معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست با «بسیار بحرانی» توصیف کردن وضعیت یوزپلنگ ایرانی گفت: بر اساس آخرین آمار به دست آمده هفت یوز بالغ و ۱۰ توله یوز شناسایی شده‌اند.
حمید ظهرابی افزود: «فراز» و «فقه» دو یوز نر بالغ هستند. از یوزهای بالغ ماده «هیوا» توله‌ای ندارد ولی «مهشاد» چهار توله و «هلیا»، «هرب» و «تلخاب» هر کدام دو توله دارند بنابراین جمعیت یوز بسیار شکننده و متاسفانه مشاهدات ما تکراری است یعنی جمعیت زیادی نداریم. در این شرایط بسیار بحرانی اگر قرار است اقدامی برای حفاظت از یوزپلنگ انجام شود باید الان محقق شود چون یوزپلنگ در لبه انقراض است و از نظر اکولوژیک شرایط بسیار بدی دارد. در نتیجه باید همه امکاناتمان را به کار گیریم و با اولویت امن‌سازی زیستگاه تلاش کنیم.
به گزارش ایسنا، وی با بیان اینکه برنامه‌ای در معاونت طبیعی در گذشته برای حفاظت از گونه به‌شدت در معرض خطر انقراض یوزپلنگ داشتیم، گفت: در این دوره در تلاش برای به‌روزرسانی این برنامه‌ها هستیم و آن‌ها را تکمیل و اجرا می‌کنیم. به منظور اطمینان از صحت و دقت این برنامه‌ریزی، ما در حال فعال کردن کارگروهی از متخصصان بیرون از سازمان حفاظت محیط زیست هستیم تا آنان با کارشناسان درون سازمان همراه شوند و به‌صورت مشترک این برنامه‌ها را بازبینی و حین اجرا بر آن‌ها نظارت و در صورت لزوم برنامه را بازنگری کنند. این ساختار مدیریتی است که فعلا در سطح ستاد طراحی شده است.
معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست تاکید کرد: این کمیته به‌صورت دایم فعال خواهد بود البته هنوز در مرحله فراخوان و انتخاب اعضای کمیته هستیم. یک سری مشخصات را تعیین و به عموم اعلام کردیم. کسانی که در حوزه یوزپلنگ کار علمی و تحقیقاتی و اجرایی و مارکتی داشته‌اند را دعوت به همکاری کرده‌ایم.
وی ادامه داد: متخصصان داخلی را با انتشار فراخوان انتخاب می‌کنیم. قصد داریم این متخصصان پس از استقرار، خودشان بر حسب نیاز از متخصصان بین‌المللی هم دعوت و نظرخواهی کنند بنابراین حتما هم از ظرفیت‌های داخلی و هم بین‌المللی برای حفاظت از یوزپلنگ بهره خواهیم برد.
ظهرابی تاکید کرد: همه برنامه‌هایی که در گذشته طراحی شده است را با قوت ادامه می‌دهیم یعنی به هیچ عنوان برنامه‌های ما منوط به تشکیل کمیته نیست.
معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست خطرنشان کرد: اولویت ما در این دوره مانند گذشته حفاظت از زیستگاه‌های طبیعی، امن کردن زیستگاه‌ها و ارتقای کیفیت و مطلوبیت زیستگاه است و در این جهت برنامه‌هایی برای افزایش ایمنی و حفاظت از مناطق، تقویت نیروهای محیط بان، به کار گرفتن امکانات و تجهیزات حفاظتی، استفاده از تجهیزات نوین حفاظتی و جلب مشارکت مردم در حفاظت از یوز را داریم که بخش عمده‌ای از فعالیت‌های ما را در بر می‌گیرد.
وی در ادامه گفت: برای دریافت فاند بین‌المللی و کمک‌های مردمی با صندوق محیط زیست هماهنگی کرده‌ایم تا حساب ویژه‌ای خاص یوزپلنگ به‌زودی ایجاد کنند و به غیر از منابع دولتی، سایر منابع مالی در این حساب ذخیره و متناسب با برنامه‌های پیش‌بینی شده برای حفاظت از یوز هزینه می‌شود. این کار فرصتی را ایجاد می‌کند که مردم به‌ویژه بخش خصوصی در قالب مسوولیت اجتماعی بتوانند به حفاظت از یوز که در حال حاضر تبدیل به یک خواست ملی شده است، کمک کنند.
ظهرابی با بیان اینکه قصد ایجاد یک ساختار اجرایی منسجم برای همه زیستگاه‌های یوز را داریم، اظهارکرد: این ساختار باید بتواند بین استان‌های مختلف در خصوص زیستگاه‌های یوزپلنگ هماهنگی، ارتباط و انسجام ایجاد و برنامه‌های مشترک را اجرا کند و موجب ایجاد هم‌افزایی بین آن‌ها شود.
