باستان شناسی

در فصل دوم کاوش باستان‌شناسی تپه تیلینه کرمانشاه بیش از ۲ هزار اثر مهر تازه و مجموعه بزرگی از سفال، ابزار‌های سنگی، بقایای جانوری، انواع اشیاء شمارشی و بیش از ۱۰۰ پیکرک حیوانی به دست آمده که برای شناخت جامعه مستقر در تپه تیلینه بسیار مهم است.

عصر مفرغ به سه دوره کوچک‌تر شامل قدیم، میانی و جدید تقسیم شده که در روز‌های اخیر نشانه‌هایی از دوره مفرغ «جدید» در محدوده دژ رشکان و بزرگراه امام علی در محدوده شهر ری کشف‌ شده است.

ملکه تی همسر اصلی فرعون آمنهوتپ سوم بود که از سال ۱۳۹۰ تا ۱۳۵۳ پیش از میلاد بر مصر حکومت می‌کرد. او بین سال‌های ۱۳۹۸ تا ۱۳۳۸ پیش از میلاد زندگی کرد. ملکه تی مادر فرعون آخناتون بود و حتی پس از به تخت نشستن پسرش نیز نقش مهمی در دربار ایفا می‌کرد.

سرپرست کاوش و تعیین عرصه و پیشنهاد حریم دژ رشکان ری گفت: بررسی‌های اولیه و سپس مشورت و هم‌اندیشی با همکاران باستان‌شناس متخصص و باتجربه، حدس و گمان اولیه ما را به یقین مبدل کرد و معلوم شد که ما در این محدوده با یک دوره تاریخی ناشناخته در ری باشکوه روبه‌رو هستیم.

باستان شناسان از کشف یک تدفین و اسکلت در تپه هفت هزار ساله چشمه علی ری خبردادند. بر اساس شواهد احتمال داده می‌شود این اسکلت به دوره سلیک ۳ (حدود ۴۳۰۰ پیش از میلاد) مربوط باشد.

فصل دوم کاوش‌های تپه باستانی کنار صندل جیرفت بعد از ۱۷ سال وقفه روز دوشنبه ۲۱ آبان ۱۴۰۳ به سرپرستی دکتر سید منصور سیدسجادی آغاز شد. تپه‌ها و محوطه باستانی کنار صندل بقایای یکی از کهن‌ترین مراکز شهرنشینی دنیا و دوران پیش از تاریخ ایران باستان به شمار می‌روند، کاوش‌های باستان شناختی این تمدن شهر دنیای باستان طی سال‌های ۱۳۸۱ تا ۱۳۸۶ انجام شده و پس‌ از یک وقفه چندین ساله مجدداً این کاوش‌ها از سر گرفته شد.

مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید، گفت: در دل محوطه باستانی که امروزه در اطراف آن کشاورزی می‌شود، یک سازه از آجر‌های لعاب‌دار کشف شده که بسیار ارزشمند است.

باستان‌شناسانی که مشغول حفاری در محوطه‌ی پانیامارکا در منطقه انکاش پرو بودند، یک تالار شاه‌نشین نقاشی‌شده متعلق به زن قدرتمندی از تمدن موچه را کشف کردند.

این آثار باستانی مصری برای اولین بار در آغاز هزاره سوم قبل از میلاد در شهری در شمال مصر که مرکز اصلی پرستش «رع» بود پدیدار شدند.

دانشمندان هنگام آنالیز نمونه‌های هسته یک یخچال تبتی بقایای منجمد ویروس‌های باستانی فراوانی را کشف کرده‌اند.

قلعه الموت بر فراز صخره‌ای بلند به ارتفاع ۲۱۶۳ متر از سطح دریا در شمال شرق روستای گازرخان در منطقه الموت قزوین قرار دارد و برای دسترسی به آن مسیری پُر پیچ‌وخم در پیش دارید

بقایای اسکلتی مرد و زنی که با تعدادی سکه و اشیای گران‌بها و برای فرار از گدازه‌های آتشفشان به اتاقکی پناه برده بودند، در پمپئی کشف شد.

اکنون تیمی از مهندسان و زمین‌شناسان فرضیه جدیدی را مطرح کرده و می‌گویند از یک دستگاه بالابر هیدرولیکی برای جابجا کردن سنگ‌های غول‌پیکر استفاده شده است.

این تقویم که بر روی ستونی سنگی ۱۲،۰۰۰ ساله حکاکی شده، می‌تواند درک ما از آغاز تمدن بشری را دگرگون کند.

اخیرا تیمی از باستان شناسان مقبره‌ای را در سکونتگاه چمکه هویوک مربوط به دوران نوسنگی، اطراف رودخانه دجله در جنوب شرقی ترکیه کشف کردند.

