شهرنشینی

به باور حامیان ایده شهر‌های فشرده، جمعیت مسکونی کلان مقیاس در یک چنین بافت‌ها و موقعیت‌های معمارانه‌ای فرصت‌های زیادی برای افزایش کنش اجتماعی و تقویت احساس امنیت خواهند داشت.

شیشه جسم شفافی است که به دلیل قابلیتی که در عبور نور از خود دارد باعث گسترش تجربه دیداری ما می‌شود و این امکان را می‌دهد در حالی که عابران پیاده رو را تماشا میکنیم در گوشه‌ای از زاویه دیدمان بتوانیم ماشین‌ها، اتفاقات شهر و خودمان را که در حالت نظاره کردنیم ببینیم. دیدن از خلال شیشه تصویر واقعی‌تری از شهر را با شلوغی‌های همیشگی‌اش تداعی می‌کند.

قطب‌های جمعیتی به کلانشهر‌هایی گفته می‌شوند که تراکم جمعیت، آلودگی هوا و ترافیک در آن‌ها بسیار بالاست. تامین زیرساخت‌ها و تامین منابع مانند آب و برق دچار مشکل است و از همه بدتر پیام اشتباهی به مدیریت جمعیت کشور می‌دهد.

در برآورد‌های وزارت کار، نسبت حداقل حقوق سالانه یک کارگر به متوسط هزینه‌هایی که در یک‌سال دارد برای خانواده شهری ۳۸ درصد است. به بیان دیگر یک خانواده شهری اگر فقط بخواهد با حقوق زندگی خود را بگذراند، تنها ۳۸ درصد از هزینه‌هایش را می‌تواند پوشش دهد. این نسبت برای خانواده روستایی حدود ۷۰ درصد است.

انسان همیشه در طول تاریخ سعی کرده برای رفاه و زندگی بهتر محیط اطرافش را تحت سلطه خود درآورد. تسخیر طبیعت و تخریب آن برای رفاه و آسایش بیشتر از مشهودترین این کارهاست. در دوران معاصر با توسعه فضای شهری و پیشرفت شهرنشینی شاهد این هجمه به طبیعت هستیم‌. هر روز درختان زیادی قطع، کوه های عظیمی تراشیده و دریاها و رودهای بسیاری خشک می شوند تا میل تمام نشدنی انسان که نامش را توسعه نهاده ارضاء شود. این رفتار موجب شده که کم کم طبیعت و فضای سبز از بین رفته و به تبع آن نابودی اکوسیستم ها و تغییرات اقلیمی را به همراه داشته باشد.از طرف دیگر همین انسان تخریب گر طبیعت و محیط زیست به طور غریزی میلی درونی به طبیعت دارد و می داند که چقدر حضور طبیعت و سبزی و شادابی در زندگی و روح و روانش تاثیر دارد، بنابراین برای جبران این کمبود در فضاهای کوچک و خاکستری اش شروع به پرورش گل و گیاه می کند و تا طبیعت را در کنار خویش داشته باشد. این تناقض و دوگانگی آشکار انسان دستمایه این مجموعه عکس است. عکاس در این مجموعه از نگاه خود به این دوگانگی پرداخته است. در هر قاب دو فریم عکس یکی از استفاده و پرورش گلها و گیاهان در فضای داخلی خانه و دیگری از تخریب طبیعت و فضای بکر بیرونی قرار گرفته است.

شهر‌های بزرگ ایران در دهه‌های گذشته پدیده حاشیه نشینی را به گونه‌های مختلفی تجربه کرده اند. تشدید فرایند ادغام اقتصاد ایران در اقتصاد جهانی، سرازیر شدن پول نفت و روند توسعه نامتوازن مناطق و به تبع آن، مهاجرت‌پذیری به سوی حومه‌ها منجر به برهم خوردن توازن اقتصادی شهر و روستا به نفع شهر‌های بزرگ شده و به موارد مذکور سرعت گسترش حاشیه نشینی را نیز افزایش داده است. وضع سکونت، دسترسی به خدمات عمومی، بهداشتی و تاسیسات زیربنایی شهری و وضعیت استاندارد‌های شهرسازی از جمله شاخص‌هایی هستند که میزان حاشیه نشینی شهری را برآورد می‌کنند.

ذرات کوچکتر از ۲.۵ میکرون مهم‌ترین و در عین حال نگران کننده ‌ترین آلاینده‌های هوا به شمار می‌روند. طبق اعلام مسوولان، در کشور ما ۲.۴۸ درصد تولید ناخالص ملی معادل ۳۴ هزار میلیاد تومان صرف عوارض ناشی از آلودگی هوا می‌شود.

آلودگی هوا یکی از اثرات اجتناب ناپذیر زندگی ماشینی است که ساکنین کشورهای در حال توسعه و توسعه یافته را به یک میزان تحت تاثیر قرار می دهد. محققان معتقدند با رژیم غذایی سالم و پرهیز از تردد غیر ضروری در شهر، تا حد زیادی می توان از اثرات مخرب این معضل جلوگیری کرد.

پایتخت، کلانشهر، تجمع امکانات، ساخت‌وساز بی‌رویه و... همه این کلمات کنار هم قرار گرفتند و دست به دست هم دادند تا تهران پرجمعیت شود؛ پرجمعیت‌ترین شهر کشور. شهری که با وجود پایتخت بودن با مشکلات بی‌شماری دست به گریبان است و جمعیتی که گفته می‌شود تا آخر ‌سال ۹۰ به حدود ۸‌میلیون نفر رسیده بود، به این مشکلات بیش از پیش دامن می‌زند و گره کور ترافیک، آلودگی هوا، کمبود امکانات حمل‌ونقل عمومی، سرانه فضای سبز و... را کور‌تر می‌کند.

دكتر زهرا اميري از سال 1371 عضو هيات علمي دانشگاه گيلان و چهار سال نيز (تا سال 1388) رييس دپارتمان توسعه روستايي دانشگاه گيلان بوده است. دكترايش را از دانشگاه جواهر لعل نهرو هندوستان گرفته؛ كشوري كه در امر توسعه روستايي موفق بوده است و الگويي براي ساير كشورهاي در حال توسعه محسوب مي‌شود.