کمبود دارو

سخنگوی کمیسیون بهداشت مجلس با هشدار نسبت به اینکه کمبود بحرانی دارو به ۱۱۶ قلم رسیده است خطاب به دولت تاکید کرد اگر تدبیر نکند کمبود‌ها تا پایان سال به ۱۰ برابر می‌رسد.

.دولت تعهدی را برای پرداخت ۴۰ همت در طول سال، برای دارو دارد که این موضوع در طرح دارویاری تعیین و تصویب شده است. اگر این ۵ همت هم پرداخت شود، کل پرداتی‌های دولت شاید به ۱۰ همت برسد. برای بودجه سال آینده که آقای رئیس جمهور هم درباره آن صحبت کردند، هنوز تکلیف مشخص نیست که ارزی که به دارو خواهیم داد، بر چه پایه ریالی است و تفاوت‌های ارزی چگونه حساب می‌شود، یا چا میزان پول به شرکت‌های بیمه داده خواهد شد. بازار دارویی حدود ۱۷۰ همت به قیمت مصرف کننده در سال ۱۴۰۲ بود و حدود ۸۰ همت از این عدد از جیب بیمار پرداخت شده است. این رقم بسیار زیاد است و اصلا قرار نبوده بیمار اینطور پرداخت انجام دهد

حقیقت این است که ما هم در حوزه ریال و هم در حوزه ارز در زنجیره تامین دارو با مشکلات جدی مواجهیم. طبیعیست که چنین وضعیتی به زودی خود را با کمبود دارو نشان خواهد داد. بدون شک آثار منفی کمبود دارو در نیمه دوم سال ملموس می‌شود. اصلا امکان ندارد با کمتر از یک حد مشخص از دارو مواجه باشیم و بتوانیم این کمبود را به سرعت از بازار داروی بین الملل تامین کنیم. این حجم کمبود و این حجم نیاز به تامین دارو نه به لحاظ عملیات مالی به سرعت قابل جبران است و نه از نظر تعداد خرید و واردات کالا امکان پذیر است. قطعا کمبود دارو بیشتر از چیزی خواهد شد که اکنون داریم. مدیر کل فعلی داروی سازمان غذا و دارو، دکتر صادقیان، اخیرا نسبت به کمبود دارو و نقدینگی هشدار داده اند و این هشدار درستی است. اگر امروز دارو تامین کنیم، اثر آن را چند ماه بعد خواهیم دید و اگر امروز دارو تامین نکنیم، مشخص است که چند ماه دیگر با چه بحرانی رو به رو خواهیم بود.

برخی داروخانه‌ها شیرخشک نمی‌فروشند و می‌گویند قرار است گران شود، برخی دارو‌ها هم با اینکه سازمان غذا و دارو کمبود آن‌ها را تایید نمی‌کند، در داروخانه‌ها موجود نیست یا عرضه نمی‌شود.عجیبی هم ندارد، حالِ صنعت دارو خوب نیست و توان تولید در این حوزه به‌شدت کاهش یافته است.

مدیرکل دارو و مواد تحت کنترل سازمان غذا و دارو گفت: طبق اعلام سامانه بررسی سازمان غذا و دارو، میزان کمبود‌های دارویی در کشور در آذرماه سال جاری ۹۹ قلم گزارش شده است؛ اما رفع این کمبود‌ها تنها در حوزه اختیارات سازمان غذا و دارو نیست.

بررسی میدانی و تحلیلی هم‌میهن درباره افزایش تعداد داروخانه‌ها که موجب افزایش تبعیض در دسترسی مردم به دارو در مناطق و شهر‌های مختلف ایران شده است.

شهریاری: شکل جدی در دارو داریم و کمبود‌های قابل توجهی هم در بخش زیادی از دارو‌ها وجود دارد، در تمام دارو‌ها ممکن است کمبود وجود داشته باشد. حتی برخی دارو‌های عادی نیز گاها درگیر کمبود می‌شوند.

