مهاجرانی درباره این برداشت اشتباه بیان کرد: «من نگفتم پایتخت به مکران خواهد رفت؛ بلکه گفتم دو شورا تشکیل شده که یکی برای احصای مشکلات پایتخت فعلی است و یکی هم برای بررسی قوتهایی که اقتصاد دریامحور مشخصاً در مکران دارد؛ نتیجه این سخنان این نیست که پایتخت به مکران خواهد رفت».
بررسی موضوع ساماندهی، تمرکززدایی و امکانسنجی انتقال پایتخت با مصوبه رئیس دولت به وزارت راه و شهرسازی ابلاغ شده است. بر اساس این مصوبه، وزارت راه و شهرسازی مکلف شده تا این طرح را در همکاری با سایر دستگاهها با بهرهمندی از مشاور ذیصلاح بینالمللی تهیه و نتایج را به دولت ارائه دهد.
«در دنیای امروز، بازتعریف مفهوم پایتخت به عنوان یک شبکه دیجیتالی نهتنها امکانپذیر است، بلکه برای ایران با شرایط فعلی اقتصادی، زیستمحیطی و اجتماعی، یک ضرورت محسوب میشود. ایده محوری این است که ایران به جای سرمایهگذاری در انتقال فیزیکی پایتخت، به سمت توسعه پایتخت دیجیتال حرکت کند.»
نگاهی تاریخی به تغییرات پایتخت در ایران؛
«اساسا طرح مبحث انتقال پایتخت از تهران، یک موضوع غلط و غیرمعقول است. در هیچ کجای دنیا انتقال پایتخت با موفقیت همراه نبوده است. هدف از انتقال پایتخت نیز مشخص نیست. معمولا هرگاه مسالهای مانند آلودگی هوا درنتیجه وارونگی و ترافیک شدید در تهران مطرح میشود، برخی به فکر انتقال پایتخت میافتند؛ درحالی که این راهحل، مشکلات تهران را برطرف نخواهد کرد. بهطورکلی، انتقال پایتخت در شرایط موجود ایران امری غیرممکن به نظر میرسد.»
نماینده پیشین مجلس خبر داد
«همین الان در تهران هر شهروند حدود ۱۵۰ لیتر آب مصرف میکند، اما در مکران سهم هر شهروند حدود ۱۵ لیتر است، هنوز درصد بزرگی از مردم آب لولهکشی ندارند، خواهشم از عزیزان دولت این است که قبل از عنوان چنین موضوعاتی قدر در خصوص زیرساختهای توسعه مخصوصاً در حوزه سلامت و حوزه آموزش خانهتکانی داشته باشند تا مردم احساس کنند اینجا دارد یک اتفاقاتی میافتد و بعد بیایند مسائلی نظیر انتقال پایتخت را مطرح کنند.»
از دوران ایران باستان تا کنون مکران یکی از نقاط استراتژیک در ایران و جهان محسوب میشده است. اما دقیقا مکران کجاست؟ چه ظرفیتهایی دارد و آیا میتواند رقیب سرسختی برای تهران به عنوان پایتخت باشد؟ در این مقاله میخوانیم!
انتقاد ۲ عضو شورای اطلاعرسانی دولت
دو عضو شورای اطلاعرسانی دولت به نقد ناهماهنگی معاون اول، معاون اجرایی و سخنگوی دولت در مورد انتقال پایتخت پرداختند و نوشتند: «سخن گفتن از مکران برای پایتخت آن هم با این فاصله بعید از دیگر نقاط کشور و البته ضربهپذیری نظامی و امنیتی بیشتر به یک فانتزی سوررئال مشابهت دارد. البته از این دست صحبتها در این سرزمین کم نشنیدهایم، تصمیمی که به خاطرهای بدل خواهد شد.»
سخنگوی دولت در واکنش به طرح احتمالاتی درباره انتقال قطعی پایتخت به مکران بر مبنای برداشتهایی از سخنان او در جریان یک نشست خبری با نمایندگان رسانهها، گفت: «موضوع انتقال پایتخت یک موضوع قدیمی است و حدود ۳۰ سال است که درباره آن کار میشود؛ در دنیا هم تجربیاتی در این زمینه وجود دارد. این موضوع در حال بررسی است، اما نتیجهگیری که از سخنانم شده، درست نیست.»
«۶۷ درصد جمعیت میناب را روستاییان تشکیل میدهند و ۳۳ درصد جمعیت شهری است. اما در میناب تشخیص روستا و شهر سخت است؛ هرچه هست فقر است و فقر. گزارشهای مرکز آمار نشان میدهد که نرخ بیکاری در میناب بالاتر از میانگین نرخ بیکاری در هرمزگان است؛ آنهم در استانی که رکوددار نابرابری است. بر اساس گزارش مرکز آمار ایران، ضریب جینی خانوارهای ایرانی در سال ۱۴۰۲ معادل ۰٫۳۹۷۹ است که در مقایسه با سال ۱۴۰۱ افزایش داشته است.»
