چهارمحال و بختیاری

قلعه سردار اسعد بختیاری، قلعه‌ای تاریخی در شهر جونقان از توابع استان چهارمحال و بختیاری است که به دستور سردار اسعد بختیاری ساخته شد. این اثر در تاریخ ۵ دی ۱۳۵۶ با شمارهٔ ثبت ۱۵۴۸ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این قلعه، شهرت خود را مدیون مشروطیت و شروع قیام بختیاری‌ها در این قلعه و سپس فتح اصفهان و فتح تهران است. معماری قلعه سردار اسعد یا قلعه جونقان از معماری کاخ‌های اروپایی قرن ۱۹ به ویژه کاخ‌های فرانسوی الهام گرفته شده است و این بنا در دو طبقه و در اواخره دوره قاجار ساخته شد.

در دل کوه‌های سرسبز چهارمحال و بختیاری ، روستای دورک اناری با چیدمان باغ‌های انار خود، فصل برداشت را به جشن رنگ و عطر تبدیل کرده است. این گزارش به تلاش کشاورزان و زیبایی‌های این فرآیند می‌پردازد و روایتگر پیوند عمیق مردم با طبیعت و سنت‌های دیرینه آنان است.

کشاورزی و گردوکاری در چهارمحال‌وبختیاری به‌عنوان یکی از فعالیت‌های اقتصادی و فرهنگی مهم منطقه، نقش بسزایی در معیشت و توسعه پایدار جامعه ایفا می‌کند. گردو به‌عنوان یکی از محصولات باغی باارزش اقتصادی و غذایی بالا، به‌خصوص در مناطق کوهستانی، جایگاه ویژه‌ای دارد و علاوه بر تأمین درآمد، به حفظ تنوع زیستی و بهبود کیفیت خاک نیز کمک می‌کند.

از کُرْک به کار؛ خلق نقوش بی‌همتا توسط هنرمندان قالیباف، قالی دستباف استان چهارمحال و بختیاری در زمره صنایع دستی تأیید شده یونسکو است که شهرت جهانی دارد، زنان هنرمند بام ایران زمین، پا به پای تاریخ نقوش بی‌همتا را با گره‌های رنگارنگ و با انگشتان ظریف خود بر تار‌های انواع قالی خشتی، ترنج، سرو و کاج، گل مینا، قاب سماوری، گل و بوته و ... در اندازه‌های مختلف می‌نشانند تا چشم هر بیننده را به تحسین وا دارد و تابلوی بهاری در تاریخ اذهان به یادگار گذارد.

علی‌اکبر غریب‌شاهی در دسته ۱۰۷ کیلوگرم مسابقات پاراوزنه‌برداری پارالمپیک ۲۰۲۴ پاریس، با مهار وزنه ۲۵۲ کیلوگرمی در جایگاه نخست قرار گرفت و ضمن شکستن رکورد پارالمپیک، مدال طلا را از آن خود کرد. مراسم استقبال از این قهرمان در شهر اردل برگزار شد.

یاسه چای، روستایی در دل شهرستان سامانِ چهارمحال و بختیاری و در کنار رودخانه زاینده‌رود با قدمتی بیش از ۴۰۰ساله یکی از روستا‌های توریستی ایران به شمار می‌رود. این آبادی به دلیل بافت قدیمی و خشت و گلی لقب «روستای بدون کوچه ایران» گرفته است.

سکوی پرش دوپُلان (بانجی جامپینگ) با ۷۵ متر ارتفاع در حومه روستای دوپُلان، بخش ناغان، راه‌اندازی شده که نخستین سکوی بانجی جامپینگ کاملاً طبیعی است. این مجموعه در مجاورت ایل راه تاریخی عشایری دز پارت و در مناطق حفاظت شده سبزکوه، مستقر بر روی رودخانه کارون و دره عمیق این رودخانه و مجاورت با پل سیمی و اثر ملی لینچ قرار گرفته است.

غار یخی چما را به‌عنوان یکی از خاص‌ترین غار‌های کشورمان معرفی میکنند. این غار در نزدیکی روستای شیخ علیخان و در فاصله ۲۴ کیلومتری چلگرد از توابع شهرستان کوهرنگ استان چهارمحال و بختیاری قرار دارد

رفتینگ یک نوع فعالیت تفریحی-ورزشی آبی هیجان‌انگیز است که عموما گروهی و توسط قایق‌های بادی در آب‌های خروشان انجام می‌شود و سرشار از حس ماجراجویی و رقابت است؛ این ورزش در استان چهارمحال و بختیاری بر روی رودخانه‌های ارمند در اردل و زاینده رود در سامان انجام می‌شود.

سنگ‌تراشی در چهارمحال و بختیاری از دیرباز جز هنر‌های بومی مردم استان بوده است، تا جایی که نماد‌هایی مثل «شیرِ سنگی» ساخته دست اجداد این سرزمین است. این هنر ـ صنعت اگرچه در زمان حال مورد بی‌مهری قرار گرفته، اما طرفداران خود را هنوز حفظ کرده است.

استان چهارمحال و بختیاری در کنار زیبایی‌های خود، «چشمه‌های نمک» کوهرنگ را دارد که از جاذبه‌های گردشگری این استان به شمار می‌رود. برخی مردم این منطقه به برداشت نمک یا به اصطلاح محلی «چیدن نمک» مشغول هستند. در این فرآیند، ابتدا آب چشمه نمکی را به جایگاه‌های مخصوص هدایت می‌کنند. بعد از گذشت چند روز آب خشک شده و بلور‌های نمک نمایان می‌شود. سپس آن‌ها را در کاسه‌هایی که قالب محسوب می‌شود ریخته و در آفتاب قرار می‌دهند تا سفت و خشک شوند. این نمک به دلیل عبور آب از لایه‌های زمین و سنگ‌های گوناگون دارای املاح معدنی ویژه‌ای است که مصرف انسانی و حیوانی دارد.