بهرام عین‌الهی وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی گفت: تمام عواملی که می‌تواند باعث شود که کمبود دارو ایجاد شود را در یکی-دو هفته اخیر کاملاً از بین برده‌ایم، کمبود ۲۰۰ قلم دارو درست نیست.

الهی درد به سر هیچ بنی بشری ننشیند، حتی در دوره‌ای که درد کوچک و بزرگ دوا و درمان دارد، اما یک وقت درد، بی‌دوا و ‌درمان می‌شود، وقتی در عین بودن، نیست. نیست که نیست. از ۱۳ آبان تا هلال‌احمر تا ناصر خسرو تا آن یکی و این یکی، اگر هم باشد به یک تومان و دو تومان نمی‌دهند، انگار که خون پدر دلال‌ها از طلاست که این طور تعداد صفرهای هر قرص و آمپولی را بالا و بالاتر حساب و کتاب می‌کنند. وضعیت دارو خراب است، انگار جایی است میان کما و مراقبت‌های ویژه. بلاتکلیف است. صدای همه را درآورده، اما هنوز همان‌جایی هستیم که قبل‌تر هم بودیم. یعنی همین چندماه پیش که یک قرص و شربت معمولی هم پیدا نمی‌شد.

حسینعلی شهریاری، رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس با اشاره به لیست داروهای کمیاب گفت: اگرچه در گزارش کمیسیون کمبود دارو را ۱۳۱قلم اعلام کردیم، اما در واقع حدود۱۸۰قلم دارو در کشور کمیاب شده است و این لیست متاسفانه بیشتر هم می‌شود. او ادامه داد: ما در کمیسیون بهداشت و درمان کمبود دارو را پیگیری می‌کنیم و نامه‌ای را در زمینه مشکلات موجود در هفته‌های گذشته به مقامات ارشد نوشتیم و خبرهای خوبی در این زمینه شنیده می‌شود.

عضو کمیسیون بهداشت مجلس می‌گوید: در حال حاضر تعداد دارو‌های کمیاب یا نایاب زیاد است و همه آن‌ها در درمان بیمار‌ها بسیار حیاتی و موثر است. ما در حوزه داروی بیماری‌های خاص تا داروی بیماری‌های ساده با کمبود تشدید مواجه هستیم. به غیر از آموکسی‌سیلین که درحال حاضر به وفور وجود دارد؛ بقیه آنتی‌بیوتیک‌ها حتی دارو‌های خوراکی آن کم عرضه می‌شود. این دارو‌ها به صورت سهمیه‌ای به داروخانه‌ها داده می‌شود. الان بسیاری از دارو‌های تزریقی از‌جمله ویتامین‌های تزریقی نیز بسیار کم یا نایاب است.

سازمان غذا و دارو، تحریم‌ها را علت وارد نکردن دارو به کشور می‌داند در حالی که دارو مشمول تحریم نیست. حتی شرکت تولید کننده «وین بلاستین و وین کریستین» در آلمان هر ساله محموله‌ای را به ایران هدیه می‌دهد، اما این دارو مدت‌هاست که تنها در اختیار دلال‌های داروست و به شکل دولتی توزیع نشده است.

نایب‌رئیس اتحادیه واردکنندگان دارو گفت: مسئله قیمت نیست، ما می‌توانیم به راحتی دارو‌های اطفال و بزرگسالان را با قیمت مناسب حتی از منبع اروپایی تامین کنیم. اما با توجه به سیاست «حمایت سنگین از تولید داخل» که به نظر می‌رسد مفهوم آن بیشتر «حمایت به هر قیمتی از تولید داخل است!»، تامین دارو در کشور با مشکلاتی مواجه شده است.

رییس کمیسیون بهداشت مجلس شورای اسلامی با تاکید بر اینکه مسئله دارو بسیار حساس است و نمی توان با آن بازی کرد، گفت: متاسفانه با سازمان برنامه و بودجه به یک زبان مشترک نرسیده ایم و در سال آینده قطعا در بحث دارو با چالش جدی روبرو خواهیم بود، ارز مورد نیاز تامین دارو امسال به صورت کامل تخصیص نیافت در حالی که باید مشکلات را پذیرفت.