«بدون آنکه شما را با فهرستی از استدلاهای عقلی و علمی درگیر کنم به زبان ساده این واقعیت را بگویم که حداقل در نیم قرن گذشته که ما با اوجگیری مدرنیته و توسعه تصادعدی شهرنشینی و شهرسازی مواجه بودم حتی یک شهر قابل سکونت نساختهایم. بسیاری از شهرهای تاریخی کشور (مانند شیراز و اصفهان و ری) که سابقه پایتختی ایران را داشتهاند هم به فلاکت انداختهایم.»
معاون کلیدی شهردار تهران، «انتقال پایتخت» از تهران را اقدامی «شتابزده» و «غیرمنطقی» توصیف کرد و نسبت به «گزینه مکران » برای شکلگیری پایتخت جدید هشدار داد.
گویا یکی از مهمترین دلیلهایِ شما برای پافشاری در جابهجاییِ پایتخت از تهران، کمبودِ آب است. بلوچستان اگر آبِ فراوانی دارد، چرا هماکنون در تبِ تشنگی میسوزد؟!
رئیسجمهور با تأکید بر اینکه دغدغه دولت رفع تبعیض و بیعدالتی و حل مشکلاتی است که مردم منطقه با آن دست به گریبان هستند، گفت: «وظیفه ما حل مشکلات شماست و تلاش خواهیم کرد که مردم منطقه شکوفا شوند و مشکلات منطقه حل شود. چابهار و مکران منطقه استراتژیک و حیاتی است، همه چیز این منطقه طلاست.»
مکران ، منطقهای تاریخی و جغرافیایی است که در جنوبشرقی ایران و بخشهایی از جنوبغربی پاکستان واقع شده است. دلایلی که باعث شده مکران در فهرست گزینههای پایتختی ایران قرار بگیرد، موقعیت استراتژیک، تمرکززدایی از تهران، ظرفیت توسعه شهری، تقویت ارتباطات بینالمللی و امنیت انرژی و تجارت است.
مهدی زارع:
«انتخاب مکانهای پروژههای مهم مانند پایتخت جدید نباید نظیر پروژههای مهم قبلی از جمله سد گتوند، بزرگراه دریاچه ارومیه و نیروگاه بوشهر باشد که بر پایه الگویی از اولویتبندی اهداف کوتاهمدت توسعه نسبت به ملاحظات پایداری محیط زیستی و ایمنی بلندمدت انتخاب شده و ساخته شدهاند. بیتوجهیهای آغازین در مورد اثرهای اکولوژیک و مدیریت ریسک، منجر به چالشهای مداوم بعدی در محیطزیست ایران شده است اشتباههای قبلی را تکرار نکنیم.»
تهران به عنوان بزرگترین شهر ایران، پایتخت و مرکز سیاسی – اقتصادی کشور شناخته میشود. با توجه به تمرکز همه چیز در تهران، همواره مردم به پایتخت و شهرهای حومه آن مهاجرت کردند چرا که امکانات طی سالها در کشور توزیع نشده است. تمرکزگرایی امری قدیمی در ایران محسوب میشود. سال ۱۴۰۱ استاندار وقت تهران اعلام کرد که جمعیت استان با احتساب اتباع به ۱۹ میلیون نفر رسیده است که امروز باید بیشتر شده باشد.
شهرهای بندری در دوران مدرن بهطور چشمگیری تغییر یافتهاند؛ آنها بزرگتر و پویاتر شدهاند و نقششان در رشد اقتصادی و توسعه کشورها غیرقابل انکار است. سرنوشت هر کشور بهطور مستقیم به تجارت، تولید، پیشرفت فناوری، ثبات سیاسی، جمعیت، مراکز تجاری، شبکههای ارتباطی، فناوری، بلایای طبیعی و تغییرات آبوهوایی مرتبط است.
قائم پناه، معاون رئیس جمهور:
قائم پناه، معاون اجرایی رئیس جمهور تأکید کرد: انتقال پایتخت به مکران در حد ایده است و قطعی نیست؛ اینکه چه زمانی منتقل شود اصلا مشخص نیست.
۴ شرط «مکانیابی» درست؛ قد و قواره پایتخت جدید؛
«حتی در صورتی که انتقال پایتخت ایده درست و اجرایی نیز بود؛ منطقه مکران گزینه مناسبی نیست. انتخاب یک شهر مرزی به لحاظ تامین امنیت و پدافند غیرعامل درست نیست. در واقع قرار گرفتن در مرز باعث میشود که پایتخت سیاسی کشور، آسیب پذیر باشد. در عین حال لازم است پایتخت در منطقهای واقع شود که نسبت به کل کشور مرکزیت داشته باشد و دسترسی به آن از تمام نقاط کشور میسر و ساده باشد.»
آنطور که به نظر میرسد مکران قرار است به پایتخت جدید ایران تبدیل شود. اما قیمت خانه در این منطقه چقدر است؟