دبیرکل حزب کارگزاران سازندگی معتقد است که «مرزهای شرقی ما میتوانند کاملاً امن باشند، اما باید به خطر بالقوهای که در منطقه وجود دارد نیز، توجه کرد. این خطر، نفوذ تفکر طالبانیسم از پاکستان و افغانستان است. این تفکر رادیکال مذهبی، هرچند نه بهطور گسترده، اما تا حدودی در ایران نیز نفوذ کرده است و نیازمند توجه جدی است.»
حسین مرعشی، دبیرکل حزب کارگزاران سازندگی، در یادداشتی با عنوان «مرزهای شرقی» به موضوع منع بهکارگیری و استخدام اهل سنت و بلوچ در نیروهای مسلح پرداخته است.
او در این زمینه نوشت: در دوران مسئولیت من به عنوان استاندار کرمان با چالشهای جدی مانند ناامنیهای مرزی، قاچاق موادمخدر و حضور اتباع غیرمجاز روبهرو بودیم. قانونی که برای تشدید مبارزه با قاچاق تصویب شد، با حذف شرط مسلحانه بودن عملاً قاچاقچیان را مسلحتر کرد و ناامنیها را افزایش داد. در آن شرایط، استفاده از ظرفیتهای بومی، عشایری و ایجاد پایگاههای تلفیقی را به عنوان راهحلی عملی به کار گرفتیم.
این رویکرد توانست شرایط استان را به ثبات برساند. امروز نیز باور دارم که برای مدیریت امنیت مرزها باید از ظرفیت نیروهای محلی و سرداران بلوچ بهره گرفت. کاهش اختلافات مذهبی میان شیعه و سنی و تقویت نگاه ملی، کلید حل بحرانهای مرزی است. تجربه نشان داده است که رویکردهای صرفاً سلبی یا دیوارکشی مانند تجربه دیوارهای غزه، ناکارآمد است.
راهحل واقعی، توسعه اقتصادی مرزها و مشارکت جامعه محلی در مدیریت امنیت است. دولت جدید نیز گامهای مثبتی در برقراری ثبات در استانهای مرزی به ویژه سیستان و بلوچستان برداشته است. این تجربهها نشان میدهد که با احترام به کرامت انسانی و استفاده از ظرفیتهای بومی، میتوان به امنیت پایدار دست یافت.
امروز نیز مشکلات مرزهای شرقی کشور به نگاه ایدئولوژیک به امنیت و رویکرد سلبی نسبت به اقوام، عشایر و طوایف منطقه بازمیگردد. راهحل تامین امنیت در این مناطق، حاکم کردن دیدگاه ملی است.
نکته دیگری که باید مورد توجه قرار گیرد، این است که در بلوچستان ایران، تصور واگرایی در جمعیتهای بومی صحت ندارد. بلوچهای ایران نگاه بسیار پررنگی به سرزمین اصلی دارند و هرگز خواهان پیوستن به بلوچستان پاکستان که بسیار فقیرتر و ضعیفتر است، نبودهاند. اگر ادعایی در این زمینه وجود دارد، مربوط به اختلافات بلوچهای پاکستان با دولت مرکزی خودشان است.
مرزهای شرقی ما میتوانند کاملاً امن باشند، اما باید به خطر بالقوهای که در منطقه وجود دارد نیز توجه کرد. این خطر، نفوذ تفکر طالبانیسم از پاکستان و افغانستان است. این تفکر رادیکال مذهبی، هرچند، نه به طور گسترده، اما تا حدودی در ایران نیز نفوذ کرده است و نیازمند توجه جدی است. امروز نیز مشکلات مرزهای شرقی کشور به نگاه ایدئولوژیک به امنیت و رویکرد سلبی نسبت به اقوام، عشایر و طوایف منطقه بازمیگردد.
راهحل تامین امنیت در این مناطق، حاکم کردن دیدگاه ملی است. محدودیتهای موجود در استخدام اهل سنت و بلوچها در نیروی انتظامی، ارتش و نیروهای مسلح باید برداشته شود. همچنین از سرداران بلوچ و نیروهای محلی براساس تقسیمبندی حوزههای نفوذ عشایر و طوایف بلوچ باید استفاده کرد و همکاری آنها جلب شود. این روش سادهترین و کمهزینهترین راه برای تامین امنیت است.
امنیت مرزی یک مزیت اقتصادی محسوب میشود، زیرا مرزهای امن باعث شکلگیری تبادلات تجاری سودآور و مقابله با فقر میشوند. علاوه بر تجارت با همسایگان، میتوان به توسعه صنایع و اقتصاد پیشرفته نیز فکر کرد. منطقه سیستانوبلوچستان منابع انسانی تربیت شده و کارآزموده فراوانی دارد که میتواند در این مسیر نقشآفرینی کند.