اقتصاد دستوری

در حال حاضر اقتصاد دستوری عملا انگیزه فعالان اقتصادی و تولیدی را در صنایعی مانند دارو، برق و انرژی، خودرو و فرآورده‌های لبنی از بین برده و تبعات این موضوع را هم می‌توان در کاهش علاقه به سرمایه‌گذاری و افت کیفیت بسیاری از کالا‌های تولیدی مشاهده کرد.

یک اقتصاددان، گفت: اقتصاد ایران در شرایط کنونی در وضعیتی است که می‌توان از آن با عنوان اقتصاد بیمار یاد کرد.

اما به جرات می‌توان گفت اکثریت قریب به اتفاق ابرچالش‌های زیست‌محیطی و ناترازی‌ها در بخش انرژی و نیز ناترازی‌های مالی گوناگون در کشور ما به قیمت‌گذاری‌های دستوری برای اعطای یارانه قیمتی یا اهداف حمایتی خاص و در تضاد با منطق اقتصادی برمی‌گردد.

دولت‌های مختلف اگر چه تلاش‌هایی برای کنترل تورم به صورت ارزپاشی یا مقابله با گران‌فروشی کرده‌اند؛ اما در بلندمدت هیچ کدام از این اقدامات در کنترل تورم موثر نبوده است.

این پرسش اساسی پیش می‌آید که چرا سیاستمداران مدعی مردمی بودن از دموکراسی بازار هیچ نمی‌گویند؟ علت روشن است، تکیه بر اقتصاد بازار قدرت سیاستمدار را محدود می‌کند و این محدودیت خوشایند صاحبان قدرت نیست. خلاصه سخن اینکه اقتصاد دستوری علت‌العلل معضلات اقتصادی کشور ما و در راس آن‌ها تورم است. هیچ سیاستمداری بدون عزم جزم به برچیدن بساط اقتصاد دستوری نخواهد توانست وعده بهبود وضعیت اقتصادی را تحقق بخشد.

موسی غنی‌نژاد گفت: اقتصاددانان زیادی در کشور ما هستند که به این نتیجه رسیده‌اند که باید اصلاحات در جهت اقتصاد بازار صورت بگیرد؛ اما چون مساله را صرفا فنی و تکنیکال دیده‌اند و از این زاویه مطرح می‌کنند بحث تنها در چارچوب تکنیکی باقی می‌ماند و به فضای فکری و روشنفکری راه پیدا نمی‌کند.

شقاقی شهری استاد دانشگاه با تاکید بر اینکه اساس اقتصاد بازار آزاد بر اساس مکانیزم عرضه و تقاضا است، یادآور شد: در این چرخه است که باید قیمت‌ها تعیین شود، نه اینکه بر اساس تکلیف و دستور و بدون انجام کارشناسی قیمت‌ها تعیین شود، شاید در کوتاه مدت قیمت‌گذاری دستوری منافعی برای مصرف‌کننده داشته باشد، اما در بلندمدت باعث کاهش کیفیت، بهره‌وری و اتلاف منابع است، این درحالیست که در وضعیت اقتصاد دستوری همیشه نارضایتی مردم را به دنبال داشته است، از سویی هیچ زمانی اقتصاد دستوری نمی‌تواند منجر به افزایش تولید و رونق آن شود، این موضع به خوبی طی این چند ساله رخ داد و تجربه شده، بنابراین ما نباید این راه را ادامه دهیم.