وی با اشاره به یکی دیگر از برنامه‌های سازمان حفاظت محیط زیست گفت: قصد داریم زیستگاه‌های یوزپلنگ که خارج از مناطق تحت مدیریت محیط زیست است و این گونه در آن‌ها رفت و آمد می‌کند و گاهی اوقات در همین مکان‌ها آسیب می‌بیند را با استفاده از ظرفیت‌های مردمی، دولتی و بخش خصوصی تبدیل به مناطق حفاظت شده بکنیم و بتوانیم برنامه حفاظتی برای کریدورها و محل‌های جابجایی یوزپلنگ داشتیم.
وی با اشاره به اقدامات انجام شده برای حفاظت از یوز اظهارکرد: یکی از موضوعاتی که پیگیری کرده‌ایم، فنس‌کشی در حاشیه جاده عباس آباد - میامی است و وزارت راه اقدامات خوبی در این زمینه کرده است. خانم فرزانه صادق مالواجِرد - وزیر راه - موضوع را پیگیری کرد و منابع مالی تامین و پیمانکار مستقر شده است و در حال تولید فنس هستند تا عملیات نصب را شروع کنند.
ظهرابی ادامه داد: پروژه روشن‌سازی این معبر نیز تکمیل شد. بدین ترتیب مکان‌هایی که احتمال خطر برای یوز وجود دارد، نورپردازی شده است. کاهش سرعت خودروها در جاده عباس آباد که یک سال اجرا شد، با توافق مجدد قرار شد به‌صورت دایم ادامه پیدا کند و حداکثر سرعت مجاز خودروها در این محدوده ۹۰ کیلومتر خواهد بود. در مجموع وزارت راه و دیگر دستگاه‌های ذیربط همراهی خوبی در این زمینه کرده‌اند.
معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه فعالیت جانبی ما تکثیر یوز در اسارت است، توضیح داد: این موضوع را در همه ابعاد باید دنبال کنیم. اقداماتی را برای سایت تکثیر در اسارت خارتوران انجام داده‌ایم و تا هفته آینده فاز تکمیلی را بهره‌برداری می‌کنیم. تلاش کرده‌ایم سایت را کاملا استاندارد کنیم و کیفیت امکانات و تجهیزات آن را ارتقا دهیم چراکه در سایت قبلی فضای کافی برای جست و خیز یوزپلنگ‌ها وجود نداشت و برنامه‌ای برای بازوحشی‌سازی یوزپلنگ‌ها نبود. ما در این پروژه با امکاناتی مثل «چیتاران» و ایجاد فضای لازم برای دویدن یوزها شرایط طبیعی‌تری را برای زیست آن‌ها فراهم می‌کنیم. در واقع همان پروژه است و مقداری تکمیل و بهسازی می‌شود.
وی با اشاره به ذخیره‌گاه‌های نیمه طبیعی گفت: از این ذخیره‌گاه با دوهدف بهره می‌بریم؛ یکی برای بازوحشی‌سازی و معرفی زاده‌های یوزپلنگ به طبیعت در صورت موفقیت در تکثیر یوز در اسارت است چراکه توله‌های آن‌ها به مکانی نیاز دارند تا به‌تدریج بازوحشی شوند. در کنار آن برای تغذیه یوزها و افزایش مطلوبیت زیستگاه نیاز به افزایش جمعیت طعمه داریم بنابراین یکی از کارکردهای ذخیره‌گاه‌های نیمه طبیعی این است که مراکز تکثیر طعمه خواهیم داشت یعنی جمعیت علفخوارانی که یوز از آن‌ها تغذیه می‌کند را افزایش دهیم و و در صورت لزوم در زیستگاه‌های طبیعی رهاسازی کنیم.
ظهرابی در پایان اظهارکرد: در کنار طرح تکثیر در اسارت و بهره‌گیری هدفمند از ذخیره‌گاه‌های نیمه طبیعی یوز، مطالعات و تحقیقات درباره تکثیر به‌صورت لقاح مصنوعی جزو برنامه‌های ماست تا در صورت لزوم در این زمینه اقدام می‌کنیم ولی بسیار امیدوار هستیم که به‌صورت طبیعی جفتگیری یوزپلنگ‌ها انجام و به زادآوری منتهی شود. تکثیر و لقاح مصنوعی در صورتی در دستور کار قرار می‌گیرد که پروژه تکثیر در محیط طبیعی با مشکل مواجه شود.
