمد و بوشهر تاثیر می‌گذارند.

کانون‌های حنوب عربستان، امارات و جنوب شرق عراق بر استان‌های فارس، هرمزگان و کرمان تاثیر می‌گذارند.

کانون‌های افغانستان و پاکستان بر سیستان و بلوچستان و خراسان جنوبی تاثیر می‌گذارند.

کانون ترکمنستان بر استان‌های خراسان رضوی و شمالی، گیلان، مازندران و گلستان تاثیر می‌گذارند.