سازمان همکاری های شانگهای

«نخبگان سیاسی در ایران باید ذهنیت خود را در رابطه با منطقه آسیای مرکزی تا حد زیادی تغییر دهند و واقعیت‌های عینی و امروزیِ این منطقه را ملاک قرار دهند. جدای از این‌ها باید در نظر داشت که عمده تحلیل‌ها در مورد عضویت ایران در سازمان شانگ‌های معطوف به موضوعات سیاسی و مخصوصا اقتصادی است. این در حالی است که اساسا سازمان شانگهای، سازمانی است که فلسفه وجودی و اولیه تاسیس آن، امنیتی و دفاعی است.»

«اینکه بگوییم که مثلا عضویت ایران در "بریکس" هیچ دستاوردی ندارد یا دستاورد‌های زیادی به همراه دارد، حاکی از یک رویکرد بدبینانه و یا بیش از حد خوشبینانه است. آنچه که واقع‌بینانه است این نکته می‌باشد که ایران باید بر اساس شناخت از جوهره و ماهیت قدرت خود و واقعیت‌های عینیِ این قدرت، از هر دو اردوگاه غرب و شرق، در راستای منافع ملی خود استفاده کند. نَه به واسطه رویارویی با غرب، به دامان شرق بلغزد و نَه به دلیل اینکه به شرق نزدیک می‌شود، هیبت خود را به طور کامل در مبارزه با غرب به نمایش بگذارد.»‌

یک تحلیل‌گر ارشد سیاست خارجی گفت: عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای الزاما به این معنا نیست که ایران به طور کامل در مدار چین و روسیه غلطیده و نگرانی‌ها در آمریکا را تشدید کند و باید توجه داشته باشیم هند و پاکستان به عنوان دو متحد آمریکا هم در این سازمان حضور دارند.

«ایران با عضویت در سازمان همکاری‌های شانگ‌های عملا انزوای تحمیلی کشور‌های غربی علیه خود در حوزه دیپلماسی و مراودات سیاسی را کم رنگ و تضعیف می‌کند و در عین حال، بواسطه عضویت در این سازمان معتبر بین المللی، پرستیژ و آبروی بین المللی خود را ارتقا می‌دهد. این مساله در نوع خود به زعم بسیاری از ناظران و تحلیلگران می‌تواند به عنوان یکی از بزرگترین دستاورد‌های عضویت ایران در سازمان همکاری‌های شانگ‌های تلقی شود».

گفتمان عقیدتی جمهوری اسلامی بر نفی نظام بین‌الملل و نوعی مقابله‌جویی با آن استوار شده است به طوری که سازگاری با آن را مخل ماهیت عقیدتی خود می‌داند. از این جهت، پیوستن به سازمان همکاری‌های شانگهای، زاویه گرفتن با این گفتمان و گشودن مسیری برای سازگاری با نظام بین‌الملل است.

از زمان تأیید سند عضویت دایم ایران از سوی اعضای این سازمان همکاری، تا نهایی شدن عضویت کامل فرایندی بروکراتیک باید طی شود و نیاز به امضای مجموعه‌ای از توافق‌هاست. کارشناسان معتقدند پیوستن به سازمان همکاری‌های شانگهای برای ایران فوایدی خواهد داشت.