استان‌شناسان در بریتانیا قدیمی‌ترین تپه‌نگاره ترسیم شده با گچ در این کشور را که اسبی غول پیکر به طول ۱۱۰ متر است، مرمت کرده‌اند. این تپه‌نگاره که «اسب سپید آفینگتون» نام دارد حدود سه هزار سال قبل در دامنه تپه‌ای در روستای آفینگتون در آکسفوردشایر انگلستان، از طریق حفر شیار‌هایی در زمین و پر کردن آن با گچ ساخته شده است. کار مرمت این اثر تاریخی متعلق به عصر برنز، سال گذشته زمانی آغاز شد که باستان‌شناسان متوجه شدند بخش‌هایی از تپه‌نگاره به دلیل ریزش خاک و رشد علف به طور قابل توجهی تخریب و کوچک شده است. باستان شناسان برای مرمت تپه‌نگاره که در صد کیلومتری غرب لندن قرار دارد، مقداری از علف‌های روییده را کنده‌اند و گچ بیشتری هم به شیار‌ها اضافه کرده اند. مورخان بر این باورند که این تپه‌نگاره ممکن است به عنوان نماد یک قبیله یا نشانه تعیین قلمرو ساخته شده باشد.

در زمستان سال ۱۴۰۲ با اجرایی کردن پروژه همسطح‌سازی گذر «کمر زرین» در بافت تاریخی شهر اصفهان و پیدا شدن لایه‌های تاریخی و آثاری مانند تکه‌های سفال، تزیینات آجری و اسکلت‌های انسانی و حیوانی در مرحله نخست، ادامه این عملیات اجرایی متوقف شد. پس از آن عملیات کاوش در این گذر آغاز گردید و تاکنون سفالینه‌هایی مربوط به دوران صفوی، ایلخانی و سلجوقی، تزیینات آجری و اسکلت‌های انسانی و حیوانی و همچنین بقایای یک کوره پخت سفال که با توجه با ساخت آجری و ساروج پیشینه تاریخی آن را صفوی تخمین زده‌اند در این عملیات کشف شده است. همچنین در کشف باستان شناسان در گذر کمرزرین بقایای یک سازه آبی با تنبوشه‌های سفالی و آجری مربوط به قرن چهارم دیده شده است. محل این پروژه در فاصلۀ کمتر از ۳۰۰ متری شمال‌شرق مسجد جامع عتیق اصفهان و روبروی آرامگاه پیر پینه‌دوز واقع شده است.

در مجموعه موزه ملی ایران، به عنوان بزرگ‌ترین، مهم‌ترین و قدیم‌ترین موزه کشور، بیشترین یافته‌های باستان‌شناسی حاصل از کاوش‌های علمی از دوران پارینه‌سنگی تا اسلامی در قالب دو موزه «ایران باستان» و « باستان شناسی و هنر اسلامی ایران» به نمایش درآمده است. موزه ملی ایران در سال ۱۳۱۶ خورشیدی در اولین بنای موزه‌ای کشور گشایش یافت. این بنا را آندره گدار، معمار فرانسوی، با الهام از طاق کسرا طراحی کرد و دو معمار ایرانی، عباسعلی معمار و استاد مراد تبریزی اجرای آن را به عهده گرفتند. «موزه ایران باستان» شامل دو موزه «پیش‌ازتاریخ ایران» با آثاری از دوران پارینه‌سنگی قدیم تا اواخر هزاره چهارم پ‌م (یعنی از کهن‌ترین دوران تا پیش از ابداع نگارش) و در «موزه دوران تاریخی» آثاری از اواخر هزاره چهارم پ‌م (یعنی آغاز به‌کارگیری نگارش) تا پایان دوران ساسانی به نمایش گذارده شده است.

سازه ۱۸۰۰ متر مربعی عصر برنز در بالای تپه پاپورا در شمال غربی شهر کاستلی، در حین حفاری برای یک پروژه بزرگ فرودگاهی پیدا شد.

دهم اردیبهشت ۱۴۰۳ شهرداری همدان تصمیم گرفت تا بخشی از خیابان باباطاهر، یکی از ۶ خیابان منتهی به میدان امام خمینی (ره) را تبدیل به پیاده راه کند. با برداشتن لایه آسفالت خیابان باباطاهر حدفاصل میدان امام تا ورودی سبزه‌میدان، روز ۱۶ اردیبهشت خبری مبنی بر کشف دیواره تاریخی در حین حفاری منتشر شد. در نتیجه کاوش‌ها تاکنون شواهدی از بافت مسکونی شهر همدان از قرون اولیه اسلامی تاکنون به دست آمده است. ادامه این پروژه برای شناسایی آثاری از دوران تاریخی به ویژه دوران ماد‌ها و هخامنشیان همچنان ادامه دارد.