روزنامه اطلاعات نوشت: در حال حاضر بسیاری از دارو‌های ضد روانپریشی، ضد افسردگی، متعادل کننده خلق، دارو‌های محرک روانی و دارو‌های ضداضطراب نایاب یا کمیاب است و بیمار افسرده‌ای که با داروی مقتضی، زندگی بهنجار داشته است، با قطع اجباری دارو و برگشت افسردگی ممکن است اقدام به خودکشی کند.

جهانپور درباره اینکه آیا تاکنون بحران‌های این‌چنینی که حتی به دارو‌های ساده هم رسید، وجود داشته یا خیر هم می‌گوید: «همه فراز‌وفرود‌ها را به شکل‌های مختلف در بیش از ۴۰ سال گذشته داشتیم، اما به‌جرأت می‌گویم که هیچ‌کدام از آن‌ها از نظر طول زمانی، مدیریت بحران و ابعادش قابل مقایسه با چیزی که در ماه‌های بعد از اجرای طرح دارویار دیدیم، قابل مقایسه نیست. این طرح مشکلات دارویی را به لحاظ وسعت و زمان افزایش داد و به‌مراتب از همه بحران‌های مقعطی در گذشته بیشتر بود.»

مسئولان سازمان غذا و دارو همچنان نگران بی‌ثباتی بازار دارویی کشور هستند و علت کمبود‌ها در پسادارویاری را کمبود نقدینگی در حوزه دارو عنوان می‌کنند؛ چراکه با آزاد سازی نرخ ارز، میزان نقدینگی مورد نیاز برای تامین دارو‌های وارداتی و همچنین تامین مواد اولیه وارداتی برای دارو‌های تولید داخلی چندین برابر شده است.

نایب رئیس انجمن داروسازان ایران می‌گوید: «اگر بودجه دارو در لایجه ترمیم نشود و بیمه‌ها نتوانند پول داروخانه‌ها را پرداخت کنند، داروخانه‌ها هم به‌دلیل کمبود نقدینگی نمی‌توانند پول شرکت‌های پخش را فراهم کنند و شرکت‌های پخش هم دیگر پولی ندارند که به کارخانه‌ها بدهند، لذا تولید دارو کاهش پیدا می‌کند. از طرفی اگر داروخانه‌ها با بیمه همکاری نکنند و قیمت دارو را با مردم به نرخ آزاد حساب کنند، مردم بسیار ضرر خواهند کرد.»

صاحب یک داروخانه شبانه‌روزی در شمال تهران از نایاب شدن فنیتویین ۶۰ و فنیتویین کامپاند خبر می‌دهد و می‌گوید در ماه‌های آینده بحران کمبود دارو ‌های اعصاب و روان بدتر خواهد شد. این صاحب داروخانه، دوستانی در صنعت دارو دارد و می‌گوید تولید‌کنندگان دارو اطمینان داده‌اند که امکان تولید تمام دارو‌ها در کشور وجود دارد، اما وقتی مسوولان سازمان غذا و دارو فکر می‌کنند با قیمت‌های دستوری همزمان با افزایش ساعتی نرخ ارز، می‌شود چراغ صنعت و تولید دارو را روشن نگه داشت، تولید‌کننده چاره‌ای جز کاهش ظرفیت تولید ندارد، چون دیگر پولی ندارد که پای چرخ‌های لق تولید بریزد.

آنتی بیوتیک‌ها و سوسپانسیون‌های خوراکی باید به اندازه نیاز بیمار تجویز شوند اما گاهی می‌بینیم ظرفیت و اندازه شیشه‌های شربت یا بسته‌های قرص بیش از اندازه نیاز بیمار است، به گونه‌ای که معمولاً حجم زیادی از داروهای نسخه شده یا داروهای بدون نسخه پس از بهبودی علائم بیماری دور ریخته می‌شوند.