قلعه خدا رحم خان، یا قلعه چالشتر، یکی از باشکوه‌ترین و تاریخی‌ترین آثار معماری در ایران محسوب می‌شود؛ این قلعه در سال ۱۳۲۳ قمری در چالشتر در ۵ کیلومتری شهرکرد احداث شد، این قلعه با معماری خاص، برج‌ها و دیوار‌های استوار و با سنگ‌های بزرگ و مستحکم ساخته شده و تا به امروز پا برجا مانده است.

برداشت گل محمدی در گلستان‌های شهر چلیچه استان چهار محال و بختیاری آغاز شد. گل محمدی از مهم‌ترین انواع گل‌های رز در دنیا و از مشهورترین گیاهان در تاریخ باغبانی است. این گل به علت داشتن رایحه فوق‌العاده و تنوع ارقام، در بسیاری از مناطق دنیا کشت می‌شود. ایرانیان از نخستین کسانی هستند که از گذشته‌های دور به ویژگی‌های خوراکی و درمانی گل محمدی پی برده‌اند. گل‌های صورتی خوشرنگ با ۳۲ گلبرگ صورتی مشابه و یکدست در اوایل صبح شروع به ظاهر شدن می‌نمایند. زمان باز شدن گل‌های گل محمدی در اوایل اردیبهشت تا اوایل تیرماه می‌باشد و در هر منطقه مدت زمان باز شدن گل‌ها ۳۰-۲۰ روز طول می‌کشد. دوام گل حداکثر یک روز بوده و بعد از آن رنگ صورتی خوشرنگ گلبرگ‌ها به سفید می‌گراید و با اندک نسیمی گلبرگ‌ها پرپر شده و می‌ریزند. در حال حاضر حدود ۶۰۰ هکتار از مزارع گل محمدی در چلیچه استان چهارمحال و بختیاری زیر کشت گل محمدی قرار دارد که به لحاظ شرایط اقلیمی استان از ارزش بالایی برخوردار می‌باشد و با توجه به اینکه کاشت محصول نیاز به آب کمی داشته و در زمین‌های شیب دار قابل کشت می‌باشد، علاوه بر اشتغال‌زایی، از سودهی بالایی نیز برخوردار است.

«بی بی گل سلیمانی» پیرزنی اهل روستای دور افتاده لبد بازفت در شهرستان کوهرنگ است که در سفر نخست آیت الله «سید ابراهیم رئیسی» در سمت رئیس جمهوری اسلامی ایران به چهارمحال و بختیاری در نامه‌ای از وی خواست با ساخت خانه مشکل مسکنش را حل کند. رئیس جمهور هم با دستور ویژه‌ای نه تنها برای او بلکه برای اهالی اعتبار ویژه‌ای اختصاص داد و در مدت کوتاهی مشکل مسکن و راه ارتباطی این روستا برطرف شد. حالا بی بی گل و اهالی این روستا با شنیدن خبر شهادت رئیس جمهور با برپایی مجالس عزا و گاگریو خوانی در سوگ او نشسته اند.

مناظر و طبیعت مخملین استان چهارمحال و بختیاری در فصل بهار، جلوه‌ای رنگارنگ از زیبایی‌های خدادادی را به تصویر کشیده است.

«نمد» یکی از مهمترین صنایع دستی مردمان استان چهارمحال و بختیاری است و زادگاه اصلی این هنر ـ صنعت در استان نیز شهرکرد است که اکنون به عنوان «شهر ملی نمد» در ایران شناخته می‌شود.

روستای کیکاووس از توابع منطقه بازفت در استان چهارمحال و بختیاری دارای ۳ خانوار است و مدرسه این روستا ۲ دانش آموز دارد. آقای فاضلی معلم این روستا، هر روز برای رسیدن به مدرسه از عرض رودخانه بازفت عبور می‌کند تا خود را برای تدریس به دانش آموزانش برساند. ناهید و زینب دانش آموزان پایه‌ی سوم و چهارم مشغول تحصیل در یکی از کوچکترین مدارس دنیا هستند. اداره آموزش و پرورش منطقه در حال تجهیز مدرسه‌ی جدید برای دانش آموزان است. عشق به دانش آموزان و معلمی تنها چیزی است که معلم را در این مسیر سخت همراهی می‌کند.

بهار منطقه بازفت در چهارمحال و بختیاری ، با دو گونه آب و هوای متفاوت کوهستانی و گرم، یکی از کم نظیرترین و زیباترین جاذبه‌های طبیعی ایران است. بخش بازفت در فاصله ۱۹۰ کیلومتری شهرکرد مرکز استان چهارمحال و بختیاری قرار دارد که همیشه به ویژه در فصل بهار به علت طبیعت زیبا و سحرآمیزش مورد توجه گردشگران و مسافران بوده است.

آثار تاریخی ارزشمندی از چند قرن زندگی ارامنه در استان چهارمحال‌وبختیاری باقی مانده است که در این میان می‌توان به چندین قبرستان تاریخی اشاره نمود؛ اگرچه این آثار در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌اند، اما به دلیل حفاظت نادرست و رسیدگی ناکافی در حال تخریب هستند. روستای معموره از توابع بخش گندمان شهرستان بروجن در استان چهارمحال‌وبختیاری است.

گز یکی از شیرینی‌های سنتی ایران به حساب می‌آید و شهر بلداجی چهارمحال و بختیاری با توجه به تعداد کارگاهی بالای تولید این شیرینی معروف به پایتخت گز ایران است. با فرا رسیدن فصل نوروز استقبال از این شیرینی سنتی بیشتر می‌شود.